Ειδικότερα, η δυσκοιλιότητα είναι ένα από τα πιο κοινά προβλήματα του πεπτικού και δεν αποτελεί νόσο αλλά ένα σύνολο συμπτωμάτων που μπορεί να οφείλεται σε πολλά αίτια. Ο ορισμός της δυσκοιλιότητας δεν είναι εύκολη υπόθεση μιας και η συχνότητα των «φυσιολογικών» κενώσεων του εντέρου διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Ασθενής με δυσκοιλιότητα, θεωρείται ο ασθενής, ο οποίος χωρίς τη ρήση υπακτικών, αναφέρει  δυο από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Λιγότερες από 3 κενώσεις ανά εβδομάδα
• Σκληρά κόπρανα (κοπρόλιθοι)
• Αίσθηση ατελούς κένωσης  (μικρή ποσότητα κοπράνων)
• Αίσθηση απόφραξης του εντέρου
• Ανάγκη χειρισμών προκειμένου να κενωθεί το έντερο  (δυσκολία στην αφόδευση)

Αν έχετε 2 από τα πιο πάνω συμπτώματα τότε  χτυπάει για σας … το «καμπανάκι»  καθώς, εκτός από το αίσθημα δυσφορίας και βάρους που σας δημιουργεί, η δυσκοιλιότητα μπορεί να προκαλέσει τη δημιουργία αιμορροΐδων και πρωκτικής ραγάδας καθώς και αιμορραγίες.

Τι να κάνετε για να «λύσετε» το πρόβλημα της δυσκοιλιότητας;

Οι SOS γιατροί σε πρόσφατη ανάρτηση στην επίσημη ιστοσελίδα τους, αναφέρουν 7 χρήσιμες συμβουλές για όσους αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της δυσκοιλιότητας, βοηθώντας με αυτό τον τρόπο και υγιή άτομα προκειμένου να το προλάβουν.

Στις περισσότερες περιπτώσεις οι διατροφικές αλλαγές και οι αλλαγές του τρόπου ζωής βοηθούν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας. Μερικοί  απλοί τρόποι, που ενδεχομένως να συμβάλουν καθοριστικά στην ανακούφιση της, είναι οι παρακάτω:

1. Μην αγνοείτε την ανάγκη σας για κένωση

Όταν αισθάνεστε την ανάγκη να πάτε στην τουαλέτα, μην το μεταθέτετε χρονικά. Προσπαθήστε να «ορίσετε» μία καθημερινή, τακτική & συγκεκριμένη ώρα για αφόδευση.

2. Πηγαίνετε σταθερή ώρα στην τουαλέτα καθε μέρα

 Διαλέξτε μια βολική ώρα της ημέρας για να πηγαίνετε στην τουαλέτα σας προκειμένου να φτιάξετε μια τακτική δική σας ώρα για την αφόδευση.

3. Αλλάξτε τη στάση σας στην τουαλέτα

Όταν καθόμαστε σε μια σύγχρονη τουαλέτα, τα γόνατά μας βρίσκονται σε γωνία 90 μοιρών σε σχέση με την κοιλιά μας, εμποδίζοντας την αφόδευση. Όταν όμως τα γόνατα βρίσκονται πιο κοντά στον κορμό, κάνοντας βαθύ κάθισμα, διευκολύνονται οι κενώσεις. Για να το πετύχετε, χρησιμοποιήστε απλά ένα σκαμνάκι ή κάτι αντίστοιχο, προκειμένου να σηκώσετε τα πόδια σας ψηλότερα από το έδαφος και να τα φέρετε πιο κοντά στην κοιλιά σας.

4. Μην αλλάζετε συχνά διατροφικές συνήθειες

 Μην αλλάζετε συχνά διατροφικές συνήθειες και ρυθμίστε τα γεύματά σας, ώστε να βάλετε έναν προγραμματισμό για τις κενώσεις σας, εκπαιδεύοντας τον οργανισμό σας.

5. Εντάξτε την άσκηση στην καθημερινότητά σας

Προσπαθήστε για παράδειγμα να βρείτε λίγο χρόνο για ημερήσιο περπάτημα (20-30 λεπτά). Ενεργοποιείται το έντερο και βελτιώνεται η κινητικότητά του, ειδικά εάν προηγηθεί της προσπάθειας για αφόδευση. Εάν η εργασία σας είναι καθιστική, προσπαθήστε να κάνετε συχνά διαλείμματα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μια από τις αιτίες της δυσκοιλιότητας είναι η καθιστική ζωή.

6. Επιλέξτε διατροφή κατάλληλη για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας 

• Υιοθετήστε μία ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες: Φροντίστε να αυξήσετε σταδιακά την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες, όπως ξηρούς καρπούς, παξιμάδια & δημητριακά ολικής άλεσης (σιτάρι, βρόμη κλπ.), φρέσκα φρούτα (σύκα, ακτινίδια, αχλάδια, ροδάκινα, μήλα, δαμάσκηνα -με το φλοιό τους κλπ.), λαχανικά (φασολάκια, σπανάκι, μπρόκολο, μπάμιες, άγρια χόρτα κλπ.) και όσπρια με παράλληλη κατανάλωση νερού.

