Η εποχή της γρίπης 2025/26 ξεκίνησε νωρίτερα από τις δύο προηγούμενες εποχές, λόγω της πρόσφατης εμφάνισης του υποστελέχους K του ιού της γρίπης A(H3N2). Έχουν εκφραστεί ανησυχίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων κατά της εποχικής γρίπης αυτή τη σεζόν, λόγω της αναντιστοιχίας μεταξύ του εμβολίου και του νέου υποστελέχους.

Προκαταρκτικά στοιχεία από την πολυκεντρική μελέτη πρωτοβάθμιας περίθαλψης Vaccine Effectiveness, Burden and Impact Studies (VEBIS) δείχνουν ότι τα εποχικά εμβόλια που διατίθενται στην ΕΕ παρέχουν προστασία κατά της λοίμωξης από τον ιό της γρίπης A(H3N2), με αποτελεσματικότητα εμβολίου που κυμαίνεται από 52 % έως 57 %, όπως αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση του το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου & Προλήψης των Ασθενειών (ECDC).

Αυτές οι προκαταρκτικές εκτιμήσεις υποστηρίζουν τις τρέχουσες προσπάθειες για την παροχή εμβολιασμού κατά της εποχικής γρίπης σε βασικούς πληθυσμούς στο συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα, προκειμένου να μετριαστεί ο αντίκτυπος των λοιμώξεων από γρίπη, ο οποίος αναμένεται να είναι σημαντικός κατά την τρέχουσα περίοδο.

Στο πλαίσιο της αυξανόμενης κυκλοφορίας της γρίπης, ιδίως της A(H3N2), το ECDC έχει παράσχει ολοκληρωμένες συμβουλές σχετικά με τον εμβολιασμό, τη χρήση αντιιικών φαρμάκων, τη χρήση μάσκας προσώπου σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης και μακροχρόνιας φροντίδας, καθώς και την ετοιμότητα του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης στην Συνοπτική εκτίμηση απειλής: Εκτίμηση του κινδύνου της γρίπης για την ΕΕ/ΕΟΧ στο πλαίσιο της αυξανόμενης κυκλοφορίας του υποκλάδου K του A(H3N2).

Επιδημιολογική κατάσταση

Το 2025, η δραστηριότητα της γρίπης σε ολόκληρη την ΕΕ/ΕΟΧ αυξήθηκε τρεις έως τέσσερις εβδομάδες νωρίτερα από ό,τι τις δύο προηγούμενες περιόδους.

Από την 49η εβδομάδα του 2025, παρατηρείται σημαντική κυκλοφορία αναπνευστικών ιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΕ/ΕΟΧ), καθώς ο αριθμός των ασθενών που προσέρχονται στην πρωτοβάθμια περίθαλψη με συμπτώματα αναπνευστικής νόσου είναι αυξημένος σε περίπου το ήμισυ των χωρών που υποβάλλουν αναφορές. Οι περισσότερες χώρες αναφέρουν πλέον εκτεταμένη δραστηριότητα χαμηλής έως μέτριας έντασης, ενώ η κυκλοφορία του ιού της γρίπης συνεχίζει να αυξάνεται.

Η γρίπη Α κυριαρχεί σε όλες τις χώρες, με το υποστέλεχος A(H3N2) K να οδηγεί την αυξητική τάση τις τελευταίες εβδομάδες. Η κυκλοφορία είναι υψηλότερη στα παιδιά ηλικίας 5-14 ετών. Σε ορισμένες χώρες παρατηρείται αύξηση των νοσηλειών, η οποία επηρεάζει όλες τις ηλικιακές ομάδες, αλλά κυρίως τους ενήλικες ηλικίας 65 ετών και άνω.

Πρώιμες εκτιμήσεις για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου κατά της γρίπης

Το ECDC, σε συνεργασία με ένα μεγάλο consortium εταίρων από την ΕΕ/ΕΟΧ, υλοποιεί εδώ και πολλά χρόνια πολυεθνικές μελέτες για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου κατά της εποχικής γρίπης, στο πλαίσιο του δικτύου Influenza Monitoring of Vaccine Effectiveness (I-MOVE) του προγράμματος VEBIS.

