Κάθε γυναίκα είναι χρήσιμο να χτίσει μια συνεργατική και ειλικρινή σχέση μ’ έναν γενικό γιατρό από νωρίς στη ζωή της.
Όχι μόνο για να μπορεί να απευθυνθεί σε αυτόν αν νιώσει κάτι αλλά για να την καθοδηγεί στον τακτικό προληπτικό έλεγχο αλλά και για να την ενημερώνει για τυχόν θέματα υγείας που μπορεί να αντιμετωπίσει για λόγους κληρονομικότητας αλλά για να την καθοδηγεί με συμβουλές για τους εμβολιασμούς που πρέπει να κάνει και για τις ορθές πρακτικές διατροφής και άσκησης προκειμένου να αποφύγει προβλήματα υγείας που προκαλούνται από τον τρόπο ζωής.
Ο ειδικός θα καταρτίσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα εξετάσεων που θα βασίζεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μιας γυναίκας και στο ολοκληρωμένο ιστορικό.
Ωστόσο υπάρχουν κάποιες γενικές κατευθυντήριες γραμμές για το τι πρέπει να ελέγχει κάθε γυναίκα ανάλογα με την ηλικία της.
Προληπτικές εξετάσεις υγείας για γυναίκες ηλικίας 18 έως 39 ετών
Έλεγχος αρτηριακής πίεσης
Κάθε 3 έως 5 χρόνια. Ρωτήστε τον γιατρό σας εάν χρειάζεστε συχνότερο έλεγχο της αρτηριακής σας πίεσης εάν:
- Έχετε διαβήτη, καρδιοπάθεια, νεφρικά προβλήματα, είστε υπέρβαροι ή έχετε ορισμένες άλλες παθήσεις.
- Έχετε συγγενή πρώτου βαθμού με υψηλή αρτηριακή πίεση.
- Είχατε υψηλή αρτηριακή πίεση κατά τη διάρκεια μιας εγκυμοσύνης.
Προσυμπτωματικός Έλεχος για Καρκίνο του Μαστού
Οι ειδικοί δεν συμφωνούν σχετικά με τα οφέλη της αυτοεξέτασης του μαστού ωστόσο η ψηλάφηση είναι μια πρακτική που ακολουθείται κατά κόρον. Συζητείστε με τον γυναικολόγο σας και φροντίστε να σας ψηλαφεί και αυτός στον ετήσιο έλεγχο.
Η προληπτική μαστογραφία δεν συνιστάται για τις περισσότερες γυναίκες κάτω των 40 ετών αν και πια πολλοί γιατροί ζητούν μια μαστογραφία αναφοράς γύρω στα 36.
Ο γιατρός σας είναι αυτός που θα σας συστήσει μαστογραφία, μαγνητική τομογραφία ή υπερηχογράφημα εάν έχετε αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Παράγοντες τέτοιου κινδύνου σε τόσο μικρή ηλικία είναι:
- Μια μητέρα ή αδελφή που είχε καρκίνο του μαστού σε νεαρή ηλικία (τις περισσότερες φορές η έναρξη του προσυμπτωματικού ελέγχου γίνεται νωρίτερα από την ηλικία που διαγνώστηκε η στενή συγγενής).
- Έχετε έναν γενετικό δείκτη υψηλού κινδύνου.
Προσυμπτωματικός Έλεγχος για Καρκίνο του Τραχήλου της Μήτρας
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας πρέπει να ξεκινά στην ηλικία των 21 ετών, εκτός εάν ο γιατρός σας κρίνει ότι πρέπει να γίνεται νωρίτερα.
- Οι γυναίκες ηλικίας 21 έως 29 ετών θα πρέπει να κάνουν τεστ Παπανικολάου τουλάχιστον κάθε 3 χρόνια, σύμφωνα με τις αμερικανικές υγειονομικές αρχές. Οι ειδικοί δεν συμφωνούν για το αν συνιστάται η εξέταση HPV για αυτή την ηλικιακή ομάδα.
