Νέα μελέτη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον στο Σαιντ Λούις εντοπίζει έναν πιθανό τρόπο επιβράδυνσης ή αναστολής της εξέλιξης της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, μιας από τις κύριες αιτίες τύφλωσης σε άτομα άνω των 50 ετών. Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον και οι διεθνείς συνεργάτες τους διαπίστωσαν τη σύνδεση των προβλημάτων στον μεταβολισμό της χοληστερόλης με αυτόν τον τύπο απώλειας όρασης, συμβάλλοντας ενδεχομένως στην εξήγηση της σχέσης μεταξύ της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας και των καρδιαγγειακών προβλημάτων.
Τα νέα ευρήματα, που προσδιορίστηκαν χρησιμοποιώντας δείγματα ανθρώπινου πλάσματος και μοντέλα ποντικών με εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, υποδηλώνουν ότι η αύξηση της ποσότητας ενός μορίου που ονομάζεται απολιποπρωτεΐνη Μ (ApoM) στο αίμα διορθώνει προβλήματα στην επεξεργασία της χοληστερόλης που οδηγούν σε κυτταρική βλάβη στα μάτια και σε άλλα όργανα. Διάφορες μέθοδοι αύξησης της ApoM θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως νέες θεραπευτικές στρατηγικές για την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και ίσως για ορισμένες μορφές καρδιακής ανεπάρκειας που προκαλούνται από παρόμοια δυσλειτουργία στην επεξεργασία της χοληστερόλης.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στις 24 Ιουνίου στο περιοδικό Nature Communications.
«Η μελέτη μας υποδεικνύει έναν πιθανό τρόπο αντιμετώπισης μιας σημαντικής κλινικής ανάγκης», δήλωσε ο ανώτερος συγγραφέας Rajendra S. Apte, MD, PhD, διακεκριμένος καθηγητής Οφθαλμολογίας και Οπτικών Επιστημών στο WashU Medicine. «Οι τρέχουσες θεραπείες που μειώνουν την πιθανότητα περαιτέρω απώλειας όρασης περιορίζονται μόνο στα πιο προχωρημένα στάδια της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας και δεν αναστρέφουν την ασθένεια. Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι η ανάπτυξη θεραπειών που αυξάνουν τα επίπεδα ApoM θα μπορούσε να θεραπεύσει ή ακόμη και να προλάβει την ασθένεια και, ως εκ τούτου, να διατηρήσει την όραση των ανθρώπων καθώς γερνούν».
Σύμφωνα με τον Apte, στην εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, οι γιατροί μπορούν να δουν αποθέσεις πλούσιες σε χοληστερόλη κάτω από τον αμφιβληστροειδή κατά τη διάρκεια μιας οφθαλμολογικής εξέτασης. Στα αρχικά στάδια, η όραση μπορεί να είναι ακόμα φυσιολογική, αλλά οι αποθέσεις αυξάνουν τη φλεγμονή και άλλες βλαβερές διεργασίες που οδηγούν στη σταδιακή απώλεια της κεντρικής όρασης. Στον πιο συνηθισμένο τύπο, την «ξηρή» εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, τα κύτταρα στο κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδούς μπορεί να υποστούν βλάβη, προκαλώντας έναν τύπο νευροεκφύλισης που ονομάζεται γεωγραφική ατροφία, η οποία είναι παρόμοια με αυτή που συμβαίνει στον εγκέφαλο σε παθήσεις όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ. Η ξηρή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας μπορεί να μετατραπεί σε «υγρή» εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, στην οποία η ανώμαλη ανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων βλάπτει την όραση.
Η γεωγραφική ατροφία και η υγρή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι προχωρημένες μορφές της νόσου που συνοδεύονται από απώλεια όρασης. Αν και υπάρχουν ορισμένες εγκεκριμένες θεραπείες για την προχωρημένη νόσο, η ίδια η νόσος δεν είναι αναστρέψιμη σε αυτό το στάδιο.
Ένας κοινός ένοχος για τις οφθαλμικές παθήσεις και την καρδιακή ανεπάρκεια
Τα τελευταία χρόνια, έχουν προκύψει στοιχεία ότι η ApoM μπορεί να λειτουργήσει προστατευτικά με γνωστές αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις και ρόλους στη διατήρηση του υγιούς μεταβολισμού της χοληστερόλης. Με αυτό κατά νου, ο Apte και ο συν-συντάκτης Ali Javaheri, MD, PhD, επίκουρος καθηγητής ιατρικής, ενδιαφέρθηκαν να αξιολογήσουν εάν τα μειωμένα επίπεδα ApoM, τα οποία μειώνονται με την ηλικία, θα μπορούσαν να εμπλέκονται στη δυσλειτουργία του μεταβολισμού της χοληστερόλης που βρίσκεται στη ρίζα πολλαπλών ασθενειών της γήρανσης, συμπεριλαμβανομένης της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας και των καρδιακών παθήσεων. Έδειξαν ότι οι ασθενείς με εκφύλιση της ωχράς κηλίδας έχουν μειωμένα επίπεδα ApoM που κυκλοφορούν στο αίμα σε σύγκριση με τους υγιείς μάρτυρες. Προηγούμενη έρευνα του Javaheri, καρδιολόγου στο WashU Medicine, έδειξε ότι ασθενείς με διάφορες μορφές καρδιακής ανεπάρκειας είχαν επίσης μειωμένα επίπεδα ApoM στο αίμα.
Η μελέτη αυτή αποκάλυψε ότι η ApoM είναι ένα βασικό συστατικό των οδών της «καλής χοληστερόλης» που απορροφά την περίσσεια χοληστερόλης — την κακή χοληστερόλη που τείνει να προκαλεί φλεγμονή — και την απομακρύνει από τον οργανισμό μέσω του ήπατος.
Η έρευνα των Apte και Javaheri υποδηλώνει ότι όταν η ApoM είναι χαμηλή, τα κύτταρα του αμφιβληστροειδούς και του καρδιακού μυός δεν μπορούν να μεταβολίσουν σωστά τις αποθέσεις χοληστερόλης και δυσκολεύονται να αποβάλουν αυτά τα συσσωρευμένα λιπίδια. Όταν αυτά τα λιπίδια συσσωρεύονται, προκαλούν φλεγμονή και κυτταρική βλάβη.
Για να διαπιστώσουν αν μπορούν να αντιστρέψουν τις βλαβερές επιδράσεις της χαμηλής ApoM, οι ερευνητές αύξησαν τα επίπεδα ApoM σε ποντίκια με εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, χρησιμοποιώντας γενετική τροποποίηση ή μεταφορά πλάσματος από άλλα ποντίκια. Τα ποντίκια έδειξαν σημάδια βελτίωσης της υγείας του αμφιβληστροειδούς, βελτίωση της λειτουργίας των φωτοευαίσθητων κυττάρων του αμφιβληστροειδούς και μείωση της συσσώρευσης αποθέσεων χολη Οι ερευνητές βρήκαν επίσης ενδείξεις ότι η ApoM ενεργοποιεί μια οδό σηματοδότησης που διασπά τη χοληστερόλη σε οργανίδια του κυττάρου που ονομάζονται λυσοσώματα, τα οποία είναι γνωστά για τον σημαντικό ρόλο τους στην απομάκρυνση των κυτταρικών αποβλήτων.
Τα ευρήματα θα μπορούσαν επίσης να έχουν επιπτώσεις σε μελλοντικές παρεμβάσεις που αυξάνουν την ApoM σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια.
Πηγή: Washington University Medicine