Η ζάχαρη συχνά «δαιμονοποιείται», αλλά η αλήθεια είναι ότι αποτελεί βασική πηγή ενέργειας και είναι απαραίτητη για την επιβίωση. Ωστόσο, δεν είναι όλες οι ζάχαρες ίδιες. Η φρουκτόζη που βρίσκεται στα φρούτα και τα λαχανικά ή η λακτόζη στα γαλακτοκομικά ανήκουν στις φυσικές ζάχαρες, που δεν αποτελούν λόγο ανησυχίας, καθώς συνοδεύονται από θρεπτικά στοιχεία όπως φυτικές ίνες, ασβέστιο κ.ά.
Το πρόβλημα ξεκινά με τα πρόσθετα σάκχαρα, δηλαδή εκείνα που προστίθενται στα τρόφιμα για γεύση, είτε προέρχονται από λευκή ζάχαρη είτε από μέλι και σιρόπι σφενδάμου. Αυτές οι μορφές, παρότι φαίνονται πιο «φυσικές», προσθέτουν θερμίδες χωρίς ουσιαστικά θρεπτικά οφέλη.
Σύμφωνα με τις διατροφικές οδηγίες για τους Αμερικανούς, η μέση κατανάλωση ανέρχεται σε 17 κουταλάκια του γλυκού την ημέρα, σχεδόν τριπλάσια από το ανώτατο όριο που προτείνεται. Ο σύλλογος των καρδιολόγων των ΗΠΑ (AHA) συνιστά οι γυναίκες και τα παιδιά να μην ξεπερνούν τα 6 κουταλάκια και οι άνδρες τα 9.
Πώς, όμως, καταλαβαίνουμε ότι η κατανάλωση ζάχαρης έχει ξεφύγει από τον έλεγχό μας; Ακολουθούν 12 σημάδια που, σύμφωνα με τους ειδικούς, αξίζει να προσέξετε:
1. Αυξημένη πείνα και προσθήκη βάρους
Η ζάχαρη «ξεγελά» τη γεύση, αλλά δεν προσφέρει κορεσμό. Χωρίς φυτικές ίνες, πρωτεΐνη ή καλά λιπαρά, το σώμα τη μεταβολίζει γρήγορα και ξαναζητά τροφή, οδηγώντας σε υπερφαγία και σταδιακή αύξηση βάρους.
2. Ευερεθιστότητα
Απότομες αυξομειώσεις στα επίπεδα σακχάρου μπορούν να προκαλέσουν νεύρα, κούραση και αλλαγές στη διάθεση.
3. Κούραση και έλλειμμα ενέργειας
Παρά το ότι η ζάχαρη προσφέρει «έκρηξη» ενέργειας, αυτή είναι βραχύβια και ακολουθεί πτώση που αφήνει το σώμα εξαντλημένο.
4. Οι τροφές μοιάζουν άνοστες
Η συνεχής κατανάλωση ζάχαρης ανεβάζει το «κατώφλι» γεύσης, κάνοντας τα λιγότερο γλυκά τρόφιμα να φαίνονται άγευστα.
5. Έντονες λιγούρες για γλυκά
Η ζάχαρη ενεργοποιεί το «κέντρο ανταμοιβής» του εγκεφάλου, προκαλώντας την έκκριση ντοπαμίνης και ενισχύοντας τον φαύλο κύκλο της επιθυμίας για ακόμη περισσότερη.
6. Υψηλή αρτηριακή πίεση
Τα πολλά ζαχαρούχα ροφήματα συνδέονται με υπέρταση, καθώς η γλυκόζη που περιέχουν μπορεί να βλάψει τα αγγεία και να σκληρύνει τις αρτηρίες.
7. Ακμή και πρόωρη γήρανση
Η υπερβολική ζάχαρη μπορεί να επιδεινώσει την ακμή και να συμβάλει στη δημιουργία ρυτίδων μέσω προϊόντων γλυκοζυλίωσης που καταστρέφουν την ελαστικότητα του δέρματος.
8. Πόνοι στις αρθρώσεις
Η υπερκατανάλωση ζάχαρης σχετίζεται με τη φλεγμονή, η οποία μπορεί να εκδηλωθεί με πόνους στις αρθρώσεις.
9. Προβλήματα ύπνου
Η ζάχαρη μπορεί να διαταράξει τον κύκλο του ύπνου και να μειώσει την ποιότητα της ξεκούρασης.
10. Γαστρεντερικές ενοχλήσεις
Διάρροια, κράμπες ή δυσκοιλιότητα μπορεί να σχετίζονται με την υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης και τη φτωχή πρόσληψη φυτικών ινών.
11. «Θολούρα» στον εγκέφαλο
Η υπερβολική ζάχαρη μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες στη συγκέντρωση, μείωση μνήμης και γνωστικές δυσκολίες, ακόμα και σε άτομα χωρίς διαβήτη.
12. Τερηδόνα
Η ζάχαρη αποτελεί την αγαπημένη τροφή των βακτηρίων που βρίσκονται στο στόμα, οδηγώντας σε προβλήματα στοματική υγιεινής όπως η ουλίτιδα και η περιοδοντίτιδα που μπορούν να καταστρέψουν τα δόντια.
Ζήτημα σωστών επιλογών
Η υπερβολική ζάχαρη επηρεάζει το σώμα και το μυαλό, αυξάνοντας τον κίνδυνο παχυσαρκίας, διαβήτη, καρδιακών νοσημάτων, ακόμα και κατάθλιψης. Δεν είναι ρεαλιστικό να την αποφύγουμε εντελώς, όμως μπορούμε να κάνουμε καλύτερες επιλογές: να διαβάζουμε τις ετικέτες, να περιορίζουμε τα επεξεργασμένα τρόφιμα και να προτιμάμε φυσικές, ανεπεξέργαστες τροφές.
Πηγή: Everydayhealth.com