Στο πλαίσιο αυτής, προέκυψε ότι η Η πλειονότητα (93%; 807/866) των ατόμων με γρίπη που προσήλθαν για πρωτοβάθμια ιατρική περίθαλψη και που πληρούσαν τους ορισμούς των κρουσμάτων ήταν ηλικίας <65 ετών, με περισσότερα από τα μισά (54%; 467/866) να είναι παιδιά (<18 ετών).

Οι εκτιμήσεις για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου κατά της εποχικής γρίπης υπολογίστηκαν για την περίοδο 41-49 εβδομάδων του 2025, ανά υποτύπο γρίπης και ηλικία (όταν το επέτρεπε η διαστρωμάτωση των δεδομένων). Δεν ήταν δυνατό να εκτιμηθεί ξεχωριστά η αποτελεσματικότητα του εμβολίου για άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω, λόγω του μικρού αριθμού περιπτώσεων γρίπης που περιλαμβάνονταν στη μελέτη.

Στον συνολικό πληθυσμό (όλες οι ηλικιακές ομάδες), η αποτελεσματικότητα του εμβολίου ήταν:

• 44% (95% CI: 25–59) έναντι οποιασδήποτε γρίπης
• 52% (95% CI: 29–69) έναντι της γρίπης A(H3N2)
• 16% (95% CI: -43–54) έναντι της γρίπης A(H1N1)pdm09.

Οι εκτιμήσεις για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου κατά της γρίπης A(H3N2) ανά ηλικιακή ομάδα ήταν 52% (95% CI: 21-72) για άτομα ηλικίας 0-17 ετών και 57% (95% CI: 4-84) για άτομα ηλικίας 18-64 ετών. Λόγω της κυριαρχίας της γρίπης A(H3N2), οι εκτιμήσεις για άλλους υποτύπους της γρίπης είναι ασαφείς αυτή τη στιγμή της σεζόν.

Τις τελευταίες εβδομάδες, η αύξηση της κυκλοφορίας της γρίπης οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον υποκλάδο K της γρίπης A(H3N2), ο οποίος έχει αποκλίνει από το στέλεχος του εμβολίου. Τα δεδομένα από την πολυκεντρική μελέτη πρωτοβάθμιας περίθαλψης VEBIS I-MOVE δείχνουν ότι τα εποχιακά εμβόλια που διατίθενται στην ΕΕ παρέχουν προστασία κατά της λοίμωξης από τον ιό της γρίπης Α(H3N2). Τα αποτελέσματα αυτά αι συνάδουν με τα ευρήματα από την Αγγλία και τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα από τη Σκωτία, την Ουαλία και τη Βόρεια Ιρλανδία, επισημαίνεται από το ECDC.

Υπογραμμίζεται δε ότι αυτά τα προκαταρκτικά αποτελέσματα πρέπει να ερμηνευθούν με προσοχή. Πρώτον, η ακρίβεια των εκτιμήσεων για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου είναι χαμηλή σε αυτό το στάδιο της περιόδου (ειδικά για τη γρίπη A(H1N1)pdm09) λόγω του μικρού μεγέθους των δειγμάτων. Δεύτερον, οι εκτιμήσεις ενδέχεται να αλλάξουν κατά τη διάρκεια της περιόδου, ανάλογα με την εξέλιξη της επιδημιολογίας της νόσου και την κυριαρχία του υποτύπου του ιού της γρίπης. Τρίτον, το τρέχον επίπεδο προστασίας ενδέχεται να μειωθεί με την πάροδο του χρόνου, ιδίως σε μια προτεινόμενη περίοδο γρίπης. Τέλος, οι εκτιμήσεις ενδέχεται να αλλάξουν καθώς η ακρίβεια των μελετών αυξάνεται με τη συμμετοχή περισσότερων συμμετεχόντων, γεγονός που θα απαιτήσει στενή παρακολούθηση τους επόμενους μήνες.