- Οι γυναίκες ηλικίας 30 έως 65 ετών θα πρέπει να υποβάλλονται σε τεστ Παπανικολάου κάθε χρόνο ενώ χρήσιμο είναι να γίνει ένα τεστ HPV στα 30, ως τεστ αναφοράς και μετά κάθε πέντε χρόνια.
- Οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία για προκαρκινική κατάσταση (δυσπλασία του τραχήλου της μήτρας) θα πρέπει να συνεχίσουν να κάνουν τεστ Παπανικολάου για 20 χρόνια μετά τη θεραπεία ή μέχρι την ηλικία των 65 ετών, όποιο από τα δύο είναι μεγαλύτερο.
Έλεγχος Χοληστερόλης
Ο έλεγχος της χοληστερόλης πρέπει να αρχίζει στις:
- Ηλικία 45 ετών για γυναίκες χωρίς γνωστούς παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο
- Ηλικία 20 ετών για γυναίκες με γνωστούς παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο
Ο επαναληπτικός έλεγχος χοληστερόλης πρέπει να γίνεται:
- Κάθε 5 χρόνια για γυναίκες με φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης.
- Πιο συχνά εάν σημειωθούν αλλαγές στον τρόπο ζωής (συμπεριλαμβανομένης της αύξησης βάρους και της διατροφής).
- Πιο συχνά εάν έχετε διαβήτη, καρδιοπάθεια, νεφρικά προβλήματα, εγκεφαλικό επεισόδιο ή άλλα προβλήματα κυκλοφορίας του αίματος στα πόδια ή τα πέλματα ή ορισμένες άλλες καταστάσεις.
Οδοντιατρικός έλεγχος
- Πηγαίνετε στον οδοντίατρο μία ή δύο φορές κάθε χρόνο για εξέταση και καθαρισμό. Ο οδοντίατρός σας θα αξιολογήσει εάν χρειάζεστε συχνότερες επισκέψεις.
Προδιαβήτης ή Διαβήτης τύπου 2
Θα πρέπει να υποβάλλεστε σε έλεγχο για προδιαβήτη και διαβήτη τύπου 2 ξεκινώντας από την ηλικία των 35 ετών. Ο έλεγχος θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 3 χρόνια εάν είστε υπέρβαροι ή έχετε παχυσαρκία.
Ο έλεγχος μπορεί να χρειαστεί να ξεκινήσει νωρίτερα και να επαναλαμβάνεται συχνότερα εάν έχετε άλλους παράγοντες κινδύνου για διαβήτη, όπως:
- Έχετε συγγενή πρώτου βαθμού με διαβήτη.
- Έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση, προδιαβήτη ή ιστορικό καρδιακής νόσου.
Ο έλεγχος για διαβήτη θα πρέπει να γίνεται εάν σχεδιάζετε να μείνετε έγκυος και είστε υπέρβαρη και έχετε άλλους παράγοντες κινδύνου, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση.
Οφθαλμολογική εξέταση
- Να κάνετε οφθαλμολογική εξέταση κάθε 5 έως 10 χρόνια πριν από την ηλικία των 40 ετών.
- Εάν έχετε προβλήματα όρασης, κάντε οφθαλμολογική εξέταση κάθε 2 χρόνια ή συχνότερα εάν σας το συστήσει ο γιατρός σας.
- Θα πρέπει να κάνετε οφθαλμολογική εξέταση που περιλαμβάνει εξέταση του αμφιβληστροειδούς σας τουλάχιστον κάθε χρόνο, εάν έχετε διαβήτη.
Έλεγχος Μολυσματικών Ασθενειών
- Οι γυναίκες που είναι σεξουαλικά ενεργές θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο για χλαμύδια και γονόρροια μέχρι την ηλικία των 25 ετών.
- Οι γυναίκες ηλικίας 25 ετών και άνω θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο για χλαμύδια και γονόρροια εάν διατρέχουν υψηλό κίνδυνο.
