Το 80% των ατόμων με σωματική δυσμορφική διαταραχή βιώνουν αυτοκτονικό ιδεασμό κατά τη διάρκεια της ζωής τους και το 24% έως 28% έχει αποπειραθεί να αυτοκτονήσει.
Η Εύα Φίσερ, μέλος της σχολής Επικοινωνίας του Κρατικού Πανεπιστήμιου του Κολοράντο, η Φουγκέν Νεζίρογλου, κλινική Επίκουρη Καθηγήτρια Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστήμιου Χόφστρα και ο Τζέιμι Φόυσνερ, καθηγητής Ψυχιατρικής και Κλινικός Επιστήμονας στο Κέντρο Εθισμού και Ψυχικής Υγείας του Πανεπιστήμιου του Τορόντο, γράφουν για την σωματική δυσμορφική διαταραχή και εξηγούν το πόσο επικίνδυνη είναι και πόσο επηρεάζει τους νέους.
Συγκεκριμένα, την χαρακτηρίζουν ως μια ασθένεια «καταστροφική» καθώς οδηγεί τους νέους σε μια εξουθενωτική ψυχολογική κατάσταση.
Τα άτομα με αυτή τη διαταραχή, όπως αναφέρουν, υποφέρουν από εμμονικές σκέψεις και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές που σχετίζονται με την εμφάνισή τους.
Τα άτομα που πάσχουν από άλλου είδους διατροφικές διαταραχές μπορεί να βλέπουν απλά το σώμα τους ως πολύ παχύ, ωστόσο τα άτομα με σωματική δυσμορφική διαταραχή βλέπουν τον εαυτό τους ως άσχημο ή παραμορφωμένο, παρόλο που φαίνονται φυσιολογικοί ή ελκυστικοί στους άλλους.
Η σωματική δυσμορφική διαταραχή, είναι γνωστή και ως σύνδρομο του καθρέφτη, καθώς ένα από τα σημάδια που υποδηλώνουν ότι κάποιος διακατέχεται από αυτή είναι όταν κοιτάζεται πολύ συχνά στον καθρέφτη και είναι εξίσου συχνή τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες.
Σωματική δυσμορφική διαταραχή και διατροφικές διαταραχές: Ομοιότητες - Διαφορές
Τα άτομα με σωματική δυσμορφική διαταραχή και τα άτομα με διατροφικές διαταραχές μοιράζονται παρόμοια αρνητικά συναισθήματα όπως ντροπή, αηδία και θυμό για την εμφάνισή τους.
Επίσης έχουν παρόμοιες συμπεριφορές, όπως είναι να κοιτάζονται τακτικά στον καθρέφτη, να τραβάνε συχνά φωτογραφίες για να ελέγξουν τον εαυτό τους, αναζητούν επιβεβαίωση από τους άλλους για την εμφάνισή τους και χρησιμοποιούν ρούχα για να καμουφλάρουν ή να κρύψουν τα αντιληπτά ελαττώματα τους.
Ακόμη, τα άτομα που υποφέρουν από αυτές τις διαταραχές συνήθως αποφεύγουν μέρη και δραστηριότητες λόγω αυτοσυνειδησίας για την εμφάνισή τους.
Η κατάθλιψη είναι συχνή επίπτωση σε άτομα με σωματική δυσμορφική διαταραχή, τα οποία μάλιστα έχουν και υψηλότερο ποσοστό αυτοκτονίας από εκείνα με απλές διατροφικές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένων των σκέψεων για αυτοκτονία και απόπειρες αυτοκτονίας.
Αν και τόσο οι διατροφικές διαταραχές όσο και η σωματική δυσμορφική διαταραχή μπορεί να είναι σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή, τα άτομα με σωματική δυσμορφική διαταραχή παρουσιάζουν κατά μέσο όρο μεγαλύτερη έκπτωση στην καθημερινή λειτουργία από εκείνα με διατροφικές διαταραχές.
Προσωπική μαρτυρία ασθενή
«Τα συμπτώματα της σωματικής μου δυσμορφικής διαταραχής ξεκίνησαν στην ηλικία των 16 ετών. Ορισμένες αιτίες θα μπορούσαν να ήταν ο παιδικός εκφοβισμός και η τελειομανία σχετικά με την εμφάνισή μου. Είχα εμμονή με το σχήμα και το μέγεθος της μύτης μου για περισσότερες από οκτώ ώρες την ημέρα και συνέκρινα συνεχώς την εμφάνισή μου με μοντέλα σε περιοδικά μόδας.
Ήμουν πεπεισμένη ότι οι άλλοι με έκριναν αρνητικά λόγω της μύτης μου, την οποία αντιλαμβανόμουν ότι ήταν χοντρή και άσχημη. Μισούσα τη μύτη μου τόσο πολύ που δεν ήθελα να παντρευτώ ή να κάνω παιδιά γιατί φοβόμουν ότι θα την κληρονομούσαν.
