Αν το δούμε στην ιστορία των διαστημικών πτήσεων, ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS) είναι ίσως ένα από τα πιο εντυπωσιακά επιτεύγματα της ανθρωπότητας, ένα λαμπρό παράδειγμα συνεργασίας στο διάστημα ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη, τον Καναδά, την Ιαπωνία και τη Ρωσία. Αλλά όλα τα καλά κάποτε τελειώνουν.

Το 2030, ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός θα αποσυρθεί από την τροχιά: θα καθοδηγηθεί σε μια απομακρυσμένη περιοχή του Ειρηνικού Ωκεανού ώστε να καταστραφεί

Mηχανικός εξειδικευμένος στην αεροδιαστημικής που έχει βοηθήσει στην κατασκευή διαφόρων εξαρτημάτων και πειραμάτων για τον ISS, μέλος της NASA επί 17 χρόνια και ευρύτερα της διεθνούς επιστημονικής διαστημικής κοινότητας για περισσότερα από 30 χρόνια, δηλώνει ότι θα του είναι δύσκολο να δει το τέλος του ISS.

Όπως λέει ο ίδιος «από την εκτόξευση των πρώτων τμημάτων του ISS το 1998, ο σταθμός αποτέλεσε το σπίτι σημαντικών ερευνητικών επιτευγμάτων σε τομείς όπως η επιστήμη υλικών, η βιοτεχνολογία, η αστρονομία και η αστροφυσική, οι επιστήμες της Γης, η καύση και πολλά άλλα».

Πολλές δημοσιεύσεις

Οι αστροναύτες που διεξάγουν έρευνες μέσα στον σταθμό και τα πειράματα που είναι τοποθετημένα στο εξωτερικό του έχουν οδηγήσει σε πολλές δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά με κριτές. Μερικές από αυτές βελτίωσαν την κατανόησή μας για τις καταιγίδες, οδήγησαν σε καλύτερες μεθόδους κρυστάλλωσης αντικαρκινικών φαρμάκων, ανέδειξαν πώς μπορούν να αναπτυχθούν τεχνητοί αμφιβληστροειδείς στο διάστημα, διερεύνησαν την επεξεργασία υπερκαθαρών οπτικών ινών και εξήγησαν πώς να γίνεται αλληλούχηση DNA σε τροχιά.

Συνολικά, περισσότερα από 4.000 πειράματα έχουν πραγματοποιηθεί στον ISS, οδηγώντας σε πάνω από 4.400 ερευνητικές δημοσιεύσεις που αφιερώνονται στη βελτίωση της ζωής στη Γη και στη χάραξη πορείας για μελλοντικές δραστηριότητες εξερεύνησης του διαστήματος.

Ο ISS απέδειξε την αξία της έρευνας στο μοναδικό περιβάλλον της διαστημικής πτήσης – με την πολύ χαμηλή βαρύτητα, το κενό, τους ακραίους κύκλους θερμοκρασίας και την ακτινοβολία – προωθώντας την κατανόηση φυσικών, χημικών και βιολογικών διαδικασιών.

Διατήρηση παρουσίας σε τροχιά

Μετά την απόσυρση του σταθμού, η NASA και οι διεθνείς της εταίροι δεν εγκαταλείπουν την παρουσία τους στη χαμηλή τροχιά της Γης. Αντίθετα, αναζητούν εναλλακτικές λύσεις ώστε να συνεχιστεί η αξιοποίηση της χαμηλής τροχιάς ως μοναδικού ερευνητικού εργαστηρίου και να διατηρηθεί η αδιάλειπτη 25ετής ανθρώπινη παρουσία περίπου 402 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της Γης.

Τον Δεκέμβριο του 2021, η NASA ανακοίνωσε τρεις χρηματοδοτήσεις για την ανάπτυξη ιδιωτικών, εμπορικά διαχειριζόμενων διαστημικών σταθμών σε χαμηλή τροχιά.

