Επισφαλής είναι, σύμφωνα με τον Γιώργο Καλαμίτση, η ισότιμη και έγκαιρη πρόσβαση των ασθενών στην κατάλληλη θεραπεία. Μιλώντας στο News4Health, o Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας και Πρόεδρος του Συλλόγου Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας» προειδοποίησε για τον κίνδυνο διεύρυνσης των καθυστερήσεων στην είσοδο νέων θεραπειών στη χώρα, περιγράφοντας μια πιθανή «αλυσιδωτή αντίδραση», αποτέλεσμα ενός ασταθούς περιβάλλοντος που δεν ευνοεί την καινοτομία.

«Δεν θα γίνει άμεσα θα γίνει έμμεσα», αλλά το πρόβλημα θα «σκάσει στο κεφάλι μας», ανέφερε χαρακτηριστικά, σχολιάζοντας τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν ειδικά στην υγεία των ασθενών, αν δεν θεσμοθετηθούν κατάλληλα, οι τελευταίες αλλαγές στη φαρμακευτική δαπάνη.

Για τον κ. Καλαμίτση το ζητούμενο είναι η διασφάλιση δικαιοσύνης στην πρόσβαση. Αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς να υπάρξει χώρος και μέριμνα για την καινοτομία, όπως μας εξηγεί. Η πρόσβαση όμως, ήδη συναντά εμπόδια κατά τον κ. Καλαμίτση, που θα μπορούσαν να αρθούν αν αναλάβουν πλήρως το ρόλο τους οι επιτροπές HTA και διαπραγμάτευσης. Ο κίνδυνος αυτά τα αναχώματα να αυξηθούν είναι ορατός κατά τον Γ.Γ. της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας. «Όταν αυξάνονται οι ανάγκες των ανθρώπων πρέπει να υπάρχουν και καλύτερες πολιτικές», τονίζει.

Κύριε Καλαμίτση, πως αξιολογείτε τις υπό υλοποίηση αλλαγές στη φαρμακευτική πολιτική [διαβάστε σχετικά];

Αναμένεται με υπουργική απόφαση να καθοριστεί ένα ποσοστό που αφορά στην κατανομή του κλειστού προϋπολογισμού για τα φάρμακα εκτός νοσοκομείων. Τα ποσοστά θα καθορίζουν τι μέρος του προϋπολογισμού θα αντιστοιχεί στα φάρμακα υψηλού κόστους και τι θα αντιστοιχεί στα φάρμακα της κοινότητας.

Το ζητούμενο είναι κατά πόσο διασφαλίζεται η δίκαιη πρόσβαση των ασθενών σε όλες τις θεραπείες.  Όπως συνέβη και με την περίπτωση των θεραπειών για την ηπατίτιδα C, όταν καθυστέρησε για χρόνια η πρόσβαση των ασθενών σε νέες καινοτόμες θεραπείες που οδηγούσαν στην εκρίζωσή της νόσου, έτσι και τώρα δεν δημιουργούμε πρόσφορο έδαφος για την καινοτομία, ώστε και να εισέρχεται στην ελληνική αγορά σε σωστό χρόνο, αλλά και να έχει πρόσβαση ο ασθενής στην Ελλάδα σε σωστό χρόνο.

Μπορεί ο Έλληνας ασθενής έως τώρα, με την πολιτική που εφαρμόζουμε αυτά τα τελευταία χρόνια, να έχει πρόσβαση στις θεραπείες. Αλλά επειδή δεν έχουν γίνει όλες εκείνες οι απαραίτητες διαρθρωτικές αλλαγές (μητρώα, πρωτόκολλα, πλήρης ψηφιακή διασύνδεση κλπ) δημιουργούνται πάρα πολλές καθυστερήσεις. Το παράδειγμα της ηπατίτιδας C, λοιπόν, είναι χαρακτηριστικό. Θυμίζω ότι τα φάρμακα αυτά εγκρίθηκαν το 2014 και εντάχθηκαν στο σύστημα αποζημίωσης στη χώρα μας το 2017. Δηλαδή ο άρρωστος, διαγνωσμένος ασθενής, είχε πρόσβαση σε αυτά τα φάρμακα το 2017! Οπότε, εντάξει να συμφωνήσουμε πως το μετρό είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά πρέπει να υπάρχει δικαιοσύνη στην πρόσβαση.  