Ακόμη και μετά την πλαστική επέμβαση στα 18 μου για να γίνει η μύτη μου πιο λεπτή, εξακολουθούσα και τη μισούσα. Αυτό είναι ένα πολύ κοινό αποτέλεσμα για άτομα με τη διαταραχή που υποβάλλονται σε επεμβάσεις αισθητικής χειρουργικής» ανέφερε χαρακτηριστικά η Εύα, η ασθενής με τη σωματική δυσμορφική διαταραχή, που ανέφερε παραπάνω την εμπειρία της.
Έρευνες δείχνουν ότι το 66% των ατόμων με σωματική δυσμορφική διαταραχή έχουν λάβει καλλυντική ή δερματολογική θεραπεία. Ωστόσο, ακόμη και όταν οι άνθρωποι αισθάνονται καλύτερα για ένα μέρος του σώματός τους μετά από χειρουργική επέμβαση, η εμμονή της εικόνας συχνά μετακινείται σε ένα ή περισσότερα άλλα μέρη του σώματος τους.
Ακόμη, μερικοί ασθενείς υποβάλλονται σε πολλαπλές επεμβάσεις στο ίδιο μέρος του σώματος. Άλλοι άνθρωποι είναι τόσο απογοητευμένοι από τα αποτελέσματα της χειρουργικής τους επέμβασης που θέλουν να αυτοκτονήσουν .
Τραγικά είναι τα αποτελέσματα, καθώς πολλοί άνθρωποι με σωματική δυσμορφική διαταραχή σκέφτονται να αυτοκτονήσουν και άλλοι προσπαθούν να αυτοκτονήσουν.
Περίπου το 80% των ατόμων με σωματική δυσμορφική διαταραχή βιώνουν αυτοκτονικό ιδεασμό κατά τη διάρκεια της ζωής τους και το 24% έως 28% έχει αποπειραθεί να αυτοκτονήσει.
Συχνά, είναι νέοι άνδρες και γυναίκες που αισθάνονται τόσο απελπισμένοι για τα αντιληπτά ελαττώματα της εμφάνισής τους που η αυτοκτονία φαίνεται σαν ο μόνος τρόπος για να τερματίσουν τα βάσανά τους.
Όταν οι ανησυχίες για την εμφάνιση γίνονται προβληματικές
Οι ερευνητές βρήκαν στοιχεία ότι ενώ η δυσαρέσκεια με την εμφάνιση μπορεί να ποικίλλει σε σοβαρότητα, υπάρχει μια ξεχωριστή ομάδα ανθρώπων με πολύ υψηλότερες ανησυχίες για την εμφάνιση, πολλοί από τους οποίους πιθανότατα έχουν και τη διαταραχή.
Νιώθουν πολύ χειρότερα για την εμφάνισή τους από εκείνους με κανονικές ανησυχίες για την εμφάνιση και βιώνουν μεγαλύτερο άγχος, κατάθλιψη, ντροπή και αηδία για τον εαυτό τους ή για ορισμένες πτυχές της εμφάνισής τους.
Περίπου το ένα τρίτο των ατόμων με τη διαταραχή έχουν εμμονή με τα ελαττώματα που αντιλαμβάνονται για μία έως τρεις ώρες την ημέρα, σχεδόν το 40% για τρεις έως οκτώ ώρες την ημέρα και περίπου το ένα τέταρτο για περισσότερες από οκτώ ώρες την ημέρα.
Οι περισσότεροι άνθρωποι με σωματική δυσμορφική διαταραχή ξέρουν ότι αφιερώνουν πολύ χρόνο σκεπτόμενοι την εμφάνισή τους , αλλά άλλοι με την πάθηση πιστεύουν λανθασμένα ότι είναι απολύτως φυσιολογικό να ανησυχούν για την εμφάνισή τους για ώρες κάθε μέρα.«
Τα 10 «ύποπτες» συνήθειες που έχουν οι πάσχοντες
Οι πιο συνήθεις συμπεριφορές των ατόμων με σωματική δυσμορφικής διαταραχή είναι οι εξής:
-
Καμουφλάρουν τα αντιληπτά ελαττώματα τους με ρούχα και μακιγιάζ
-
Συγκρίνουν την εμφάνισή τους με άλλους
-
Ελέγχουν συνεχώς την εμφάνισή τους σε καθρέφτες και άλλες ανακλαστικές επιφάνειες
-
Αναζητούν καλλυντικές θεραπείες όπως χειρουργικές επεμβάσεις
-
Τραβούν επανειλημμένα φωτογραφίες για να ελέγξουν την εμφάνισή τους
-
Αναζητούν τη διαβεβαίωση από άλλους για το αντιληπτό ελάττωμα ή προσπαθούν να πείσουν τους άλλους ότι δεν είναι ελκυστικοί
-
Αγγίζουν το αντιληπτό ελάττωμα
-
Αλλάζουν συχνά ρούχα
-
Κάνουν δίαιτα και προσπαθούν να βελτιώσουν συνεχώς την εμφάνιση τους
-
Ασκούνται υπερβολικά (υπερβολική άρση βαρών)
Ανακαλύπτοντας τα αίτια της σωματικής δυσμορφικής διαταραχής
Τα ακριβή αίτια της σωματικής δυσμορφικής διαταραχής είναι άγνωστα. Οι πιθανές αναπτυξιακές αιτίες περιλαμβάνουν γενετικούς παράγοντες, παιδικό εκφοβισμό και παιδικά πειράγματα σχετικά με την εμφάνιση τους.
