Στην επικαιρότητα έχει έρθει η ικανότητα των ιών να επιβιώνουν από λίγες ώρες έως και ημέρες στα άψυχα αντικείμενα, καθώς τόσο ο κορωνοϊός Covid-19 όσο και η εποχιακή γρίπη μολύνουν και αρρωσταίνουν (μερικές φορές βαριά) ολοένα περισσότερους ανθρώπους.

Σύμφωνα με όσα έχουν ανακοινώσει ως τώρα οι επιστήμονες, ο νέος κορωνοϊός επιβιώνει για 2-3 ώρες στα αντικείμενα στα οποία καταλήγει με τον βήχα και το φτάρνισμα. Ωστόσο, σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό The Journal of Hospital Infection, Γερμανοί ερευνητές ισχυρίστηκαν ότι στην πραγματικότητα επιζεί πολύ περισσότερο (έως 9 ημέρες). Αντίστοιχα, οι ιοί της γρίπης επιζούν στις επιφάνειες από λίγα λεπτά έως και 48 ώρες, σύμφωνα με τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων (CDC). Στην πραγματικότητα, έρευνες έχουν δείξει πως στις σκληρές επιφάνειες επιζούν έως 48 ώρες, στα χαρτομάντιλα για 15 λεπτά και στα χέρια μας για 5 λεπτά.

Ωστόσο δεν είναι απαραίτητο να βήξει ή να φταρνιστεί ένας ασθενής με γρίπη ή λοίμωξη από κορωνοϊό για να μολύνει άλλα άτομα. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ είχαν ανακοινώσει το 2018 ότι οι ιοί της γρίπης μεταδίδονται και με την απλή αναπνοή. Όπως είχαν γράψει στο επιστημονικό περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), με κάθε εκπνοή ένας ασθενής με γρίπη εκπέμπει ένα σύννεφο μικροσταγονιδίων το οποίο περιέχει ιούς. Άλλα από τα σταγονίδια είναι μεγάλα, οπότε καταλήγουν αμέσως στις επιφάνειες, και άλλα είναι μικρότερα οπότε αιωρούνται στον αέρα για αρκετές ώρες.

Η έρευνά τους είχε δείξει ότι ο ιός της γρίπης υπήρχε στο 48% των μικροσταγονιδίων που παράγονταν με την εκπνοή των ασθενών και ότι μπορούσε να μεταδοθεί από το 40% των μικροσταγονιδίων.

Αντίστοιχα, η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (AAO) προειδοποίησε πριν από λίγες εβδομάδες ότι ο κορωνοϊός μπορεί να μεταδίδεται και από τα μάτια, αν «ο επιπεφυκώς (το λευκό τμήμα) των ματιών εκτεθεί στο νέφος μικροσταγονιδίων που παράγουν οι ασθενείς». Η Ακαδημία είχε εκδώσει αυτή την προειδοποίηση για τους οφθαλμιάτρους, οι οποίοι εξετάζουν από πολύ κοντινή απόσταση τους ασθενείς τους (άρα εκτίθενται στην ανάσα τους) αλλά προφανώς ισχύει για όλους.

Και σαν να μην έφταναν όλ' αυτά, τα παθογόνα που προκαλούν λοιμώξεις του αναπνευστικού αιωρούνται στον αέρα για διάφορα χρονικά διαστήματα (από μερικά δευτερόλεπτα έως ημέρες) πριν καταλήξουν στις επιφάνειες. Οι ιοί της γρίπης, π.χ., αιωρούνται για αρκετές ώρες. Μάλιστα όσο χαμηλότερη είναι η περιβαλλοντική θερμοκρασία, τόσο αυξάνεται η επιβίωσή τους στον αέρα, σύμφωνα με το βρετανικό National Health System (NHS).

Για να προστατευτούμε από αυτούς τους ιούς και τους άλλους (π.χ. του κρυολογήματος) που προκαλούν λοιμώξεις του αναπνευστικού, πρέπει καταρχάς να προνοήσουμε να βρισκόμαστε σε χώρους που αερίζονται καθημερινά πολύ καλά. Επειδή όμως δεν πρέπει να παγώνουν οι εσωτερικοί χώροι, μια άλλη καλή ιδέα είναι να απολυμαίνεται επιπρόσθετα ο αέρας με ειδικές συσκευές, που εξουδετερώνουν γρήγορα ιούς, μύκητες, βακτήρια, αλλεργιογόνα, αλλά και τις οσμές από καπνό, κλεισούρα, καύση ξύλων, νέφος κ.λπ. Μάλιστα στο εμπόριο υπάρχουν συσκευές απολύμανσης και καθαρισμού του αέρα που εξουδετερώνουν ταυτοχρόνως τα παθογόνα και από τις επιφάνειες. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι καλό είναι να χρησιμοποιήσετε συσκευή που να κάνει «απολύμανση» του αέρα από τους παθογόνους μικροοργανισμούς.

Εξίσου σημαντικό είναι να ακολουθούμε τους κανόνες υγιεινής με σωστό τρόπο. Το συχνό και καλό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό είναι απαραίτητο. Όμως δεν πρέπει να είναι βιαστικό, αλλά να διαρκεί 20 δευτερόλεπτα για να απαλλαγούν τα χέρια απ' όλα τα μικρόβια και τους ιούς. Για να υπολογίσετε (κατά προσέγγιση) το χρόνο αυτό, να σιγομουρμουρίζετε με αργό ρυθμό το τραγούδι των γενεθλίων.

Τα χέρια σας μπορούν να απαλλαγούν από τα μικρόβια και όταν τα τρίβετε με διάλυμα που περιέχει οινόπνευμα (αλκοόλ). Ωστόσο ούτε αυτή η εφαρμογή πρέπει να γίνεται βιαστικά. Αντιθέτως, πρέπει να τρίβετε τα χέρια σας, σε όλες τις πλευρές τους και κατά μήκος των δακτύλων, έως ότου το διάλυμα εξατμιστεί τελείως. Πολύ σημαντικό είναι ακόμα να τηρείτε και τους κανόνες αναπνευστικής υγιεινής. Με άλλα λόγια, να βήχετε και να φταρνίζεστε στο μανίκι σας ή σε χαρτομάντιλο που θα πετάτε αμέσως μετά από τη χρήση. Ύστερα όμως πρέπει να σαπουνίζετε καλά τα χέρια σας ή να τα απολυμαίνετε με το διάλυμα του αλκοόλ. Επειδή, όμως, όπως προαναφέρθηκε οι ιοί διασπείρονται και με την απλή αναπνοή, παραμένει αναγκαίος ο καθημερινός αερισμός των χώρων και η απολύμανση του αέρα και των επιφανειών.

Ένα άλλο μέτρο που μπορεί να βοηθήσει είναι να μην πλησιάζετε πολύ κοντά τους ασθενείς με λοιμώξεις του αναπνευστικού. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά να μένουμε σε απόσταση τουλάχιστον 1 μέτρο μακριά από τους ασθενείς που βήχουν, φταρνίζονται ή/και έχουν πυρετό. Συνιστά ακόμα να μην βάζουμε ποτέ τα χέρια στο στόμα, τη μύτη ή τα μάτια μας, γιατί αν είναι μολυσμένα, μπορεί να κολλήσουμε κάποιον ιό. Επισημαίνει, τέλος, ότι χειρουργική μάσκα χρειάζονται όσοι βήχουν ή φταρνίζονται καθώς και όσοι τους φροντίζουν. Ωστόσο η χρήση της μάσκας δεν ακυρώνει την ανάγκη λήψης και των υπόλοιπων μέτρων, τονίζει.