Δείκτης εγκαιρης διάγνωσης των ασθενών με COVID-19, που κινδυνεύουν να διασωληνωθούν ή να πεθάνουν, μπορούν να αποτελέσουν τα επίπεδα νατρίου στο αίμα. Σύμφωνα με την έρευνα 6 στους 10 ασθενείς με COVID-19 εμφάνισαν σε κάποιο χρονικό σημείο κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους χαμηλά ή υψηλά επίπεδα νατρίου στο αίμα.
Ο επικεφαλής της έρευνας, που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism», Επίτιμος Αναπληρωτής Καθηγητής Ενδοκρινολογίας - Ιατρική Σχολή UCL, Πλούταρχος Ε. Τζούλης, μίλησε στο News4Health, τόσο για τη μελέτη και τα αποτελέσματα της όσο και για τη σημασία της για την αντιμετώπιση των ασθενών και τα επόμενα ερευνητικά βήματα, καθώς οι επιστήμονες δεν αποκλείεται να εξετάσουν τη σχέση των επιπέδων νατρίου με την "καταιγίδα κυτταροκινών".
- Δρ Τζούλη, τι σας οδήγησε να εξετάσετε συγκεκριμένα τα επίπεδα του Νατρίου, σε ό,τι αφορά την πρόβλεψη επιδείνωσης στους ασθενείς με COVID-19;
Είναι γνωστό από παλιότερες μελέτες ότι μεγάλο ποσοστό των ασθενών με πνευμονία από βακτήρια έχουν χαμηλά επίπεδα νατρίου στον αίμα και αυτοί οι ασθενείς έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν σοβαρά και να αποβιώσουν. Έχοντας διεξάγει την τελευταία δεκαετία διάφορες μελέτες για τον κλινικό ρόλο του νατρίου, το βασικό ερώτημα που θελήσαμε να απαντήσουμε είναι εάν τα παθολογικά χαμηλά ή υψηλά επίπεδα νατρίου σε ασθενείς με COVID-19 συνδέονται με σοβαρότερη νόσο, ανάγκη για διασωλήνωση, ή ακόμη και θάνατο.
- Ποια ήταν, λοιπόν, τα αποτελέσματα της έρευνας σας;
Πρώτα απ΄ όλα, η έρευνα μας έδειξε για πρώτη φορά ότι τα παθολογικά επίπεδα νατρίου στο αίμα είναι ιδιαιτέρως συχνά σε ασθενείς με COVID-19, αφού 6 στους 10 εμφάνισαν σε κάποιο χρονικό σημείο κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους χαμηλά ή υψηλά επίπεδα νατρίου στο αίμα.
Οι ασθενείς που εμφανίζονται στο νοσοκομείο με χαμηλά επίπεδα νατρίου έχουν διπλάσια πιθανότητα να χρειαστούν διασωλήνωση και μηχανική υποστήριξη της αναπνοής σε σχέση με αυτούς με φυσιολογικό νάτριο.
Επιπλέον, οι ασθενείς που εμφάνιζουν υψηλά επίπεδα νατρίου κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους είχαν τριπλάσια πιθανότητα θανάτου σε σύγκριση με ασθενείς με φυσιολογικά επίπεδα νατρίου.
Συμπερασματικά, τα επίπεδα νατρίου στο αίμα είναι ένας χρήσιμος δείκτης που μπορεί να πληροφορήσει τους γιατρούς σχετικά με το ποιοι ασθενείς με COVID-19 αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο επιδείνωσης, εισαγωγής σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας ή και θανάτου.
- Που μπορεί να οφείλονται τα χαμηλά επίπεδα νατρίου στο αίμα των ασθενών;
Τα χαμηλά επίπεδα νατρίου στο αίμα συνήθως δεν έχουν σχέση με την πρόσληψη άλατος από την διατροφή, αλλά οφείλονται σε άλλους παράγοντες. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, τα χαμηλά επίπεδα νατρίου οφείλονται είτε σε σοβαρή αφυδάτωση είτε σε υπέρμετρη παραγωγή αντιδιουρητικής ορμόνης (μια ορμόνη που εμποδίζει την ούρηση νερού) με αποτέλεσμα κατακράτηση νερού στον οργανισμό και ‘’αραίωση’’ του αίματος.