Έλεγχος για ηπατίτιδα C:
- Όλοι οι ενήλικες ηλικίας 18 έως 79 ετών θα πρέπει να κάνουν μια εφάπαξ εξέταση για ηπατίτιδα C.
- Οι έγκυες γυναίκες θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο σε κάθε εγκυμοσύνη.
Έλεγχος για τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV)/AIDS:
- Όλα τα άτομα ηλικίας 15 έως 65 ετών θα πρέπει να κάνουν μια εφάπαξ εξέταση για τον ιό HIV.
Ανάλογα με τον τρόπο ζωής και το ιατρικό ιστορικό σας, μπορεί επίσης να χρειαστεί να υποβληθείτε σε έλεγχο για λοιμώξεις όπως η σύφιλη και ο HIV, καθώς και για άλλες λοιμώξεις.
Ιατρική Εξέταση
Όλοι οι ενήλικες πρέπει να επισκέπτονται τον πάροχό τους κατά διαστήματα, ακόμη και αν είναι υγιείς. Ο σκοπός αυτών των επισκέψεων είναι να:
- Τον έλεγχο για ασθένειες.
- Να αξιολογήσει τον κίνδυνο μελλοντικών ιατρικών προβλημάτων.
- Να ενθαρρύνει έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
- Να επικαιροποιήσετε τους εμβολιασμούς σας και άλλες υπηρεσίες προληπτικής φροντίδας.
Το ύψος, το βάρος και ο ΔΜΣ σας πρέπει να ελέγχονται σε κάθε εξέταση.
Δερματολογική εξέταση
Ο γιατρός σας μπορεί να ελέγξει το δέρμα σας για ενδείξεις καρκίνου του δέρματος, ειδικά εάν διατρέχετε υψηλό κίνδυνο, όπως εάν:
- Είχατε εμφανίσει καρκίνο του δέρματος στο παρελθόν
- Έχετε στενούς συγγενείς με καρκίνο του δέρματος
- Έχετε εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
Άλλες εξετάσεις
Συζητήστε με τον γιατρό σας για τον έλεγχο του καρκίνου του παχέος εντέρου, εάν έχετε ισχυρό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου ή πολυπόδων ή εάν είχατε ο ίδιος φλεγμονώδη νόσο του εντέρου ή πολύποδες.
Ψυχική Υγεία
Η ενηλικίωση μιας γυναίκας και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει τόσο από επιταγές του κοινωνικού της κύκλου, όσο και από άγχη για την εικόνα της αλλά και για την πορεία της σε σπουδές και εργασία, μπορεί να γεννήσουν ψυχικές διαταραχές. Είναι λοιπόν κρίσιμο να γίνεται μια πρώτη επαφή με ειδικούς ψυχικής υγείας για συμβουλευτική αλλά και για έγκαιρη παρέμβαση σε περίπτωση εμφάνισης προβλημάτων.
ΕΜΒΟΛΙΑ
Τα συχνά απαιτούμενα εμβόλια περιλαμβάνουν:
- Εμβόλιο κατά της γρίπης: κάθε χρόνο.
- Εμβόλιο COVID-19: ρωτήστε τον γιατρό σας τι κρίνει ότι πρέπει να κάνετε βάσει του προφίλ υγείας σας
- Εμβόλιο τετάνου-διφθερίτιδας και κυτταρικού κοκκύτη (Tdap): κάντε ένα στην ηλικία των 19 ετών ή μετά από αυτήν, ως ένα από τα εμβόλια τετάνου-διφθερίτιδας, εάν δεν το έχετε κάνει ως έφηβος.
- Τέτανος-διφθερίτιδα: να κάνετε αναμνηστική δόση (Td ή Tdap) κάθε 10 χρόνια.
- Εμβόλιο κατά της ανεμοβλογιάς: λάβετε 2 δόσεις εάν γεννηθήκατε μετά το 1990.
- Εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Β: λάβετε 2, 3 ή 4 δόσεις, ανάλογα με το εμβολιαστικό σας ιστορικό.
