Ο εμβολιασμός κατά του κορονοϊού ξεκίνησε στα τέλη του Δεκέμβρη. Ωστόσο, η διαδικασία δεν εξελίσσεται με γοργούς ρυθμούς εξαιτίας των καθυστερήσεων στην παραγωγή δόσεων εμβολίου από τις φαρμακευτικές εταιρείες.

Τόσο η Pfizer όσο και η Moderna δεν παράγουν τις δόσεις που περιμέναν, με αποτέλεσμα ο προγραμματισμός να έχει πάει πίσω σε πολλές χώρες. Ως εκ τούτου, πολλές χώρες σκαρφίζονται τρόπους για να επιταχύνουν τη διαδικασία. Για παράδειγμα στη Μ. Βρετανία επιλέγουν να αναβάλουν τη 2η δόση του εμβολίου για έως 12 εβδομάδες μετά την πρώτη. Αυτό έχει ως στόχο να λάβουν την πρώτη δόση όσο το δυνατόν γίνεται πιο πολλοί με σκοπό να αποκτήσει περισσότεροι έστω και μικρή προστασία. 

Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Joe Biden ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι υποστηρίζει την προσέγγιση να ελευθερωθούν όλα τα διαθέσιμα εμβόλια έναντι του SARS-CoV-2 ώστε να εμβολιαστεί όσο το δυνατό μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, παρά να κρατηθούν ώστε να διασφαλιστεί η έγκαιρη χορήγηση της δεύτερης δόσης

Οι οδηγίες για τη 2η δόση του εμβολίου από τις επίσημες αρχές

Ωστόσο, αυτή η στρατηγική δεν είναι σύμφωνη με τα πρωτόκολλα των φαρμακευτικών εταιρειών. Ειδικότερα, για το εμβόλιο της Pfizer η 2η δόση χορηγείται 21 μέρες μετά την πρώτη και για αυτό της Moderna αλλά και της Astrazeneca δίνεται μετά από 28 μέρες. Ας σημειωθεί ότι χρειάζεται 1 εβδομάδα μετά τη 2η δόση για να προστατευτεί κάποιος πλήρως από τον ιό. 

Παράλληλα, ο Αμερικανικός Οργανισμός Φαρμάκων (FDA), ξεκαθαρίζει ότι οι κλινικές δοκιμές δεν έχουν αποδείξει ότι το εμβόλιο παραμένει αποτελεσματικό μετά την καθυστέρηση λήψης της 2ης δόσης.

O FDA έχει δώσει μέχρι στιγμής άδεια χρήσης έκτακτης ανάγκης σε δύο mRNA εμβόλια. Αυτό της Moderna και της Pfizer-BioNTech. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ένα εμβόλιο DNA που δημιουργήθηκε από την AstraZeneca είναι επίσης εξουσιοδοτημένο. Αυτά τα τρία εμβόλια παρέχουν το γενετικό υλικό που κωδικοποιεί την ιογενή πρωτεΐνη ακίδας. Μετά την ένεση στο άνω μέρος του βραχίονα, τα μυϊκά κύτταρα διαβάζουν τις γενετικές οδηγίες και τις χρησιμοποιούν για να παράξουν την ιογενή πρωτεΐνη ακίδα απευθείας στο σώμα.

Το μειονέκτημα σε αυτά τα ασφαλέστερα, νεότερα εμβόλια είναι ότι μια εφάπαξ δόση ενεργοποιεί μια λιγότερο αποτελεσματική ανοσολογική απάντηση από ένα εξασθενημένο εμβόλιο του ιού και συχνά απαιτεί επαναλαμβανόμενους εμβολιασμούς για να πάρει πιο πλήρη ανοσία. Πολλά τρέχοντα ανθρώπινα εμβόλια, όπως κατά του τετάνου, της ηπατίτιδας Β, της ιλαράς, της πολιομυελίτιδας και του HPV, απαιτούν δύο δόσεις: η πρώτη για την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος και η δεύτερη για την ενίσχυση της ανοσολογικής απόκρισης.

Οι μεταλλάξεις αποφεύγουν πιο εύκολα 1 δόση

Οι ιολόγοι ανησυχούν ότι η καθυστέρηση λήψης της 2ης δόσης, ας πούμε, 3 εβδομάδες έως 3 μήνες, θα μπορούσε να επιταχύνει την εμφάνιση επικίνδυνων μεταλλάξεων δημιουργώντας μια ομάδα ατόμων που που έχουν αρκετά αντισώματα για να επιβραδύνουν τον ιό και να αποφύγουν την ανάπτυξη συμπτωμάτων- αλλά όχι αρκετά για να τον εξαφανίσουν.