- Υπάρχουν άλλοι παράγοντες, οι οποίοι, σε συνδυασμό με τα χαμηλά επίπεδα νατρίου, να αυξάνουν τον κίνδυνο επιδείνωσης για ασθενείς με COVID-19;
Η μελέτη μας έδειξε ότι τα χαμηλά ή υψηλά επίπεδα νατρίου αποτελούν ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για κακή έκβαση της νοσηλείας. Αυτό σημαίνει ότι τα χαμηλά ή υψηλά επίπεδα νατρίου αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο επιδείνωσης ενός ασθενούς ανεξάρτητα από άλλα χαρακτηριστικά, όπως ηλικία, φύλο, ύπαρξη όχι άλλων συνοδών νοσημάτων.
- Αυτές οι διαπιστώσεις τι σημαίνουν για γιατρούς και ασθενείς, για την καθ’ημέρα κλινική πράξη; Μπορούν να αλλάξουν την προσέγγιση των ασθενών με COVID-19 τόσο εκτός νοσοκομείου όσο και κατά τη νοσηλεία;
Τα αποτελέσματα της μελέτης μας έχουν άμεσο αντίκτυπο στην καθ’ ημέρα κλινική πράξη. Τα επίπεδα νατρίου αίματος είναι μια εύκολη, φθηνή και γρήγορη εξέταση αίματος που μπορεί να μας δώσει πολύτιμες πληροφορίες για την πιθανότητα σοβαρής επιδείνωσης του ασθενούς. Για παράδειγμα, νάτριο εκτός φυσιολογικών τιμών μπορεί να βοηθήσει τους ιατρούς στην απόφαση για το εάν ο ασθενής χρειάζεται εισαγωγή στο νοσοκομείο, και επίσης να τους προειδοποιήσει για στενή παρακολούθηση ενός ασθενούς που νοσηλεύεται λόγω αυξημένης πιθανότητας σημαντικής επιδείνωσης της κατάστασής του. Ο εργαστηριακός έλεγχος, όταν κρίνεται απαραίτητος σε ασθενείς με COVID-19, πρέπει απαραίτητα να περιλαμβάνει μέτρηση νατρίου αίματος.
Επίσης, η ενδοφλέβια χορήγηση υγρών που αποτελεί πολύ σημαντικό κομμάτι της υποστηρικτικής αγωγής στους ασθενείς με COVID-19 πρέπει με βάση τα δεδομένα της μελέτης μας να είναι λιγότερο συντηρητική προς αποφυγή υψηλών επιπέδων νατρίου κατά τη διάρκεια της νοσηλείας.
- Τι ακολουθεί μετά από αυτή τη μελέτη; Θα επιδιώξετε μια βαθύτερη ή σύνθετη μελέτη ή μήπως υπάρχει κάποιο άλλο πεδίο έρευνας που σας πηγαίνουν τα ευρήματα της έρευνας για τα επίπεδα νατρίου;
Τα ευρήματά μας αυτά ανοίγουν το δρόμο για να εξετάσουμε περαιτέρω πιθανούς άλλους ρόλους των επιπέδων νατρίου. Πρώτον, θα εξετάσουμε την πιθανότητα τα επίπεδα νατρίου να αποτελούν βιοχημικό δείκτη που θα μας βοηθά να εντοπίσουμε εγκαίρως και γρήγορα ασθενείς που διατρέχουν κίνδυνο να αναπτύξουν τη λεγόμενη "καταιγίδα κυτταροκινών", μια υπέρμετρη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος που επιδεινώνει σοβαρά την κατάσταση αρκετών ασθενών με Covid-19. Δεύτερον, απομένει να εξετάσουμε εάν τα χαμηλά επίπεδα νατρίου θα μπορούσαν να έχουν ρόλο για εξατομίκευση της θεραπείας με στοχευμένη χορήγηση σε αυτούς τους ασθενείς ανοσοτροποποιητικών θεραπειών.
