Ο ΠΟΥ την Τετάρτη (20/5) ανακοίνωσε τα περισσότερα κρούσματα μέσα σε μία ημέρα από την έναρξη της πανδημίας, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τις χώρες με μεσαία και χαμηλά εισοδήματα. 

Ο COVID-19 μοιάζει να επιτίθεται περισσότερο σε γκρουπ ανθρώπων που είναι στενά συνδεδεμένοι. Είναι ένα εύρημα εξαιρετικό ενδιαφέρον, καθώς σύμφωνα με τους επιστήμονες σημαίνει ότι αν περιοριστούν οι συναθροίσεις εκεί που η διασπορά είναι πιο πιθανή, τότε η μετάδοση του ιού θα μειωθεί σημαντικά.

Ωστόσο, ο εντοπισμός των εστιών που μεταδίδεται ευκολότερα ο ιός είναι δύσκολος και τα ευρήματα μπορούν να στιγματίσουν κάποιες κατηγορίες ανθρώπων.

Χωρίς την τήρηση των κανόνων απόστασης ο αριθμός αναπαραγωγής (R) φτάνει περίπου τις 3 νέες μολύνσεις για κάθε ασθενή. Στην καθημερινότητα, όμως, κάποιοι μεταδίδουν τον ιό και κάποιοι άλλοι καθόλου. Για την ακρίβεια, το δεύτερο είναι το συνηθισμένο. Σύμφωνα με τον καθηγητή σε πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Λόιντ Σμιθ «το πιο συνηθισμένο νούμερο είναι το μηδενικό. Οι περισσότεροι δεν μεταδίδουν»

Πόσοι μεταδίδουν τελικά τον ιό;

Γι΄αυτό πέρα του R, οι επιστήμονες χρησιμοποιούν το δείκτη k που δείχνει πόσο πολύ η ασθένεια ομαδοποιείται. Όσο πιο χαμηλό είναι το k, τόσο πολύ η διασπορά προέρχεται από ένα μικρό νούμερο ανθρώπων. Το 2005 σε μία επιδραστική του μελέτη, ο Λόιντς Σμιθ και οι υπόλοιποι συγγραφείς υπολόγισαν το k του SARS (σ.σ. συγγενικός αναπνευστικός ιός) στο 0,16. Το αντίστοιχο νούμερο για τον MERS (σ.σ. συγγενικός αναπνευστικός ιός) που εμφανίστηκε το 2012 υπολογίστηκε στο 0,25. Κατά την πανδημία της ισπανικής γρίπης το 1918 αυτό το νούμερο εκτιμήθηκε γύρω στο 1.

Οι εκτιμήσεις για το συγκεκριμένο δείκτη για τον SARS-CoV-2 ποικίλλουν. Το Γενάρη, η Τζούλιαν Ριου και ο Κρίστιαν Άλθους από το πανεπιστήμιο του Μπερν προσομοίασαν την επιδημία στην Κίνα με διαφορετικούς συνδυασμούς R και k και συνέκριναν τα αποτελέσματα. Κατέληξαν ότι το k για τον COVID-19 είναι μεγαλύτερο από αυτό του SARS και του MERS. Αυτό μοιάζει σωστό σύμφωνα με τo δημιουργό μοντέλων στο πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ, Γκάμπριελ Λανγκ. Δε νομίζω ότι είναι ακριβώς όπως στον SARS και στο MERS, όπου παρατηρήσαμε πολύ μεγάλες ομάδες μετάδοσης. Σίγουρα, όμως βλέπουμε πολλές συγκεντρωμένες ομάδες, όπου μία μικρή αναλογία ανθρώπων είναι υπεύθυνη για τεράστιες αναλογίες μολύνσεων. 

Παρ΄όλα αυτά σε μία πρόσφατη μελέτη, ο Άνταμ Κουτσάρσκι του LSHTM εκτίμησε ότι το k για τον COVID-19 είναι σχεδόν 0,1. «Περίπου το 10% των κρουσμάτων οδηγεί στο 80% της μετάδοσης» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Αυτό μπορεί να εξηγεί κάποια σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την πανδημία, όπως το γιατί ο ιός δεν έφτασε νωρίτερα στην Ευρώπη από τη στιγμή που εκδηλώθηκε στην Κίνα ήδη από τα τέλη του 2019. Ή για ποιο λόγο πρώτο κρούσμα στη Γαλλία στα τέλη του Δεκέμβρη του 2019 απέτυχε να ξεκινήσει ένα ξέσπασμα εκείνη την περίοδο. «Αν το k είναι πράγματι 0,1, τότε οι περισσότερες αλυσίδες μόλυνσης «σπάνε» από μόνες τους και ο SARS-CoV-2 χρειάζεται να εισαχθεί χωρίς να εντοπιστεί 4 φορές σε μία νέα χώρα για να έχει ελπίδες να εγκατασταθεί σε αυτή» υποστήριξε ο Κουτσάρσκι.