Επίσης, αποξηραμένα φρούτα, όπως είναι για παράδειγμα οι σταφίδες, τα σύκα και τα δαμάσκηνα. Σε κάθε περίπτωση, η ένταξη των φυτικών ινών στην διατροφή πρέπει να γίνει σταδιακά ώστε να μην προκαλέσει άλλες ενοχλήσεις στο γαστρεντερικό σύστημα.

• Καταναλώστε προβιοτικά: Εντάξτε στη διατροφή σας τροφές πλούσιες σε προβιοτικά που βελτιώνουν την κινητικότητα του παχέος εντέρου όπως το κεφίρ, το ξινόγαλα, το παραδοσιακό γιαούρτι, μαλακά και ωριμασμένα τυριά (όπως το τσένταρ, η παρμεζάνα, η φέτα και η μυζήθρα) ή τα λαχανικά τουρσί. Τα προβιοτικά μπορούν να ληφθούν είτε από τροφές είτε μέσω συμπληρωμάτων διατροφής.

• Χρησιμοποιείτε ελαιόλαδο: Για καλύτερη εντερική λειτουργία εντάξτε το ελαιόλαδο στη διατροφή σας. Ακόμα κι αν κάνετε δίαιτα, την οποία καλό είναι να αποφεύγετε σε υπερβολικό βαθμό κατά τη διάρκεια της δυσκοιλιότητας, μην φοβηθείτε να χρησιμοποιήσετε το ελαιόλαδο στο καθημερινό σας μενού.

• Αποφύγετε το junk food, τα επεξεργασμένα τρόφιμα, τα γαλακτοκομικά και το αλκοόλ. Το πρωί, πίνετε καφέ, τσάι ή κάποιο άλλο αφέψημα/ποτό που να περιέχει καφεΐνη. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της ημέρας αποφύγετε τους πολλούς καφέδες διότι έχουν διουρητική δράση και αφυδατώνουν τον οργανισμό επιδεινώνοντας τη δυσκοιλιότητα.

Διαβάστε σχετικά: Υγιές έντερο και «δυνατή» καρδιά με αυτό το φθινοπωρινό φρούτο

7. Πίνετε άφθονο νερό και άλλα υγρά

Η ενυδάτωση του οργανισμού συμβάλλει καθοριστικά στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας καθώς με τον τρόπο αυτό γίνεται σωστή λίπανση του εντέρου και μαλακώνουν τα κόπρανα. Καταναλώνετε άφθονα υγρά ημερησίως και  τουλάχιστον 8-10 ποτήρια νερού. Ένα μπουκάλι ή ένα ποτήρι νερό σε εμφανή θέση μπορεί να σας βοηθήσει σε αυτή την προσπάθεια! Προσθέσετε μερικές σταγόνες πορτοκαλιού, λεμονιού ή αρωματικά για μια πιο ευχάριστη γεύση.

Αν τελικά ακόμα κι αν ακολουθήσετε πιστά τις συμβουλές κατά της δυσκοιλιότητας, αυτή επιμένει, καλό είναι να απευθυνθείτε στον γιατρό σας για περαιτέρω καθοδήγηση.

Σημαντικές αλλαγές στις εντερικές κενώσεις πρέπει να αναφέρονται στον θεράποντα ιατρό. Ο θεράπων ιατρός θα αναζητήσει την αιτία του προβλήματος και θα σας συμβουλεύσει κατάλληλα. Στη συνέχεια θα επιλέξει την ενδεικνυόμενη φαρμακευτική αγωγή, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει και τη χορήγηση καθαρκτικών.

Πιθανές αιτίες πρόκλησης δυσκοιλιότητας

1. Παράβλεψη της επιθυμίας για τουαλέτα όταν υπάρχει κινητικότητα στο έντερο
2. Αλλαγή περιβάλλοντος ή τα ταξίδια
3. Αλλαγή των εντερικών συνηθειών
4. Αλλαγή διατροφικών συνηθειών
5. Έλλειψη συστηματικής φυσικής δραστηριότητας, ακινησία ή καθιστική ζωή
6. Φτωχή σε φυτικές ίνες διατροφή
7. Ανεπαρκής λήψη υγρών
8. Άγχος

Επίσης η δυσκοιλιότητα μπορεί να είναι συνέπεια καταστάσεων και παθήσεων όπως:

1. Εγκυμοσύνη
2. Ηλικία: Οι ηλικιωμένοι έχουν μειωμένη κινητικότητα του παχέος εντέρου
3. Χρήση φαρμάκων
4. Μεταβολικές παθήσεις: σακχαρώδης διαβήτης, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, υποθυρεοειδισμός
5. Νευρολογικές παθήσεις: πάρκινσον, πολλαπλή σκλήρυνση, βλάβες στο νωτιαίο μυελό, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
6. Καρδιαγγειακές παθήσεις: ισχαιμική καρδιακή νόσος, συμφορητική καρδιακή νόσος
7. Μεταβολικές & ενδοκρινικές διαταραχές
8. Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (σπαστική κολίτιδα)
9. Καρκίνος του παχέος εντέρου
10. Αδύναμοι κοιλιακοί και πυελικοί μύες
11. Χαμηλή ευαισθησία ορθού
12. Χρόνιες παθήσεις
13. Εκκολπώματα παχέος εντέρου