- Εμβόλιο ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR): 1 έως 2 δόσεις ανάλογα με το εμβολιαστικό σας ιστορικό.
- Ρωτήστε τον γιατρό σας για το εμβόλιο κατά του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV). Η έναρξη της σεξουαλικής ζωής παίζει κομβικό ρόλο στο πότε πρέπει να γίνει αυτό το εμβόλιο οπότε φροντίστε να το συζητήσετε εγκαίρως.
Προληπτικές εξετάσεις για γυναίκες 40 - 65 ετών
Ακόμη και αν αισθάνεστε καλά, θα πρέπει να επισκέπτεστε τον γιατρό σας για τακτικές εξετάσεις. Αυτές οι επισκέψεις μπορούν να σας βοηθήσουν να αποφύγετε προβλήματα στο μέλλον. Για παράδειγμα, ο μόνος τρόπος για να μάθετε αν έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση είναι να την ελέγχετε τακτικά. Το υψηλό σάκχαρο στο αίμα και τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης μπορεί επίσης να μην έχουν συμπτώματα στα αρχικά στάδια. Μια απλή εξέταση αίματος μπορεί να ελέγξει αυτές τις καταστάσεις.
Έλεγχος αρτηριακής πίεσης
Να ελέγχετε την αρτηριακή σας πίεση τουλάχιστον μία φορά κάθε χρόνο. Ρωτήστε τον γιατρό σας αν μπορείτε να περάσετε από εκεί για να ελέγξετε την αρτηριακή σας πίεση. Μπορείτε επίσης να ελέγξετε την αρτηριακή σας πίεση και στα φαρμακεία.
Ρωτήστε τον γιατρό σας εάν χρειάζεστε συχνότερο έλεγχο της αρτηριακής σας πίεσης εάν:
- Έχετε διαβήτη, καρδιοπάθεια, νεφρικά προβλήματα, ή είστε υπέρβαρες.
- Έχετε συγγενή πρώτου βαθμού με υψηλή αρτηριακή πίεση.
- Είχατε υψηλή αρτηριακή πίεση κατά τη διάρκεια μιας εγκυμοσύνης.
Προσυμπτωματικός έλεγχος για καρκίνο του μαστού
- Η μαστογραφία συνιστάται γενικά για όλες τις γυναίκες από την ηλικία των 40 ετών. Θα πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο
- Οι γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού θα πρέπει να συνεργαστούν με τον γιατρό τους για να αξιολογήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να εξεταστούν πρόσθετες εξετάσεις.
Οι μαστογραφίες λειτουργούν καλύτερα για την ανεύρεση καρκίνου του μαστού σε γυναίκες ηλικίας 40 έως 74 ετών. Δεν είναι σαφές πόσο καλά λειτουργούν οι μαστογραφίες στην ανεύρεση καρκίνου σε γυναίκες ηλικίας 75 ετών και άνω.
Εάν έχετε άλλους παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του μαστού, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει μαγνητική τομογραφία για προληπτικό έλεγχο.
Προληπτικος έλεγχος για καρκίνο τραχήλου της μήτρας
- Οι γυναίκες ηλικίας 30 έως 65 ετών θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο είτε με τεστ Παπανικολάου κάθε χρόνο είτε με τεστ HPV κάθε 5 χρόνια.
- Οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία για προκαρκινική κατ΄σταση (δυσπλασία του τραχήλου της μήτρας) θα πρέπει να συνεχίσουν να κάνουν τεστ Παπανικολάου για 20 χρόνια μετά τη θεραπεία ή μέχρι την ηλικία των 65 ετών, όποιο από τα δύο είναι μεγαλύτερο.
