Η σεξουαλική δυσλειτουργία στις γυναίκες αποτελεί ένα συχνό και πολλές φορές παραμελημένο θέμα που επηρεάζει σημαντικά την ψυχική υγεία και σωματική ευεξία τους. Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει μία «κανονική» σεξουαλική λειτουργία, η Δρ. Faith Coleman επισημαίνει σε άρθρο της ότι η σεξουαλική δυσλειτουργία εμφανίζεται όταν μια γυναίκα βιώνει σημαντική δυσφορία ή απογοήτευση με τη σεξουαλική της ζωή.
Αυτό μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην ψυχική υγεία, τις κοινωνικές σχέσεις και την ποιότητα ζωής της. Αν και οι αιτίες της σεξουαλικής δυσλειτουργίας ποικίλουν, περιλαμβάνοντας βιολογικούς, ψυχολογικούς, κοινωνικούς και πολιτισμικούς παράγοντες, η διάγνωση και η αντιμετώπισή της παραμένουν δύσκολες και χρειάζονται προσεκτική εξέταση. Ποιοι είναι, όμως, οι πιο συχνοί τύποι σεξουαλικής δυσλειτουργίας, ποιες αιτίες την προκαλούν, αλλά και ποιες είναι οι διαθέσιμες θεραπείες;
Τι είναι η σεξουαλική δυσλειτουργία
Ο όρος «σεξουαλική δυσλειτουργία» αναφέρεται σε οποιαδήποτε διαταραχή ή διακοπή της φυσιολογικής σεξουαλικής λειτουργίας που προκαλεί έντονη δυσφορία στη γυναίκα. Η Δρ. Coleman σημειώνει ότι η δυσλειτουργία επηρεάζει την ψυχική υγεία, την κοινωνική ζωή και γενικά την ευημερία της γυναίκας, μειώνοντας την ποιότητα της ζωής της. Μερικές φορές, η δυσλειτουργία μπορεί να επηρεάσει την καθημερινή ζωή με συνέπειες που είναι εξίσου σοβαρές με χρόνιες παθήσεις όπως ο πόνος στη μέση ή ο διαβήτης.
Η διάγνωση της σεξουαλικής δυσλειτουργίας γίνεται όταν τα συμπτώματα είναι παρόντα για αρκετούς μήνες και προκαλούν σημαντική δυσφορία. Ωστόσο, η δρ Coleman αναγνωρίζει ότι είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια πόσες γυναίκες πλήττονται, μιας και πολλές μελέτες έχουν παραλείψει γυναίκες χωρίς σεξουαλικό σύντροφο ή, γενικότερα, γυναίκες που δεν έχουν σεξουαλικές σχέσεις.
Τύποι σεξουαλικής δυσλειτουργίας
Υπάρχουν διάφοροι τύποι σεξουαλικής δυσλειτουργίας, που μπορεί να εκδηλωθούν μεμονωμένα ή σε συνδυασμό στις γυναίκες. Ορισμένοι από τους πιο συνηθισμένους τύπους περιλαμβάνουν:
- Υποδραστική σεξουαλική επιθυμία (χαμηλή διάθεση για σεξ – ΗSDD): Πρόκειται για σημαντική μείωση της επιθυμίας για σεξ, με την αυθόρμητη επιθυμία να είναι μειωμένη ή και ανύπαρκτη. Η αντίδραση σε ερωτικά ερεθίσματα μπορεί να είναι περιορισμένη ή και εντελώς απούσα, και μετά την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας, η γυναίκα μπορεί να αδυνατεί να διατηρήσει την επιθυμία της.
- Δυσλειτουργία σεξουαλικής διέγερσης: Παρά την επιθυμία για σεξ και την κατάλληλη διέγερση, η γυναίκα δεν παρουσιάζει τις φυσιολογικές αντιδράσεις που συνοδεύουν τη σεξουαλική ευχαρίστηση, όπως η λίπανση, η διόγκωση ή ευαισθησία των γεννητικών οργάνων, η σκλήρυνση της θηλής, η έξαψη δέρματος, ο αυξημένος καρδιακός ρυθμός ή ο αναπνευστικός ρυθμός.