Τι είναι αυτό που δεν κάνουμε σωστά ή που θα πρέπει να κάνουμε ως χώρα;

Κατά τη γνώμη μου υπάρχει πολιτική ατολμία διαχρονικά στις αποφάσεις που αφορούν το φάρμακο. Όλες οι υπόλοιπες χώρες εξασφαλίζουν χώρο για τις καινοτόμες θεραπείες από τα γενόσημα. Αυτό δεν το έχουμε πετύχει έως τώρα. Θα πρέπει όμως να δει το Υπουργείο εάν επιτυγχάνεται με αυτό τον τρόπο. Πρέπει να υπάρχει έλεγχος στην συνταγογράφηση των γιατρών, να δούμε τι συμβαίνει με τις παράλληλες εξαγωγές και να ελέγξουμε τη σπατάλη η οποία δεν μπορεί παρά να εντοπίζεται στην ομάδα φαρμάκων που συνιστούν και το μεγαλύτερο όγκο της δαπάνης, δηλαδή στα φάρμακα της κοινότητας. Γίνεται υπερσυνταγογράφηση στα φάρμακα του καρκίνου; Είναι αυτό δυνατόν;

Είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί πρόσφορο έδαφος για την καινοτομία. Ωστόσο, υπάρχει και άλλο ένα μέτρο το οποίο είναι άγνωστο για ποιο λόγο διατηρείται. Ο λόγος για τον κανόνα «11 – 5» στην αποζημίωση, βάσει του οποίου για να αποζημιωθεί ένα φάρμακο στη χώρα μας θα πρέπει κυκλοφορεί σε 11 ευρωπαϊκές χώρες και να αποζημιώνεται σε τουλάχιστον πέντε, που διαθέτουν επιτροπή HTA.

Σε ομιλία του ο Υπουργός ανέφερε ότι η κυβέρνηση δημιουργεί ένα ασφαλές περιβάλλον για την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία, τουλάχιστον ένα περιβάλλον που μπορεί να έχει προβλεψιμότητα. Τότε γιατί συντηρείται αυτό το μετρό; Ειδικά από τη στιγμή που η χώρα διαθέτει Επιτροπή αξιολόγησης τεχνολογιών Υγείας (HTA) και Επιτροπή Διαπραγμάτευσης, γιατί αυτή η καθυστέρηση στην είσοδο νέων φαρμάκων στη χώρα και στο σύστημα αποζημίωσης; Πως συνάδει αυτό με την προσπάθεια δημιουργίας ενός φιλόξενου περιβάλλοντος για τα καινοτόμα φάρμακα; Γιατί διατηρούμε μία ανούσια διαδικασία, αφού υπάρχουν όλοι οι απαραίτητοι ρυθμιστικοί παράγοντες που μπορούν να διασφαλίσουν την έγκαιρη και βιώσιμη είσοδο καινοτόμων φαρμάκων στη χώρα;

Πλέον οι αναφορές κάνουν λόγο για καθυστερήσεις εισόδου καινοτόμων φαρμάκων στη χώρα, που φθάνουν στη διετία, σε κάποιες περιπτώσεις. Εκτιμάτε, λοιπόν, πως με αυτές τις ρυθμίσεις θα επιδεινωθεί;

Ναι, φοβάμαι πως αυτό δεν θα αποφευχθεί. Υπάρχουν ήδη περιπτώσεις που υπάρχει ορατός κίνδυνος απουσίας φαρμάκων. Μια εξ’ αυτών είναι οι ηπαρίνες και οι ασθενείς είναι «στα κάγκελα» (διαβάστε σχετικά).