Έλεγχος Χοληστερόλης
Ο επαναληπτικός έλεγχος χοληστερόλης πρέπει να γίνεται:
- Κάθε 5 χρόνια για γυναίκες με φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης
- Πιο συχνά εάν επέλθουν αλλαγές στον τρόπο ζωής (συμπεριλαμβανομένης της αύξησης του βάρους και της διατροφής)
- Πιο συχνά εάν έχετε διαβήτη, καρδιοπάθεια, νεφρικά προβλήματα, εγκεφαλικό επεισόδιο ή προβλήματα ροής του αίματος στα πόδια ή τα πέλματα ή ορισμένες άλλες καταστάσεις
Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει να κάνετε εξετάσεις πιο συχνά εάν λαμβάνετε φάρμακα για τον έλεγχο της υψηλής χοληστερόλης.
Προληπτικός έλεγχος για καρκίνο του παχέος εντέρου
Εάν είστε κάτω των 45 ετών, μιλήστε με τον γιατρό σας για τον προληπτικό έλεγχο. Θα πρέπει να υποβληθείτε σε έλεγχο εάν έχετε ισχυρό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου ή πολυπόδων. Ο προσυμπτωματικός έλεγχος μπορεί επίσης να εξεταστεί εάν έχετε παράγοντες κινδύνου, όπως ιστορικό φλεγμονώδους νόσου του εντέρου ή πολυπόδων.
Εάν είστε ηλικίας 45 έως 75 ετών, θα πρέπει να υποβληθείτε σε προληπτικό έλεγχο για καρκίνο του παχέος εντέρου με κολονοσκόπηση η οποία κατά κανόνα πρέπει να γίνεται κάθε πέντε χρόνια μετά τα 50.
Μπορεί να χρειάζεστε κολονοσκόπηση πιο συχνά εάν έχετε παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του παχέος εντέρου, όπως
- Ελκώδης κολίτιδα
- Προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου
- Οικογενειακό ιστορικό κληρονομικών συνδρόμων καρκίνου του παχέος εντέρου.
Οδοντιατρική εξέταση
- Πηγαίνετε στον οδοντίατρο μία ή δύο φορές κάθε χρόνο για εξέταση και καθαρισμό. Ο οδοντίατρός σας θα αξιολογήσει εάν έχετε ανάγκη για συχνότερες επισκέψεις.
Προδιαβήτης και διαγνωστικός έλεγχος διαβήτη τύπου 2
Θα πρέπει να υποβάλλεστε σε έλεγχο για προδιαβήτη και διαβήτη τύπου 2, ξεκινώντας από την ηλικία των 35 ετών. Ο έλεγχος θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 3 χρόνια εάν είστε υπέρβαροι και έχετε παχυσαρκία.
Θα πρέπει να εξετάζεστε συχνότερα εάν έχετε άλλους παράγοντες κινδύνου για διαβήτη, όπως
- Έχετε συγγενή πρώτου βαθμού με διαβήτη.
- Έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση, προδιαβήτη ή ιστορικό καρδιακής νόσου.
- Εάν είστε υπέρβαροι και έχετε άλλους παράγοντες κινδύνου, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, και σχεδιάζετε να μείνετε έγκυος.
Οφθαλμολογική εξέταση
- Να κάνετε οφθαλμολογική εξέταση κάθε 2 έως 4 χρόνια στις ηλικίες 40 έως 54 ετών και κάθε 1 έως 3 χρόνια στις ηλικίες 55 έως 64 ετών. Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει συχνότερες οφθαλμολογικές εξετάσεις εάν έχετε προβλήματα όρασης ή κίνδυνο γλαυκώματος.
- Να κάνετε οφθαλμολογική εξέταση που περιλαμβάνει εξέταση του αμφιβληστροειδούς σας τουλάχιστον κάθε χρόνο εάν έχετε διαβήτη.
Προληπτικός Έλεγχος μολυσματικών Ασθενειών
Έλεγχος για ηπατίτιδα C:
- Όλοι οι ενήλικες ηλικίας 18 έως 79 ετών θα πρέπει να κάνουν μια εφάπαξ εξέταση για ηπατίτιδα C.
- Οι έγκυες γυναίκες θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο σε κάθε εγκυμοσύνη.
Έλεγχος για τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV)/AIDS:
Όλα τα άτομα ηλικίας 15 έως 65 ετών θα πρέπει να κάνουν μια εφάπαξ εξέταση.