Αυτοί οι άνθρωποι μπορεί να επωάσουν ιούς με μεταλλάξεις που τους επιτρέπουν να αποφεύγουν τα αντισώματα που προκαλούνται από το εμβόλιο-για παράδειγμα, αλλάζοντας την ακολουθία αμινοξέων σε μια τοποθεσία όπου αντισώματα προηγουμένως δεμένα, εμποδίζοντας τον ιό από την εισβολή των κυττάρων και την αναπαραγωγή. Επειδή τα περισσότερα εμβόλια COVID-19 παράγουν ανοσία σε μία μόνο πρωτεΐνη, την πρωτεΐνη ακίδα στην επιφάνεια του ιού, ίσως είναι πιο εύκολο να είναι πιο εύκολο να παρακαμφθούν από τις μεταλλάξεις σε σχέση με άλλα εμβόλια που προκαλούν ευρύτερη ανοσία.

Επίσης, οι ιοί μεταλλάσσονται για να αποφύγουν την ανοσία του ξενιστή, ειδικά αν ανταγωνίζονται μία αδύναμη αλλά διαρκή ανοσολογική απάντηση. Σε έναν ανοσοκατεσταλμένο ασθενή –που χρησιμοποιεί θεραπείες για την καταπολέμηση της αυτοάνοσης νόσου ή του καρκίνου – ο ιός έχει βρεθεί να είναι παρών για έως και 154 ημέρες. Σε τέτοιες περιπτώσεις υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες ότι μια παραλλαγή του ιού μπορεί να προκύψει που μπορεί να ξεφύγει από την ανοσολογική απάντηση και να εξαπλωθεί γρήγορα. Πράγματι, υπάρχει υποψία ότι η νέα εξαιρετικά μολυσματική παραλλαγή του Ηνωμένου Βασιλείου, η οποία εξαπλώνεται επίσης στις ΗΠΑ, θα μπορούσε να προέρχεται από ένα χρονίως μολυσμένο άτομο.

Άγνωστη η διάρκεια ανοσίας μετά την πρώτη δόση

Ελλείψει αποδεικτικών στοιχείων, τίποτα οριστικό δεν μπορεί να συναχθεί σχετικά με το βάθος ή τη διάρκεια της προστασίας μετά από μία μόνο δόση των εν λόγω εγκεκριμένων εμβολίων.

Ενώ η αποτελεσματικότητα των εμβολίων mRNA COVID-19 κατά της συμπτωματικής COVID-19 έχει υπερβεί τις προσδοκίες, οι ερευνητές εξακολουθούν να μην γνωρίζουν πόσο διαρκεί αυτή η προστασία. Στη συνέχεια της δοκιμής φάσης 1 του εμβολίου της Moderna κατά τη διάρκεια των 119 ημερών μετά την πρώτη δόση, τα αντισώματα μειώθηκαν σε όλους τους συμμετέχοντες και τα εξουδετερωτικά αντισώματα – τα οποία όχι μόνο δεσμεύουν τον ιό αλλά και μπλοκάρουν τη μόλυνση – μειώθηκαν κατά 50% έως 75% στα άτομα ηλικίας άνω των 56 ετών.

Αν και η αντίσταση στο εμβόλιο θεωρείται πολύ σπάνια λόγω των αποτελεσματικών και αυστηρά αναπτυγμένων εμβολίων, η μαθηματική μοντελοποίηση δείχνει ότι ένας ανθεκτικός ιός μπορεί εύκολα να προκύψει εάν η ανοσολογική απάντηση είναι πολύ αδύναμη για να καταστρέψει όλους τους ιούς στον ξενιστή. Τα βιαστικά και αναποτελεσματικά εμβόλια μπορούν να παραγάγουν τα αντισώματα που αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν και να δεσμεύσουν τους ιούς κακώς, οι οποίοι μπορούν να κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό.

Η αλλαγή της χορήγησης για την αντιμετώπιση των ελλείψεων προσφοράς είναι μια αμφιλεγόμενη και συνεχιζόμενη συζήτηση. Ωστόσο, η λήψη λανθασμένων αποφάσεων χωρίς επαρκή επιστημονικά στοιχεία θα μπορούσε να είναι αντιπαραγωγική.

Πληροφορίες: theconversation, sciencemag