Την ανάγκη άμεσων και ουσιαστικών αλλαγών σε πολλαπλούς τομείς της φαρμακευτικής πολιτικής ανέδειξαν οι εκπρόσωποι των φαρμακευτικών επιχειρήσεων. Σε διαδικτυακή συνέντευξη τύπου, ο Πρόεδρος και ο Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου Φαρμακευτικού Εταιρειών Ελλάδας (ΣΦΕΕ) προειδοποίησαν για τις επιπτώσεις στην πρόσβαση των ασθενών στα φάρμακα και τη βιωσιμότητα των εταιρειών, που προσφέρουν χιλιάδες θέσεις εργασίας, από την ανελαστική φαρμακευτική δαπάνη και τη θηλιά του clawback.
Clawback είναι ο μηχανισμός για την υποχρεωτική επιστροφή του ποσού της υπέρβασης της φαρμακευτικής δαπάνης, του κλειστού προϋπολογισμού που έχει ορίσει η κυβέρνηση για την αποζημίωση φαρμακευτικών προϊόντων. Το ποσό αυτό, το οποίο καλούνται να πληρώσουν οι ίδιες φαρμακευτικές εταιρείες, αυξάνεται κάθε χρόνο ανεξέλεγκτα, αφού η φαρμακευτική δαπάνη παραμένει κολλημένη στο 1,945 εκατ. ευρώ (για τον ΕΟΠΥΥ) παρότι οι ανάγκες μεγαλώνουν.
Το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους το clawback διαμορφώθηκε στα 234 εκατ. ευρώ, δηλαδή είναι ήδη αυξημένο κατά 45% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Μάλιστα, αν δεν ληφθούν μέτρα αναστολής της ξέφρενης πορείας της δαπάνης, ο Γενικός Διευθυντής του ΣΦΕΕ, Μ. Χειμώνας προειδοποίησε ότι μόνο το clawback μπορεί ξεπεράσει και το 1 δισ. ευρώ φέτος! Clawback και rebate (υποχρεωτικές εκπτώσεις) εκτιμάται ότι ξεπεράσουν το 1,8 δισ. ευρώ!
Διαβάστε επίσης : Χωρίς νέα φάρμακα παραμένει η χώρα από το 2018
«Τα νούμερα αυτά δεν μπορεί να τα στηρίξει η φαρμακοβιομηχανία», υποστήριξε ο κ. Χειμώνας, εξηγώντας πως το clawback δεν συνδέεται με κέρδη ή άλλο όφελος των εταιρειών. Προκειμένου, δε, να αναδείξει το βάρος που σηκώνουν οι εταιρείες αλλά και τη συμβολή τους στη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας ανέφερε χαρακτηριστικά πως «αν οι εταιρείες ξαφνικά σταματούσαν να πληρώνουν το clawback το σύστημα υγείας θα κατέρρεε».
«Τη στιγμή που σε όλη την Ευρώπη επανεξετάζονται οι δαπάνες Υγείας, είναι η ώρα να αναθεωρηθεί ο προϋπολογισμός φαρμάκου στη χώρα μας κινούμενος σε ρεαλιστική και επιστημονική βάση», ανέφερε ο κ. Παπαδημητρίου. Λαμβάνοντας υπόψη ιστορικά, επιδημιολογικά και δημογραφικά δεδομένα αλλά και τη λήξη της πατέντας παλαιότερων φαρμάκων και την είσοδο νέων θεραπειών (horizon scanning), «τα οποία από το 2018 στερεί το κράτος στον Έλληνα πολίτη».
Ακόμα και η πρόσφατη επικαιροποίηση της θετικής λίστας, κατά κύριο λόγο γενόσημα, βιο-ομοειδή και άλλες μορφές υπαρχόντων σκευασμάτων, δεν περιελάμβανε την ουσία της καινοτομίας. «Δεν έχει εξεταστεί, δεν έχει αξιολογηθεί, δεν έχει αποζημιωθεί. Περιμένουμε να δούμε τι θα συμβεί τους επόμενους μήνες αλλά μέχρι στιγμής τα γεγονότα διαψεύδουν τις προθέσεις», πρόσθεσε. Είναι ενδεικτικό πως το ποσό που δαπάνησε ο ΙΦΕΤ για την εισαγωγή φαρμάκων από το εξωτερικό ανήλθε σε κάτω από 100 εκατομμύρια για το 2019 και φέτος εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 100 εκατ. ευρώ.
«Εδώ και τέσσερα χρόνια οι πωλήσεις συνολικά των φαρμακευτικών εταιρειών στο αποζημιούμενο φάρμακο είναι σταθερές, γιατί απλούστατα το κράτος έχει προαποφασίσει πως θα τις πληρώσει ανεξάρτητα από το πόσες θα είναι. Όντως, κάθε χρόνο λόγω των αναγκών που υπάρχουν, πουλάμε περισσότερο από το προηγούμενο σε ποσότητες. Αλλά κάθε χρόνο, εδώ και τέσσερα χρόνια, εισπράττουμε τα ίδια. Αυτό που διαφοροποιείται είναι τα μερίδια μεταξύ των εταιρειών. Η συνολική δαπάνη του κράτους για τα φάρμακα είναι σταθερή και αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Αν και κάθε εταιρία έχει τις αντοχές της, στο βάθος ο χαμένος ο μεγάλος είναι ο ασθενής», εκτίμησε ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ.
