Κάποτε οι επιστήμονες πίστευαν ότι ένας εγκέφαλος με δισεκατομμύρια νευρώνες ήταν προϋπόθεση για τη νοημοσύνη. Για την ιστορία, ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει περίπου 86 δισεκατομμύρια νευρώνες, ενώ οι γάτες και οι σκύλοι έχουν λιγότερο από ένα δισεκατομμύριο.
«Ωστόσο, όσο περισσότερο μελετάται το συναίσθημα και η νόηση των ζώων, δηλαδή η ικανότητά τους να μαθαίνουν μέσω εμπειριών και σκέψης, τόσο περισσότερο διαπιστώνεται ότι οι άνθρωποι δεν είναι καθόλου ξεχωριστοί. Πολλά μη ανθρώπινα είδη μπορούν επίσης να κάνουν αυτά τα πράγματα», επισημαίνει σε σχετικό της άρθρο στο The Conversation, η Leticia Fanucchi κλινική βοηθός καθηγητή Κλινικών Επιστημών Κτηνιατρικής στο Oklahoma State University.
Όπως εξηγεί, μπορεί προς το παρόν να μην υπάρχει συμφωνία για το ποιες παράμετροι μπορούν να καταλήξουν στο ασφαλές συμπέρασμα ότι κάποιο είδος ζώου είναι ευφυές. Παρά ταύτα, ειδικοί έχουν παρατηρήσει ότι πολλά ζώα είναι σε θέση να λύνουν προβλήματα, να χρησιμοποιούν εργαλεία, να ανακαλούν σημαντικές πληροφορίες για το περιβάλλον τους και να αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη.
Οι αρκούδες, τα κοράκια και τα εργαλεία τους
Η μνήμη είναι δείκτης νοημοσύνης. Από όλα τα ζώα, οι άνθρωποι διαθέτουν την πιο ακριβή και εξελιγμένη μνήμη. Αλλά οι ελέφαντες μπορούν να αναγνωρίσουν έως και 30 συνταξιδιώτες τους ταυτόχρονα. Μαθαίνουν επίσης να μεταναστεύουν μακριά από περιοχές που είναι επιρρεπείς σε ξηρασία, βασιζόμενοι σε αναμνήσεις από προηγούμενες ξηρασίες.
Αυτό το είδος μνήμης- γνωστό ως επεισοδιακή μνήμη- είναι η ικανότητα να θυμάται κανείς ένα γεγονός, συμπεριλαμβανομένου του πότε και πού συνέβη. Μέχρι πρόσφατα, οι επιστήμονες πίστευαν ότι μόνο οι άνθρωποι το είχαν. Τώρα όμως οι ερευνητές έμαθαν ότι την έχουν και ορισμένα πτηνά, γάτες, αρουραίοι, πίθηκοι και δελφίνια.
Τα ζώα μπορεί να μην θυμούνται κάθε εμπειρία - ούτε και οι άνθρωποι - αλλά θυμούνται πράγματα κρίσιμα για την επιβίωσή τους. Για παράδειγμα, τα πουλιά γνωρίζουν πού αποθήκευαν την τροφή τους. Οι πίθηκοι γνωρίζουν την παρουσία ενός θηρευτή.
Οι επιστήμονες κάποτε πίστευαν ότι η χρήση εργαλείων ήταν μια αποκλειστικά ανθρώπινη ικανότητα, αλλά αυτό δεν ισχύει. Οι χιμπατζήδες χρησιμοποιούν ξύλα για να πιάσουν τερμίτες και πέτρες για να ανοίξουν καρύδια. Τα κοράκια μπορούν ακόμη και να κατασκευάζουν εργαλεία. Λυγίζοντας ένα σύρμα, μπορούν να φτιάξουν ένα γάντζο για να ανακτήσουν τροφή που διαφορετικά δεν είναι προσπελάσιμη.
Οι ερευνητές παρουσίασαν σε οκτώ καφέ αρκούδες σε αιχμαλωσία την παρακάτω …γαστριμαργική πρόκληση: Τρία αντικείμενα - ένα μεγάλο κούτσουρο, ένα μικρό κούτσουρο και ένα κουτί - τοποθετήθηκαν σε ένα υπαίθριο κλουβί. Μια ανταμοιβή τροφής είχε τοποθετηθεί πάνω από αυτά. Έξι από τις οκτώ αρκούδες κατάφεραν να μετακινήσουν τους κορμούς και το κουτί σε θέσεις που τους επέτρεπαν να έχουν πρόσβαση στην ανταμοιβή. Ουσιαστικά λοιπόν, χρησιμοποίησαν τα τρία αντικείμενα ως εργαλεία.
Δελφίνια και χιμπατζήδες: οι επικοινωνιακοί
Η γλώσσα είναι ένα άλλο μέτρο της νοημοσύνης. Οι άνθρωποι, φυσικά, έχουν εξαιρετικά εξελιγμένες επικοινωνιακές δεξιότητες. Όμως και τα δελφίνια έχουν πολύπλοκες διαλέκτους με τη μορφή τριγμών, τσιρίγματος και σφυρίγματος. Πολλοί ερευνητές λένε ότι οι θόρυβοι αυτοί είναι μια γλώσσα. Οι χιμπαντζήδες και οι γορίλες έχουν χρησιμοποιήσει δε τη νοηματική γλώσσα για να εκφράσουν συναισθήματα και να ζητήσουν πράγματα από τους ανθρώπους.
Η αυτογνωσία σηματοδοτεί επίσης νοημοσύνη. Τα μωρά δεν αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη μέχρι να γίνουν περίπου ενάμιση έτους. Μέχρι τότε, πιθανότατα νομίζουν ότι η εικόνα του καθρέφτη που βλέπουν είναι ένα άλλο μωρό.
Πολλά άλλα είδη, όπως τα δελφίνια, τα κοράκια και οι ελέφαντες, αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη. Ερευνητές έβαλαν ένα σημάδι κόκκινης χρωστικής σε χιμπατζήδες υπό αναισθησία- μόλις ξύπνησαν, οι χιμπατζήδες είδαν το είδωλό τους σε έναν καθρέφτη. Αντί να αγγίξουν το κόκκινο σημάδι στο είδωλό τους στο γυαλί, άγγιξαν το κόκκινο σημάδι στον εαυτό τους, δείχνοντας έτσι ότι αναγνώριζαν στο είδωλο τον εαυτό τους.
«Επειδή τα ζώα δεν μπορούν να κάνουν ορισμένα πράγματα, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι έξυπνα. Εξάλλου, οι άνθρωποι δεν μπορούν να πετάξουν σαν πουλιά ή να κολυμπήσουν σαν ψάρια.», υπογραμμίζει η Leticia Fanucchi και συμπληρώνει: «όλα τα ζώα ωστόσο, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, έχουν αναπτύξει ένα ευρύ φάσμα ικανοτήτων ώστε να μπορούν να πετύχουν στο περιβάλλον στο οποίο ζουν. Με απλά λόγια, όλοι μας χρησιμοποιούμε το μυαλό μας. Αυτό είναι ευφυΐα.»
Πηγή: The Conversation