Πώς δρουν τα φάρμακα για τη δυσκοιλιότητα; 

Τα φάρμακα για τη δυσκοιλιότητα (καθαρτικά) δρουν με διάφορους τρόπους και η αποτελεσματικότητά τους διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ανάλογα με τον τρόπο δράσης τους, διακρίνονται σε:

1. Αυξάνοντα τον όγκο των κοπράνων: Σε γενικές γραμμές, τα καθαρτικά που αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων είναι τα πιο ασφαλή για μακροχρόνια χρήση. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται διάφοροι φυσικοί πολυσακχαρίτες, όπως το πίτυρο των σιτηρών, υδρόφιλα κολλοειδή από σπόρους ορισμένων φυτών (ψύλλιο) ή συνθετικοί πολυσακχαρίτες (μεθυλοκυτταρίνη).

Θεωρούνται «πιο αθώα» γιατί  απορροφούν νερό σχηματίζοντας μαλακά κόπρανα αυξημένου όγκου, προκαλώντας αυξημένη κινητικότητα των μυών του εντέρου. Κυκλοφορούν σε συνδυασμό με καθαρτικά άλλων κατηγοριών.

2. Μαλακτικά των κοπράνων: Κύριος εκπρόσωπος της κατηγορίας αυτής είναι η παραφίνη ή παραφινέλαιο (paraffin liquid, mineral oil), ένα σύμπλοκο μίγμα κορεσμένων υδρογονανθράκων, πετρελαϊκής προέλευσης. Επαλείφουν τα κόπρανα αυξάνοντας την γλοιότητά τους και έτσι διευκολύνουν τη δίοδο τους στο έντερο και την αφόδευση. Χορηγούνται κυρίως σε άτομα με αιμορροϊδοπάθειες ή άλλες επώδυνες καταστάσεις της πρωκτικής περιοχής.

3. Αλατούχα και ωσμωτικώς δρώντα: Στην κατηγορία αυτή υπάγονται τα άλατα του μαγνησίου, διάφορα τρυγικά άλατα, ορισμένοι ημισυνθετικοί πολυσακχαρίτες (λακτουλόζη και λακτιτόλη), οι πολυαιθυλενογλυκόλες (macrogols) και η γλυκερίνη. Ενεργούν με τρόπο παρόμοιο με τα υπακτικά που αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων υπό την έννοια ότι προσελκύουν νερό στο κόλον για να μαλακώσουν και να διογκώσουν τα κόπρανα διευκολύνοντας την διέλευσή τους (δρουν όπως το σφουγγάρι στο νερό).

4. Διεγείροντα την εντερική κινητικότητα: τα καθαρτικά που διεγείρουν την κινητικότητα του εντέρου είναι τα πιο «βαριά» για τον οργανισμό και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο περιστασιακά και όχι σε τακτική βάση. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν η δισακοδύλη, το καστορέλαιο, η σέννα και το πικοθειϊκό νάτριο.

Ποια συμπτώματα πρέπει να προσέξετε;

Τα παρακάτω συμπτώματα που συνοδεύουν την δυσκοιλιότητα αποτελούν ενδείξεις σοβαρότερης υποκείμενης νόσου:

1. Αίμα στην τουαλέτα ή στο χαρτί της τουαλέτας, μετά την κένωση
2. Μεταβολή στη διάμετρο / μέγεθος των κοπράνων
3. Πρόσφατη αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου (πρόσφατη έναρξη δυσκοιλιότητα)
4. Αποφρακτικά συμπτώματα (φούσκωμα, πόνος, αδυναμία αποβολής αερίων και κοπράνων)
5. Πυρετός
6. Ακούσια απώλεια βάρους
7. Ανορεξία
8. Ψηλαφητή μάζα κοιλιάς
9. Έμετος
10. Αίσθημα κόπωσης
11. Πρόπτωση ορθού
12. Αιμορραγία ορθού

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δείξουν οι ασθενείς:

1. Ηλικίας άνω των 50 ετών που δεν έχουν υποβληθεί σε προληπτική κολονοσκόπηση τα προηγούμενα 5 χρόνια
2. Με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου
3. Με σιδηροπενική αναιμία

Ποια φάρμακα προκαλούν δυσκοιλιότητα;

Τα φάρμακα που προκαλούν δυσκοιλιότητα είναι τα εξής:

1. Οπιοειδή
2. Ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου
3. Διουρητικά
4. Αντιψυχωσικά
5. Συμπληρώματα σιδήρου από το στόμα
6. Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
7. Συμπληρώματα ασβεστίου
8. Φάρμακα για το Parkinson
9. Αντιχολινεργικά φάρμακα
10. Ανταγωνιστές αντλίας πρωτονίων
11. Αντιεπιληπτικά φάρμακα

Δείτε επίσης: Το «ελιξίριο μακροζωίας» βρίσκεται στην κουζίνα σου - Μισή κουταλιά την ημέρα αρκεί