Ομάδες ασθενών και συμπεριφορές που ευνοούν τη μετάδοση

Το νέο ερώτημα που γεννιέται είναι ποιοι έχουν περισσότερες πιθανότητες να μεταδώσουν τον ιό. Μία μελέτη σε υγιείς ανθρώπους το 2019 έδειξε ότι κάποιοι εκκρίνουν μέσω της αναπνοής του περισσότερα σωματίδια σε σχέση με άλλους όταν μιλάνε. Η ένταση της φωνής επίσης, μπορεί να είναι μία εξήγηση. Κάποιος που τραγουδάει για παράδειγμα μπορεί να απελευθερώσει περισσότερες δόσεις του ιού σε σχέση με κάποιον που μιλάει. Η συμπεριφορά του ανθρώπου παίζει επίσης ένα ρόλο. Οι περισσότερες κοινωνικές επαφές και η μη τήρηση των κανόνων υγιεινής αυξάνει τις πιθανότητες διασποράς του COVID-19.

Σύμφωνα με τον Κρίστιαν Άλθους είναι σαφώς πιο πιθανό να μεταδοθεί ο ιός σε κλειστούς χώρους από ότι σε εξωτερικούς. Επιστήμονες στην Κίνα μελέτησαν τη διασπορά του έξω από το προάστιο του Χουμπέι, όπου ξεκίνησε η πανδημία και εντόπισαν 318 ομάδες με τουλάχιστον 3 ή 4 άτομα από τις 4 Γενάρη έως τις 11 Φλεβάρη. Μόνο ένα από αυτά ξεκίνησε σε εξωτερικό χώρο. Μία μελέτη στην Ιαπωνία κατέληξε ότι το ρίσκο μόλυνσης σε εσωτερικούς χώρους είναι 19 φορές μεγαλύτερο από ότι σε εξωτερικούς.

Κάποιες καταστάσεις επίσης ίσως εμπεριέχουν μεγαλύτερο ρίσκο. Οι εγκαταστάσεις συσκευασίας κρεάτων είναι πιο ευάλωτες, επειδή πολλοί άνθρωποι δουλεύουν μαζί σε μέρη με χαμηλές θερμοκρασίες, κάτι που διευκολύνει τον ιό να επιβιώσει. Επίσης, το ίδιο ισχύει για μέρη με πολύ θόρυβο. Σε χώρους για παράδειγμα που άνθρωποι φώναζαν ή τραγουδούσαν βρέθηκαν πολλές εστίες κρουσμάτων. Για παράδειγμα σε τάξεις γυμναστικής για μαθήματα Ζούμπα εντοπίστηκαν θετικοί στο νέο κορονοϊό ενώ σε τάξεις για πιλάτες, που δεν είναι τόσο έντονες δε συνέβη το ίδιο. Αυτό ίσως δείχνει ότι η ελαφριά αναπνοή δεν είναι τόσο επικίνδυνη όσο η έντονη που προέρχεται από κόπωση ή από φωναχτά. 

Ένα δεύτερο παράδειγμα έρχεται από τις ΗΠΑ. Στις 10 Μαρτίου, 61 άτομα που συμμετείχαν στη χορωδία συγκεντρώθηκαν για εξάσκηση σε μία εκκλησία στο βουνό Βέρνον. Για 2,5 ώρες τραγουδούσαν και κατανάλωσαν σνακ. Ένας από αυτούς υπέφερε για 3 μέρες με συμπτώματα που μοιάζουν με αυτά του κρυολογήματος. Αποδείχθηκε τελικά ότι είχε προσβληθεί από τον κορονοϊό. Τις επόμενες εβδομάδες 53 μέλη της χορωδίας κόλλησαν, 3 νοσηλεύτηκαν και 2 πέθαναν.

Ο εντοπισμός των ομάδων που προκαλούν την μετάδοση θα αποτελούσε σημαντική πρόοδο στην καταπολέμηση της πανδημίας και θα καθιστούσε μη απαραίτητη την καραντίνα. Ωστόσο, ο εντοπισμός τους είναι πολύ δύσκολο. Οι καραντίνες λιγόστεψαν τις ελπίδες των επιστημόνων να καταλάβουν που μεταδίδεται περισσότερο ο ιός.

ΠΗΓΗ: https://bit.ly/2XbY9vG