- Δυσλειτουργία του οργασμού: Στην περίπτωση αυτή, η γυναίκα μπορεί να μην έχει καθόλου οργασμό ή να βιώνει λιγότερους οργασμούς, με μειωμένη ένταση και συχνότητα, παρά την παρουσία επιθυμίας και επαρκούς διέγερσης.
Οι παραπάνω είναι οι συχνότεροι τύποι σεξουαλικών προβλημάτων, αλλά υπάρχουν και άλλοι τύποι δυσλειτουργιών που δεν ανήκουν σε αυτές τις κατηγορίες και επηρεάζουν τη σεξουαλική λειτουργία.
Αιτίες της σεξουαλικής δυσλειτουργίας
Η Δρ. Coleman αναφέρει ότι στις αιτίες της σεξουαλικής δυσλειτουργίας συχνά ανήκουν:
- Βιολογικοί και ορμονικοί παράγοντες: Διαταραχές στις ορμόνες, καταθλιπτικές διαταραχές, ασθένειες, κούραση ή φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη σεξουαλική λειτουργία.
- Ψυχολογικοί παράγοντες: Προβλήματα όπως το τραύμα (σωματικό, ψυχικό ή ιατρικό), αρνητικά συναισθήματα όπως άγχος, φόβος ή ντροπή, καθώς και θέματα σχετικά με την εικόνα του σώματος, μπορεί να είναι παράγοντες που οδηγούν σε σεξουαλική δυσλειτουργία.
- Προσδοκία αρνητικού αποτελέσματος: Η σεξουαλική δυσλειτουργία μπορεί να προέρχεται από προηγούμενα επεισόδια απογοητευτικού ή επώδυνου σεξ.
- Διαπροσωπικοί παράγοντες: Η έλλειψη συντρόφου, η διαφωνία στις σχέσεις ή η έλλειψη συναισθηματικής οικειότητας μπορεί να επηρεάσει τη σεξουαλική ευημερία.
- Περιβαλλοντικοί και πολιτιστικοί παράγοντες: Η έλλειψη ιδιωτικότητας, οι πολιτιστικές ή θρησκευτικές πεποιθήσεις και το άγχος για την ασφάλεια ενδέχεται επίσης να παίξουν ρόλο στη σεξουαλική δυσλειτουργία.
- Έλλειψη κατάλληλων ερεθισμάτων: Η σεξουαλική δυσλειτουργία μπορεί επίσης να προέρχεται από έλλειψη γνώσης σχετικά με τη σεξουαλική διέγερση, έναν σύντροφο με κακή υγεία ή τη σεξουαλική δυσλειτουργία του συντρόφου.
Θεραπευτική προσέγγιση
Η θεραπεία της σεξουαλικής δυσλειτουργίας ξεκινά με την αναγνώριση των παραμέτρων που μπορούν να τροποποιηθούν, όπως η αναπροσαρμογή φαρμάκων που προκαλούν δυσλειτουργία. Τα φάρμακα που είναι γνωστό ότι σχετίζονται με τη σεξουαλική δυσλειτουργία, συνήθως η αντικαταθλιπτική θεραπεία, θα πρέπει να προσαρμοστούν ή να αλλάξουν.
Η Δρ. Coleman αναφέρει ότι η ψυχοκοινωνική παρέμβαση, όπως η σεξουαλική συμβουλευτική, η συμβουλευτική επίγνωσης του σώματος, η γνωστική θεραπεία ή η συμβουλευτική ζευγαριών, μπορεί να είναι αποτελεσματικές στην αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων. Ειδικά για τη δυσλειτουργία σεξουαλικής διέγερσης, θεραπείες όπως η χαλάρωση του πυελικού εδάφους, η θεραπεία κολπικής διαστολής και οι συσκευές που μπορεί να ενισχύσουν την αίσθηση της κλειτορίδας και τον οργασμό, μπορεί να βοηθήσουν.
Η σεξουαλική δυσλειτουργία είναι συχνή και ότι οι γυναίκες δεν είναι μόνες τους στην αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων. Παρόλο που η διάγνωση και η θεραπεία μπορεί να είναι χρονοβόρες και να απαιτούν υπομονή, η υγιής σεξουαλική ζωή είναι σημαντικό κομμάτι της ταυτότητας κάθε γυναίκας και αξίζει να δοθεί προσοχή σε αυτά τα ζητήματα.