Ποιοι είναι οι στόχοι της πλατφόρμας της ΕΕ για την απώλεια και τη σπατάλη τροφίμων;

Η πλατφόρμα της ΕΕ για την απώλεια και τη σπατάλη τροφίμων (FLW) δημιουργήθηκε το 2016 για να φέρει σε επαφή θεσμικά όργανα της ΕΕ, διεθνείς οργανισμούς, εμπειρογνώμονες από τις χώρες της ΕΕ και ενδιαφερόμενους φορείς που ασχολούνται με την παραγωγή και κατανάλωση τροφίμων «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», συμπεριλαμβανομένων καταναλωτικών και άλλων μη κυβερνητικών οργανώσεων. Η πλατφόρμα διερευνά από κοινού αποτελεσματικότερα μέσα για την πρόληψη της σπατάλης τροφίμων, ανταλλάσσει βέλτιστες πρακτικές και αξιολογεί την πρόοδο που έχει σημειωθεί.

Η πλατφόρμα διαδραματίζει καίριο ρόλο στην κινητοποίηση δράσης για τη μείωση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων σε ολόκληρη την ΕΕ στο πλαίσιο της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο». Προκειμένου να επιτελέσει αυτό το σημαντικό έργο, η Επιτροπή δημοσίευσε νέα δημόσια πρόσκληση υποβολής υποψηφιοτήτων για οργανισμούς του ιδιωτικού τομέα και κάλεσε τους δημόσιους φορείς να συμμετάσχουν στην πλατφόρμα για την επόμενη 5ετή θητεία (2022-2026).

Εκτός από τη διεξαγωγή συνεδριάσεων ολομέλειας, η πλατφόρμα εργάζεται επίσης σε υποομάδες για την εξέταση συγκεκριμένων πτυχών και/ή ζητημάτων που σχετίζονται με την πρόληψη της σπατάλης τροφίμων. Οι εν λόγω υποομάδες χειρίζονται τέσσερις βασικούς άξονες: δωρεά τροφίμων, μέτρηση της σπατάλης τροφίμων, δράση και εφαρμογή, καθώς και σήμανση της ημερομηνίας, ενώ —από το 2022— θα ασχοληθούν επίσης ειδικά με την πρόληψη της σπατάλης τροφίμων από τους καταναλωτές, τόσο εντός όσο και εκτός σπιτιού.

Η σπατάλη τροφίμων εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα στην Ευρώπη το 2021;

Δυστυχώς, ναι. Περίπου 88 εκατομμύρια τόνοι απορριμμάτων τροφίμων παράγονται ετησίως στην ΕΕ, ενώ το σχετικό κόστος εκτιμάται σε 143 δισ. ευρώ.

Ενώ περίπου το 20 % των τροφίμων που παράγονται στην ΕΕ χάνεται ή σπαταλάται, κάθε δεύτερη μέρα 33 εκατομμύρια άνθρωποι περίπου δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να εξασφαλίσουν ένα ποιοτικό γεύμα (μεταξύ άλλων, κρέας, κοτόπουλο, ψάρι ή χορτοφαγικό ισοδύναμο). Η σπατάλη τροφίμων όχι μόνο είναι απαράδεκτη σε έναν κόσμο όπου πάρα πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από πείνα, αλλά έχει και τεράστιο περιβαλλοντικό αντίκτυπο, επιβαρύνοντας άσκοπα τους περιορισμένους φυσικούς πόρους και αντιπροσωπεύοντας έως και το 10 % των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Παρόλο που αυτοί οι απογοητευτικοί αριθμοί αποκαλύπτουν το τεράστιο εύρος του προβλήματος, μπορούμε να αναστρέψουμε την τάση αν όλοι κάνουμε ό,τι μας αναλογεί. Τόσο ως οργανισμοί όσο και ως μεμονωμένα άτομα έχουμε τη δύναμη να αλλάξουμε τα πράγματα.