Άλλοι παράγοντες που θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο περιλαμβάνουν το μεγάλωμα σε μια οικογένεια με έμφαση στην εμφάνιση, τα τελειομανικά πρότυπα όσον αφορά την εμφάνιση και την έκθεση σε υψηλά ιδανικά ελκυστικότητας και ομορφιάς στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Τα κοινά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας μεταξύ των ατόμων με σωματική δυσμορφική διαταραχή περιλαμβάνουν την τελειομανία μαζί με τη ντροπαλότητα, το κοινωνικό άγχος, τη χαμηλή αυτοεκτίμηση και την ευαισθησία στην απόρριψη και την κριτική.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι τα άτομα με τη διαταραχή μπορεί να έχουν ακόμη και ανωμαλίες στη λειτουργία του εγκεφάλου.
Για παράδειγμα, μια μελέτη διαπίστωσε ότι τα άτομα με σωματική δυσμορφική διαταραχή, καθώς και τα άτομα με ανορεξία, έχουν μια προκατάληψη επεξεργασίας πληροφοριών προς πιο λεπτομερείς οπτικές πληροφορίες, αντί να βλέπουν εικόνες παγκοσμίως - με άλλα λόγια, βλέπουν τα δέντρα και όχι το δάσος.
Αυτό υποδηλώνει ότι οι ανωμαλίες στο οπτικό σύστημα του εγκεφάλου θα μπορούσαν να συμβάλουν στις στρεβλώσεις που αντιμετωπίζουν τα άτομα με σωματική δυσμορφική διαταραχή και ανορεξία.
Αποτελεσματικές θεραπείες
Ευτυχώς, υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες για άτομα με σωματική δυσμορφική διαταραχή. Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία και η φαρμακευτική αγωγή χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της διαταραχής.
Κατά τη διάρκεια της γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας, οι θεραπευτές συνεργάζονται με ασθενείς για να τους βοηθήσουν να τροποποιήσουν τις ενοχλητικές σκέψεις και πεποιθήσεις σχετικά με τη φυσική εμφάνιση και να εξαλείψουν προβληματικές συμπεριφορές που σχετίζονται με την εικόνα του σώματος, όπως ο τακτικός έλεγχος τους στον καθρέφτη και η αναζήτηση επιβεβαίωσης.
Τα φάρμακα που ονομάζονται εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης ή SSRI, μπορούν να μειώσουν ή να εξαλείψουν τις γνωστικές στρεβλώσεις, την κατάθλιψη, το άγχος, τις αρνητικές πεποιθήσεις και τις ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές. Μπορούν επίσης να αυξήσουν τα επίπεδα διορατικότητας και να βελτιώσουν την καθημερινή λειτουργία.
Η Εύα, η ασθενής με τη σωματική δυσμορφική διαταραχή, ανέφερε πως για να θεραπευτεί συνεργάστηκε με έναν ψυχολόγο και ψυχίατρο προκειμένου να καταπολεμήσει την κατάθλιψη και το άγχος που της προκαλούσαν οι ανησυχίες για την εμφάνισή της.
«Ευτυχώς, τόσο η φαρμακευτική αγωγή όσο και η θεραπεία ήταν αποτελεσματικά στη μείωση των αρνητικών συναισθημάτων και των ψυχαναγκαστικών μου συμπεριφορών.
Δύο χρόνια μετά την έναρξη της θεραπείας, τα συμπτώματά μου μειώθηκαν και έγιναν διαχειρίσιμα. Σήμερα κατευθύνω δύο διαδικτυακές ομάδες υποστήριξης και ενθαρρύνω τους ανθρώπους να μάθουν περισσότερα για τη διαταραχή.
Τα μέλη της ομάδας παρέχουν υποστήριξη και παρηγοριά σε άλλους που κατανοούν τους καθημερινούς αγώνες τους. Μοιράζονται επίσης συμβουλές σχετικά με τη λήψη βοήθειας για αυτή τη συνηθισμένη αλλά ελάχιστα γνωστή διαταραχή της εικόνας του σώματος» ανέφερε χαρακτηριστικά η Εύα.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διάγνωση και τη θεραπεία για τη σωματική δυσμορφική διαταραχή είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο BDD του International OCD Foundation.
Πηγή: the conversation
