Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι η άσκηση μπορεί να οξύνει το μυαλό: Άτομα και ποντίκια που ασκούνται τα πηγαίνουν καλύτερα σε γνωστικά τεστ, και οι ηλικιωμένοι που είναι σωματικά ενεργοί μειώνουν τον κίνδυνο άνοιας. 

Σύμφωνα με μία πρόσφατη μελέτη, οι ερευνητές αναφέρουν ότι το αίμα από ένα ποντίκι που ασκείται τακτικά μπορεί να αναζωογονήσει τον εγκέφαλο ενός ποντικιού που δεν ασκείται καθόλου. 

Αυτό το αποτέλεσμα, που εντοπίζεται σε μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη του ήπατος στο αίμα, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα φάρμακο που προσδίδει στον εγκέφαλο τα οφέλη της άσκησης σε έναν ηλικιωμένο ή αδύναμο άτομο που σπάνια αφήνει μια καρέκλα ή ένα κρεβάτι. «Μπορεί ο εγκέφαλός σου να σκεφτεί ότι ασκείσαι, από κάτι στο αίμα σου;» ρώτησε ο ερευνητής Saul Villeda του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο (UCSF), ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας για τα τρωκτικά.

Η μελέτη αναπτύχθηκε από έρευνα στο εργαστήριο της Villeda και άλλους που υποδηλώνουν ότι το αίμα από ένα νεαρό ποντίκι μπορεί να αναζωογονήσει τον εγκέφαλο και τους μυς ενός παλιού ποντικού. Ορισμένες ομάδες ισχυρίστηκαν έκτοτε ότι βρίσκουν συγκεκριμένες πρωτεΐνες που εξηγούν τα οφέλη αυτού του «νέου αίματος ». Η απόφοιτος φοιτητής Alana Horowitz και ο postdoc Xuelai Fan στην ομάδα του Villeda αναρωτήθηκαν εάν η άσκηση - όχι μόνο το νέο της ηλικίας - θα μπορούσε να προσφέρει παρόμοια οφέλη μέσω του αίματος.

Το πείραμα

Ήταν αρκετά εύκολο να δοκιμαστεί. Ο οποιοσδήποτε, εξάλλου, αν τοποθετήσεις έναν τροχό σε ένα κλουβί γεμάτο ποντίκια, τότε θα δει ακόμα και τα περισσότερα ανενεργά ζώα να τρέχουν για μίλια τη νύχτα. Οι ερευνητές συνέλεξαν αίμα από ηλικιωμένους ή μεσήλικες ποντικούς που είχαν τροχό άσκησης στο κλουβί τους για 6 εβδομάδες και στη συνέχεια μετέφεραν αυτό το αίμα σε παλιά ποντίκια χωρίς τροχό στο κλουβί τους.

Τα ποντίκια που κάθονταν και έλαβαν αυτό το αίμα οκτώ φορές για 3 εβδομάδες έκαναν σχεδόν εξίσου καλά τις δοκιμές μάθησης και μνήμης, όπως η πλοήγηση σε ένα λαβύρινθο, όπως και τα ποντίκια που ασκούνταν. Μια ομάδα ποντικιών που κάθονταν που έλαβε αίμα από παρόμοια παλιά, ποντίκια που δεν ασκούνταν, δεν είδαν ώθηση. Τα τρωκτικά που παίρνουν το αίμα από τα ενεργά ποντίκια είδαν μία σχεδόν διπλάσια αύξηση των νευρόνων τους στον ιππόκαμπο, μια περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται στη μάθηση και τη μνήμη, αναφέρει η ομάδα του Villeda στο Science . Αυτή η αλλαγή είναι συγκρίσιμη με αυτό που φαίνεται στα τρωκτικά που ασκούνται άμεσα.

Οι προεκτάσεις για τον άνθρωπο

Στη συνέχεια, οι ερευνητές αναζήτησαν πρωτεΐνες που ανεβαίνουν στο αίμα των ποντικών όταν ασκούνται και φιλοξενούνται σε ένα ένζυμο που ονομάζεται γλυκοσυλοφωσφατιδυλοσινοσόλη ειδική φωσφολιπάση D1 (Gpld1) που παράγεται στο ήπαρ του ποντικού. Όταν οι επιστήμονες έβαλαν με ενέσιμη μορφή το γονίδιο Gpld1 στην ουρά της φλέβας ποντικών που κάθονταν, παραδίδοντάς τα στα συκώτια τους και κάνοντας έτσι τα όργανα να εκτοξεύσουν το ένζυμο, η γνωστική απόδοση των τρωκτικών και η ανάπτυξη νευρώνων του εγκεφάλου βελτιώθηκαν μετά από 3 εβδομάδες περίπου σαν να είχε λάβει αίμα από άσκηση ποντικών. Η επιστημονική ομάδα βρήκε επίσης ότι τα επίπεδα στο αίμα Gpld1 ήταν σημαντικά υψηλότερα σε μια ομάδα ηλικιωμένων που ασκούνταν τακτικά από ό, τι σε εκείνους που δεν το έκαναν, υποδηλώνοντας ότι τα αποτελέσματα του ποντικιού μπορεί να διατηρηθούν σε άτομα.

Ωστόσο, οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να βρουν πολύ Gpld1 στον εγκέφαλο των ποντικών που ασκούν, αφού δε φαίνεται να διασχίζει το φράγμα αίματος-εγκεφάλου. Αντίθετα, τα αποτελέσματα που ενισχύουν τον εγκέφαλο μπορεί να προέρχονται από τη διάσπαση ορισμένων άλλων πρωτεϊνών από τις μεμβράνες πολλών τύπων κυττάρων. Αυτά τα απελευθερωμένα μόρια εισέρχονται στη συνέχεια στην κυκλοφορία του αίματος και μειώνουν τη φλεγμονή και την πήξη του αίματος, τις διαδικασίες που συνδέονται με την άνοια και τη γνωστική μείωση των ηλικιωμένων. Η ομάδα της Villeda ελπίζει τώρα να βρει ένα φάρμακο που θα μπορούσε να μιμηθεί αυτό το αποτέλεσμα και να δοθεί σε ηλικιωμένους που είναι πολύ αδύναμοι για άσκηση.

«Είναι πολύ δελεαστικό», λέει ο μοριακός βιολόγος του Πανεπιστημίου του Πρίνστον Coleen Murphy, ο οποίος μελετά τη γήρανση σε σκουλήκια. «Θέλουμε πάντα οι άνθρωποι να ασκούνται περισσότερο και δεν μπορούν όλοι να το κάνουν αυτό. Το να μπορέσουμε να το δώσουμε στους ανθρώπους σε μορφή χαπιού θα ήταν φανταστικό. "

Μια τέτοια θεραπεία - ή ακόμη και αίμα από άτομα που ασκούν - θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει τους νεότερους ανθρώπους που βρίσκονται σε αποκατάσταση και δεν μπορούν να ασκηθούν, προτείνει ο Willard Freeman, που εργάζεται στο Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα της Οκλαχόμα, ως επιστήμονας που βλέπει σοβαρά τραυματίες στρατιώτες ως υποθέσεις βετεράνων. Προειδοποιεί, ωστόσο, ότι η ομάδα του Villeda έχει αποκαλύψει ένα μόνο μέρος σε μία μεγάλη αλυσίδα γεγονότων. «Έχουμε πολλά να μάθουμε».

ΠΗΓΗ: sciencemag