Με τη συνεργασία μας, θα εξοικονομήσουμε τρόφιμα για ανθρώπινη κατανάλωση, θα μειώσουμε τους πόρους που απαιτούνται για την παραγωγή των τροφίμων που καταναλώνουμε, θα εξοικονομήσουμε πόρους για τους πρωτογενείς παραγωγούς, τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές και θα έχουμε πραγματικό και θετικό αντίκτυπο στην κλιματική αλλαγή. Μπορεί να ακούγεται δύσκολο, αλλά είναι εφικτό αν όλοι κάνουν αυτό που τους αναλογεί.

Τι κάνει η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» για την αντιμετώπιση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων;

Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να επιτύχει τον παγκόσμιο στόχο βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) 12.3 για τη μείωση κατά το ήμισυ της κατά κεφαλήν σπατάλης τροφίμων σε επίπεδο λιανικής πώλησης και καταναλωτή έως το 2030 και τη μείωση των απωλειών τροφίμων κατά μήκος των αλυσίδων παραγωγής και εφοδιασμού τροφίμων.

Η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» θέτει τη μείωση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων στο προσκήνιο, προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο στόχος και να εκλείψει η σπατάλη τροφίμων από τα συστήματα τροφίμων μας.

Έως το τέλος του 2023, η Επιτροπή θα προτείνει νομικά δεσμευτικούς στόχους για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων σε ολόκληρη την ΕΕ, προκειμένου να επιταχυνθεί το εύρος και ο ρυθμός των απαιτούμενων αλλαγών. Και έως το τέλος του επόμενου έτους, η Επιτροπή θα προτείνει την αναθεώρηση των κανόνων της ΕΕ για τη σήμανση της ημερομηνίας, ώστε οι καταναλωτές να μην απορρίπτουν απολύτως ασφαλή τρόφιμα λόγω σύγχυσης όσον αφορά την έννοια των ημερομηνιών «ανάλωση έως» και «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από».

Η Επιτροπή θα ενσωματώσει επίσης περαιτέρω την πρόληψη της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων σε άλλες πολιτικές της ΕΕ, θα διερευνήσει τρόπους πρόληψης της απώλειας τροφίμων στο στάδιο της παραγωγής και θα συνεχίσει να κινητοποιεί όλους τους παράγοντες, κυρίως ενθαρρύνοντας την ενεργό εφαρμογή των συστάσεων για δράση της πλατφόρμας της ΕΕ για την απώλεια και τη σπατάλη τροφίμων. Επιπλέον, οι προσκλήσεις υποβολής προτάσεων στο πλαίσιο του προγράμματος-πλαισίου της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία «Ορίζων Ευρώπη» θα προσφέρουν νέες ευκαιρίες έρευνας και καινοτομίας για την αντιμετώπιση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων.

Τι άλλο θα κάνει η Επιτροπή για να ενθαρρύνει την ανάληψη δράσης από όλους μας;

Η Επιτροπή εγκαινιάζει ένα νέο έργο —το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για τη σπατάλη τροφίμων από τους καταναλωτές— στο οποίο συμμετέχουν πανεπιστημιακοί και επαγγελματίες στον τομέα της πρόληψης της σπατάλης τροφίμων, με σκοπό την εξεύρεση λύσεων και την ανάπτυξη εργαλείων και κατευθυντήριων γραμμών για την πρόληψη της σπατάλης τροφίμων από τους καταναλωτές.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, πάνω από το ήμισυ της συνολικής σπατάλης τροφίμων στην ΕΕ παράγεται στα νοικοκυριά, επομένως πρόκειται για σημαντικό τομέα εστίασης, στον οποίο καθένας από εμάς έχει προσωπική ευθύνη και μπορεί πραγματικά να κάνει τη διαφορά.

Τέλος, ο νεοσύστατος κόμβος της ΕΕ για την πρόληψη της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων στην ΕΕ θα δώσει τη δυνατότητα σε εμπειρογνώμονες και ενδιαφερόμενους φορείς να ανταλλάξουν γνώσεις και εμπειρίες στον τομέα της πρόληψης της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να σπαταλούμε τεχνογνωσία και πληροφορίες —οι ιδέες, οι εμπειρίες και οι λύσεις πρέπει να ανταλλάσσονται και να αξιοποιούνται για την καταπολέμηση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων.