Η μάχη κατά του καρκίνου στρέφεται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια στην ιατρική ακριβείας, που χρησιμοποιεί δεδομένα υγείας του ασθενούς μια εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση. Στη βάση αυτής της προσέγγισης σε ό,τι αφορά στην επιλογή της καταλληλότερης ογκολογικής θεραπείας είναι οι βιοδείκτες.
Ωστόσο, ο δρόμος προς αυτά τα προβλεπτικά, προγνωστικά, διαγνωστικά εργαλεία είναι ακόμη γεμάτος εμπόδια, η άρση των οποίων κρίνεται επιτακτική ιδίως αν στοχεύουμε στην ισότιμη πρόσβαση όλων στην καταλληλότερη θεραπεία.
Πρόκειται, άλλωστε, για μια επένδυση που αποδίδει πολλαπλάσια, τόσο σε ό,τι αφορά την υγεία του ασθενούς, όσο και σε ό,τι αφορά τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας, καθώς η χορήγηση της κατάλληλης θεραπείας στοχευμένα στον πάσχοντα που θα επωφεληθεί από αυτή εξοικονομεί και πόρους.
Μάλιστα, όπως τονίζουν στελέχη της αγοράς, η αύξηση του προϋπολογισμού για τις εξετάσεις με βιοδεικτές θα οδηγούσε σε άμεση υπερπολλαπλάσια μείωση της δαπάνης για φάρμακα, καθώς η ένταξη όλων των βιοδεικτών και η χορήγηση της κατάλληλης θεραπείας στον σωστό ασθενή, θα περιόριζε αν όχι θα μηδένιζε την αναποτελεσματική χρήση θεραπειών, που μπορεί να προκύπτει σήμερα.
Η αξία των βιοδεικτών και τα όσα πρέπει να γίνουν αναδείχθηκαν σε εκδήλωση που πραγματοποίησε η Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας
Όπως προκύπτει, η λίστα με τους βιοδείκτες που αποζημιώνονται από τον ΕΟΠΥΥ έχει «παγώσει» στους 33 από το 2013. Έκτοτε δεν έχει επικαιροποιηθεί· δεν έχουν προστεθεί νέοι και δεν έχουν αντικατασταθεί παλαιότεροι με τους πιο σύγχρονους. Η διαδικασία, δε, για να ενταχθεί ένας βιοδείκτης στην αποζημίωση είναι περίπλοκη και περνάει από το ΚΕΣΥ, απαιτεί την έκδοση ΦΕΚ, το Υπ. Υγείας και τον ΕΟΠΥΥ, ενώ πράσινο φως για τη δαπάνη χρειάζεται να δώσει και το Υπ. Οικονομικών.
Η εξέταση με βιοδείκτες όμως στην πλειονότητα των περιπτώσεων χορήγησης νεότερων ογκολογικών θεραπειών είναι απαραίτητη και άρα πολλοί ασθενείς είτε αναγκάζονται να καλύψουν οι ίδιοι το κόστος, είτε απευθύνονται σε ενώσεις ασθενών, ενώ συχνά οι φαρμακευτικές εταιρείες που διαθέτουν τα ογκολογικά φάρμακα καλύπτουν και αυτό το κόστος.
Η έλλειψη επαρκούς προϋπολογισμού στον ΕΟΠΥΥ για την αποζημίωση όλων των απαραίτητων βιοδεικτών είναι εν πολλοίς το ζητούμενο, λοιπόν.
Για τις προκλήσεις και τα εμπόδια στην άσκηση ιατρικής ακριβείας στην Ελλάδα μίλησε η πρόεδρος της ΕΟΠΕ, Ζένια Σαριδάκη-Ζώρα, αναδεικνύοντας το ρόλο των βιοδεικτών και υπογραμμίζοντας την επιτακτική ανάγκη επικαιροποίησης του πλαισίου αποζημίωσης, με σκοπό την απρόσκοπτη και ισότιμη πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες εξατομικευμένες ογκολογικές θεραπείες.
Όπως εξήγησε οι βιοδείκτες είναι απαραίτητοι για την καλύτερη θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών. Επιτρέπουν, μεταξύ άλλων, την ανάλυση πολλών γονιδίων – ταυτόχρονα (NGS), δίνουν αποτελέσματα γρήγορα και διασφαλίζουν ισοτιμία στην πρόσβαση.
«Έχει έρθει όμως η ώρα να πάρει τη σκυτάλη η πολιτεία στο καίριο αυτό κομμάτι της εξατομικευμένης ιατρικής και της ιατρικής ακριβείας», ανέφερε και πρόσθεσε πως θα πρέπει να καλύπτονται από την πολιτεία έστω και υπό προϋποθέσεις.
Από τα πλέον σημαντικά εργαλεία για τη διάγνωση και την θεραπεία νόσων και ειδικά του καρκίνου, αποτελούν οι βιοδείκτες, δηλαδή οι ειδικές εξετάσεις που λειτουργούν τόσο με προγνωστικό όσο και με προβλεπτικό τρόπο. Οι συγκεκριμένοι δείκτες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παροχή ακριβούς διάγνωσης και για την ταυτοποίηση των ασθενών που θα ανταποκριθούν ή δεν θα ανταποκριθούν σε κάποια θεραπεία, παρέχοντας επομένως σημαντικές πληροφορίες για την επιλογή της κατάλληλης αγωγής
Για την αξία των βιοδεικτών αλλά και τις απαραίτητες αποφάσεις τις οποίες θα πρέπει να λάβει η Πολιτεία ώστε να ανταποκριθεί στις ανάγκες των πολιτών, διοργανώθηκε από την Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδα (ΕΟΠΕ) εκδήλωση με τίτλο “Ο ρόλος των βιοδεικτών και η συμβολή της ΕΟΠΕ στις καινοτόμες εξατομικευμένες θεραπείες των ασθενών με καρκίνο στην Ελλάδα”. Βασικά ζητήματα αποτελούν, η έλλειψη αυξημένου προϋπολογισμού στον ΕΟΠΥΥ για την αποζημίωση όλων των εξετάσεων και δεύτερον το γεγονός ότι από το 2014 δεν έχει γίνει καμιά προσθαφαίρεση δείκτη από το κατάλογο των αποζημιούμενων.
Τις προτάσεις της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ) παρουσίασε ο νέος πρόεδρος της, Γιώργος Καπετανάκης. Συγκεκριμένα, προτείνεται:
- Για κάθε θεραπεία που εγκρίνεται και αποζημιώνεται θα πρέπει παράλληλα να αποζημιώνονται και οι αντίστοιχοι βιοδείκτες.
- Θεμελειώδες κεφάλαιο για τους ασθενείς με καρκίνο είναι ο χρόνος και θα πρέπει λοιπόν τόσο οι εγκριτικές διαδικασίες για εξετάσεις και εισαγωγή νέων.
- Επένδυση στην επαρκή και συνεχή κατάρτιση και ενημέρωση των σχετικών ιατρικών ειδικοτήτων.
- Η ερευνητική - ακαδημαϊκή κοινότητα θα πρέπει να αποκτήσει θεσμική συμμετοχή.
- Η διαπίστευση των ιδιωτικών και δημοσίων εργαστηρίων.
- Η ενθάρρυνση και υποστήριξη με την παροχή κινήτρων της ανάπτυξης και της διεξαγωγής κλινικών μελετών.
«Με πάνω από 60.000 ασθενείς με καρκίνο, η ιατρική ακριβείας παίζει σημαίνοντα ρόλο στη βελτίωση της κλινικής έκβασης και βελτίωσης της ποιότητας ζωής αυτών των ασθενών», τονίζεται.
Σε πρόσφατη έκθεση του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ), ο οποίος μάλιστα συμμετέχει σε ομάδα εργασίας με τον ΕΟΠΥΥ για την εύρεση τρόπων βελτίωσης του πλασίου, προτείνεται βραχυπρόθεσμα:
- Άμεση ολοκλήρωση των διαδικασιών αξιολόγησης και κοστολόγησης α) των βιοδεικτών των οποίων η χρήση προβλέπεται για την χορήγηση φαρμάκων που ήδη αποζημιώνονται, β) των βιοδεικτών για τους οποίους έχουν γίνει εισηγήσεις και εκκρεμούν οι αντίστοιχες αποφάσεις του ΚΕΣΥ, καθώς επίσης και γ) των βιοδεικτών που έχουν ολοκληρώσει τη διαδικασία στο ΚΕΣΥ όπως BRCA 1 και 2.
- Σύσταση στον ΕΟΠΥΥ, Επιτροπής Αξιολόγησης και Αποζημίωσης Διαγνωστικών Δοκιμασιών Ελέγχου Βιοδεικτών με σκοπό την κλινική αξιολόγηση.