Όταν υπάρχει ένα ασταθές πολιτικό περιβάλλον το οποίο δεν ευνοεί την καινοτομία κάποια στιγμή το πρόβλημα θα «σκάσει το κεφάλι μας». Κι αν δε «σκάσει», όπως έχει γίνει στο παρελθόν, με αποσύρσεις φαρμάκων, θα γίνει με καθυστερήσεις. Δεν θα γίνει άμεσα θα γίνει έμμεσα. Η επιβάρυνση, όμως, στην υγεία των ασθενών από αυτές τις καθυστερήσεις θα είναι μεγάλη. Υπάρχουν πολλά άλυτα προβλήματα υγείας, ούτε έχουν βρεθεί τα καλύτερα θεραπευτικά μέσα για όλες τις σοβαρές παθήσεις. Υπάρχουν αναπάντητα ερωτήματα και σημαντικά θεραπευτικά κενά και ο κόσμος περιμένει λύσεις για σοβαρά προβλήματα υγείας.

Στα θέματα υγείας η φράση «ο εχθρός του καλύτερου είναι το καλό» έχει τεράστια σημασία. Γιατί όταν κάτι εξελίσσει ουσιαστικά την θεραπεία της νόσου σου, για παράδειγμα βελτιώνει ή αντιστρέφει τις αναπηρίες, μειώνει ή ελαφρύνει τις παρενέργειες, βελτιώνει την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητα, προσφέρει χρόνια ζωής και όχι απλά αυξάνει το προσδόκιμο, τότε, ναι, είναι πολύ σημαντικό!

Δεν είναι το ίδιο όπως όταν αγοράζουμε ένα αυτοκίνητο με 100 HP και μετά από λίγο καιρό βγαίνει ένα καινούργιο με 120. Εδώ μιλάμε για υγεία. Αν δούμε παραδείγματα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες που δεν έχουν τα οικονομικά μέσα να υποστηρίξουν την καινοτομία, οι ασθενείς τους μας ρωτάνε «τι γίνεται στις χώρες σας, πήρατε το τάδε φάρμακο γιατί εμείς δεν έχουμε ακόμα πρόσβαση;». Αυτό είναι που πρέπει να αποφύγουμε. Ειδικά, εφόσον αυτές οι πολιτικές είναι άτολμες, δεν στοχεύουν στην ρίζα του προβλήματος, αλλά συνιστούν λογιστικές προσεγγίσεις «κόβουμε από εδώ, βάζουμε από εκεί».

Οπότε η απάντηση βρίσκεται στις διαρθρωτικές αλλαγές;

Μία λύση θα ήταν η αύξηση της θεραπευτικής δαπάνης, να αυξηθεί από τα 2 δισεκατομμύρια στα 3 δισ. ευρώ, για παράδειγμα. Αλλά δεν πιστεύω ότι από μόνη της μια αύξηση θα λύσει το πρόβλημα. Πρέπει να εφαρμοστούν όλα αυτά τα μέτρα ελέγχου και αξιολόγησης, ώστε να μην έχεις φαινόμενα υπερσυνταγογράφησης ή κακοδιαχείρισης. Αλλά θα πρέπει να γίνει κατανοητό και ότι οι ανάγκες του κόσμου έχουν αυξηθεί. Σκεφτείτε, είμαστε στην μετά-COVID εποχή, η οποία έχει αφήσει μεγάλο αποτύπωμα στην ψυχική υγεία, σε όλες τις ηλικίες, από την παιδική έως την τρίτη ηλικία, αλλά και στις λεγόμενες παραγωγικές ηλικίες. Το συγκεκριμένο πρόβλημα δεν απαιτεί και αυτό διαχείρισης; Πως θα αντιμετωπιστεί αν όχι και μέσω της καινοτομίας; Εξ’ ορισμού, λοιπόν, όταν αυξάνονται οι ανάγκες των ανθρώπων πρέπει να υπάρχουν και καλύτερες πολιτικές.