Για χρόνια, η NASA έχει στείλει εφόδια στον ISS μέσω εμπορικών συνεργατών, ενώ πρόσφατα ξεκίνησε αντίστοιχες συνεργασίες με την SpaceX και την Boeing για τη μεταφορά πληρωμάτων με τα διαστημόπλοια Dragon και Starliner.

Με βάση την επιτυχία αυτών των προγραμμάτων, η NASA επένδυσε πάνω από 400 εκατομμύρια δολάρια για να ενθαρρύνει την ανάπτυξη εμπορικών διαστημικών σταθμών, με την ελπίδα να τεθούν σε λειτουργία πριν από την απόσυρση του ISS.

Εποχή των εμπορικών διαστημικών σταθμών

Τον Σεπτέμβριο του 2025, η NASA δημοσίευσε ένα προσχέδιο ανακοίνωσης για προτάσεις συνεργασίας Φάσης 2 σχετικά με εμπορικούς διαστημικούς σταθμούς. Οι επιλεγμένες εταιρείες θα λάβουν χρηματοδότηση για να υποστηρίξουν κρίσιμες αξιολογήσεις σχεδιασμού και να επιδείξουν σταθμούς που θα μπορούν να φιλοξενούν τέσσερα άτομα σε τροχιά για τουλάχιστον 30 ημέρες.

Στη συνέχεια, η NASA θα προχωρήσει σε επίσημη αποδοχή σχεδιασμού και πιστοποίηση ώστε να διασφαλίσει ότι οι σταθμοί αυτοί πληρούν τα αυστηρά πρότυπα ασφαλείας της. Το αποτέλεσμα θα είναι η NASA να αγοράζει αποστολές και υπηρεσίες από αυτούς τους σταθμούς με εμπορική βάση – όπως κάνει ήδη σήμερα με τη μεταφορά φορτίων και πληρωμάτων στον ISS.

Το ποια από αυτές τις ομάδες θα είναι επιτυχής, και σε ποιο χρονοδιάγραμμα, μένει να φανεί.

Εν τω μεταξύ, οι Κινέζοι αστροναύτες συνεχίζουν να ζουν και να εργάζονται στον δικό τους διαστημικό σταθμό Τιανγκόνγκ, μια μόνιμα επανδρωμένη εγκατάσταση για τρία άτομα που βρίσκεται επίσης περίπου 402 χιλιόμετρα πάνω από τη Γη. Έτσι, αν τερματιστεί η συνεχιζόμενη παρουσία στον ISS, η Κίνα και ο Τιανγκόνγκ θα γίνουν ο μακροβιότερος επανδρωμένος διαστημικός σταθμός σε λειτουργία: ήδη έχει κατοικηθεί συνεχώς για περίπου τέσσερα χρόνια.

Η απολαυστική θέα

Θα περάσουν αρκετά χρόνια μέχρι να ολοκληρωθούν και να τεθούν σε τροχιά οι νέοι εμπορικοί σταθμοί, και μέχρι ο ISS να αποσυρθεί το 2030.

Γι’ αυτό, όσο υπάρχει ακόμα, ρίξτε μια ματιά στον ουρανό και απολαύστε τη θέα. Τις περισσότερες νύχτες που ο ISS περνά από πάνω μας, είναι απλά εντυπωσιακός: ένα λαμπρό μπλε-λευκό σημείο φωτός, συνήθως το πιο φωτεινό αντικείμενο στον ουρανό, που εκτελεί μια χαριτωμένη καμπύλη διαδρομή σιωπηλά.

Οι πρόγονοί μας δύσκολα θα μπορούσαν να φανταστούν ότι μια μέρα, ένα από τα πιο φωτεινά αντικείμενα στον νυχτερινό ουρανό θα ήταν δημιούργημα του ανθρώπινου μυαλού και των ανθρώπινων χεριών.

Πηγή: TheConversation.com