Ανάλογα με τον τρόπο ζωής και το ιατρικό ιστορικό σας, μπορεί να χρειαστεί να υποβληθείτε σε έλεγχο για λοιμώξεις όπως η σύφιλη, τα χλαμύδια και άλλες λοιμώξεις.
Έλεγχος για καρκίνο του πνεύμονα
Θα πρέπει να κάνετε ετήσιο έλεγχο για καρκίνο του πνεύμονα με αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης ακτινοβολίας (LDCT) εάν συντρέχουν όλα τα ακόλουθα:
- Είστε ηλικίας 50 έως 80 ετών ΚΑΙ
- Έχετε ιστορικό καπνίσματος 20 πακέτων ετησίως ΚΑΙ
- Καπνίζετε σήμερα ή έχετε διακόψει το κάπνισμα τα τελευταία 15 χρόνια
Έλεγχος οστεοπόρωσης
Εάν είστε ηλικίας 50 έως 64 ετών και έχετε παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση, θα πρέπει να συζητήσετε τον έλεγχο με τον γιατρό σας.
Οι παράγοντες κινδύνου μπορεί να περιλαμβάνουν μακροχρόνια χρήση στεροειδών, χαμηλό σωματικό βάρος, κάπνισμα, βαριά χρήση αλκοόλ, κάταγμα μετά την ηλικία των 50 ετών ή οικογενειακό ιστορικό κατάγματος ισχίου ή οστεοπόρωσης.
Ιατρική Εξέταση
Όλοι οι ενήλικες πρέπει να επισκέπτονται τον γιατρό τους κατά διαστήματα, ακόμη και αν είναι υγιείς. Ο σκοπός αυτών των επισκέψεων είναι να:
- Να ελέγξει για ασθένειες
- Αξιολόγηση του κινδύνου μελλοντικών ιατρικών προβλημάτων
- Ενθάρρυνση ενός υγιεινού τρόπου ζωής
- Να επικαιροποιήσει τους εμβολιασμούς και άλλες υπηρεσίες προληπτικής φροντίδας
Η αρτηριακή σας πίεση, το ύψος, το βάρος και ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ ) θα πρέπει να ελέγχονται σε κάθε εξέταση.
Δερματολογική Εξέταση
Ο πάροχός σας μπορεί να ελέγξει το δέρμα σας για ενδείξεις καρκίνου του δέρματος, ειδικά εάν διατρέχετε υψηλό κίνδυνο. Μπορεί να διατρέχετε υψηλό κίνδυνο εάν:
- Είχατε εμφανίσει καρκίνο του δέρματος στο παρελθόν
- Έχετε στενούς συγγενείς με καρκίνο του δέρματος
- Έχετε εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
Εμβόλια
Τα συνήθως απαιτούμενα εμβόλια περιλαμβάνουν:
- Αντιγριπικό εμβόλιο: κάντε ένα κάθε χρόνο.
- Εμβόλιο COVID-19: ρωτήστε τον γιατρό σας ποιο είναι το καλύτερο για εσάς.
- Εμβόλιο τετάνου-διφθερίτιδας και κυτταρικού κοκκύτη (Tdap): κάντε το ως ένα από τα εμβόλια τετάνου-διφθερίτιδας, εάν δεν το έχετε κάνει ως έφηβη.
- Τέτανος-διφθερίτιδα: αναμνηστική δόση (Td ή Tdap) κάθε 10 χρόνια.
- Εμβόλιο κατά της ανεμευλογιάς: λάβετε 2 δόσεις εάν δεν είχατε ποτέ ανεμευλογιά ή το εμβόλιο κατά της ανεμευλογιάς και γεννηθήκατε το 1980 ή αργότερα.
- Εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Β: λάβετε 2, 3 ή 4 δόσεις, ανάλογα με το εμβολιαστικό σας ιστορικό
- Εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα: 2 δόσεις στην ηλικία των 50 ετών ή αργότερα.