Οι «χαμένες» εξοικονομήσεις
Απαντώντας σε ερώτηση του News4Health, ο Πρόεδρος του ΣΦΕΕ Ολύμπιος Παπαδημητρίου εξήγησε πως είναι πολύ περισσότερα αυτά που δεν έχουν γίνει από αυτά που έχουν γίνει. Ξεκαθάρισε, δε, πως ίσως το πιο σημαντικό για την πορεία της φαρμακευτικής δαπάνης είναι η αλλαγή νοοτροπιών.
Ο δημόσιος φαρμακευτικός προϋπολογισμός παραμένει σταθερός εδώ και τέσσερα χρόνια, ενώ οι ανάγκες αυξάνονται συνεχώς. «Αν ακολουθηθεί αυτή η πρακτική θα τεθεί εφέτος ζήτημα για την επάρκεια των εμβολίων », προειδοποίησε ο κ. Παπαδημητρίου.
Μεταξύ των προτάσεων του ΣΦΕΕ είναι και η δημιουργία διαφορετικών προϋπολογισμών για τα εμβόλια και για την κάλυψη των ανασφαλίστων σε φάρμακα. Όπως ανέφερε ο κ. Παπαδημητρίου το ύψος της δαπάνης των εμβολίων ανέρχεται στα 200 εκατομμύρια €, ενώ το ύψος της δαπάνης για την κάλυψη των ανασφάλιστων ανέρχεται στα 290 εκατομμύρια. Αν αυτά τα ποσά αποσπαστούν από τη φαρμακευτική δαπάνη, εκτιμάται ότι θα δοθεί μια σημαντική ανάσα στους προϋπολογισμούς και στην αγορά από την αποσυμπίεση του clawback.
Σημαντικός κρίνεται και ο εκσυγχρονισμός του συστήματος μηχανογράφησης, που αν και οι παρεμβάσεις σε αυτόν τον τομέα είναι αρκετά δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν με ακρίβεια, για τον κ. Παπαδημητρίου θεωρείται δεδομένο μπορούν να προσφέρουν εξοικονομήσεις ίσως και μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων.
Ενδεικτικό του προβληματικού σχεδιασμού των εφαρμοζόμενων πολιτικών είναι πως χρήματα, που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για την κάλυψη σοβαρών αναγκών, κατευθύνονται σε αχρείαστα πεδία.
«Τα φάρμακα που αποζημιώνονται στην Ελλάδα, ενώ σε άλλες χώρες έχουν εξαιρεθεί της αποζημίωσης, κυμαίνονται κατ’ εκτίμηση μεταξύ 80 και 120 εκατ. € ετησίως», μας ανέφερε ο κ. Παπαδημητρίου. «Είναι ένα κονδύλι που θα μπορούσε να τοποθετηθεί σε φάρμακα για σοβαρότερα νοσήματα, απειλητικά για τη ζωή, που τόσο ανάγκη έχουν συμπολίτες μας», πρόσθεσε.
Άλλες παρεμβάσεις που ο ΣΦΕΕ έχει εντάξει στις προτάσεις 7 πυλώνων δράσεων που κατέθεσε στην Κυβέρνηση περιλαμβάνουν τη δημιουργία του φακέλου ασθενούς, αλλά και παρεμβάσεις στο σύστημα συνταγογράφησης, που όμως δεν μπορούν να αποδώσουν άμεσα. «Είναι, όμως, θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις που έπρεπε ήδη να είχαν εισαχθεί και είναι τα εργαλεία εκείνα που μεταξύ άλλων μπορούν να αλλάξουν και τις νοοτροπίες», υπογράμμισε ο κ. Παπαδημητρίου.
«Γιατί το πιο σημαντικό για την πορεία της φαρμακευτικής δαπάνης είναι να μεταβληθεί και η νοοτροπία ασθενών, γιατρών, όλων των συμμετεχόντων στην αλυσίδα του φαρμάκου. Αυτή η αλλαγή νοοτροπίας μπορεί να γίνει με την καλύτερη μηχανοργάνωσή του συστήματος. Αλλά το συζητάμε τουλάχιστον πέντε χρόνια», πρόσθεσε.
«Δεν θέλω να πω ότι δεν έχει γίνει καμία πρόοδος. Αλλά είναι πολύ περισσότερα αυτά που δεν έχουν γίνει από αυτά που έχουν γίνει», σημείωσε. Εξήρε, δε, την ταχύτητα με την οποία εφάρμοσε αλλαγές εν μέσω κορονοϊού το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, χρησιμοποιώντας το ως παράδειγμα προς μίμηση.
«Η κυβέρνηση έδειξε πρόσφατα, στην περίοδο του κορονοϊού, ότι είναι σε θέση, ειδικά το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, να μεταφέρει την Ελλάδα σε μία ψηφιακή εποχή με ρυθμούς πραγματικά αλματώδεις. Δεν μπορούμε να δούμε αυτές τις ταχύτητες τις μεταρρυθμιστικές και στο χώρο της υγείας, της συνταγογράφησης, του φακέλου ασθενούς, των μητρώων; Ποιοι είναι αυτοί οι παράγοντες που δεν επιτρέπουν την επέκταση αυτών των πρακτικών στον τομέα της υγείας; Αυτό το ερώτημα πρέπει να απαντηθεί άμεσα και από αύριο να αρχίσει να γίνεται πράξη αυτή η μεταρρυθμιστική τάση», είπε ο κ. Παπαδημητρίου.
