Κλινικά εγκεκριμένη αντιφλεγμονώδης φαρμακευτική ουσία που χρησιμοποιείται για την θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας βελτιώνει την αναπνευστική λειτουργία σε ασθενείς με σοβαρή νόσο από κορονοϊό 2019 (COVID-19), σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε από το Cell Press στο περιοδικό Cell Host & Microbe. Οι οκτώ ασθενείς που μελετήθηκαν παρουσίαζαν, επιπλέον, μια νοσολογική οντότητα που ονομάζεται δευτερογενής αιμοφαγοκυτταρική λεμφοϊστιοκυττάρωση (sHLH) και η οποία χαρακτηρίζεται από υπερδιέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος και οργανική ανεπάρκεια. Ένας από τους ασθενείς που μελετήθηκαν, ο οποίος δεν έχρηζε υποστήριξης με μηχανικό αερισμό βελτιώθηκε γρήγορα μετά την έναρξη θεραπείας με Anakinra και εξήλθε από το νοσοκομείο εννέα μέρες αργότερα. Ωστόσο, η φαρμακευτική αυτή αγωγή που χορηγήθηκε δεν κατέστη δυνατόν να αποτρέψει τον θάνατο στους τρείς από τους επτά ασθενείς που βρίσκονταν σε μηχανικό αερισμό με αναπνευστήρα και επομένως δεν είναι ακόμα βέβαιο κατά πόσον συμβάλλει στην βελτίωση του ποσοστού θνητότητας.

“Τα δεδομένα αυτά υποδεικνύουν ότι η θεραπευτική αγωγή με Anakinra μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην θεραπεία ασθενών με σοβαρή νόσο COVID-19 που εμφανίζουν sHLH, υποστηρίζοντας την ανάγκη για διεξαγωγή μεγαλύτερων κλινικών δοκιμών με σκοπό την επιβεβαίωση της παραπάνω υπόθεσης”, αναφέρει ο επικεφαλής της συγγραφικής ομάδας Ευάγγελος Ι. Γιαμαρέλλος – Μπουρμπούλης, καθηγητής Παθολογίας – Λοιμώξεων  στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Η θνητότητα ασθενών με σοβαρή νόσο COVID-19 που εισάγονται σε μονάδες εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) υπολογίζεται ότι κυμαίνεται μεταξύ 50-65%. Σοβαρές επιπλοκές της νόσου COVID-19 φαίνεται να μεσολαβούνται από φλεγμονώδεις διεργασίες και συγκεκριμένα μέσω των σηματοδοτικών μορίων που ονομάζονται ιντερλευκίνη 1β (IL-1β) και ιντερλευκίνη 6 (IL-6). Η αυξημένη παραγωγή IL-1β από κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζονται μακροφάγα, μπορεί να οδηγήσει σε sHLH, μια κατάσταση επίσης γνωστή ως σύνδρομο ενεργοποίησης μακροφάγων, το οποίο χαρακτηρίζεται από χαμηλό αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων, υπερπηκτικότητα, νεφρική βλάβη και ηπατική δυσλειτουργία. Η θεραπευτική αγωγή με Anakinra αναστέλλει τη σηματοδότηση μέσω IL-1β και έχει φανεί ότι μειώνει την θνητότητα σε ασθενείς με σημεία sHLH κατά 30%.

Χορηγήθηκε και σε ασθενείς στην Ελλάδα

Στην νέα αυτή μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν κατά πόσον η θεραπεία με Anakinra μπορεί να θεραπεύσει αποτελεσματικά βαρέως πάσχοντες ασθενείς με νόσο COVID-19 που εμφάνιζαν πνευμονία και sHLH. Οι επτά από τους οκτώ ασθενείς ήταν άνδρες που είχαν αναπνευστική ανεπάρκεια και βρίσκονταν υπό μηχανικό αερισμό με αναπνευστήρα σε ΜΕΘ στην Ελλάδα. Οι ασθενείς είχαν σοβαρά υποκείμενα νοσήματα όπως καρδιακή νόσο και υπέρταση. Στους ασθενείς χορηγήθηκε Anakinra ενδοφλεβίως 200mg κάθε οκτώ ώρες για επτά ημέρες. Επίσης, έλαβαν αγωγή με το ανθελονοσιακό φάρμακο υδροξυχλωροκίνη και ευρέως φάσματος αντιβιοτικά. Οι ερευνητές παρακολούθησαν  την έκβαση των ασθενών αυτών για τέσσερις εβδομάδες.

Η θεραπεία με Anakinra βελτίωσε την πλειονότητα των εργαστηριακών δεικτών αλλά και τα κλινικά σημεία της sHLH στους ασθενείς της ΜΕΘ.  Όλοι οι ασθενείς παρουσίασαν σημεία βελτίωσης της αναπνευστικής λειτουργίας όπως δείχθηκε από την 15% έως 117% αύξηση στον λόγο μερικής πίεσης οξυγόνου στο αρτηριακό αίμα προς την περιεκτικότητα του εισπνεόμενου αέρα σε οξυγόνο (PaO2/FiO2), ο οποίος συγκρίνει τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα με την συγκέντρωση του οξυγόνου στον εισπνεόμενο αέρα. Επιπρόσθετα, έξι ασθενείς χρειάστηκαν μικρότερη δόση φαρμακευτικών ουσιών που αυξάνουν την αρτηριακή πίεση. Παρότι τρείς ασθενείς που νοσηλεύονταν σε ΜΕΘ  κατέληξαν, προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η sHLH μπορεί να οδηγήσει σε θνητότητα που φτάνει το 67%.

Η ασθενής που δεν εισήλθε σε ΜΕΘ ήταν μία γυναίκα 71 χρονών η οποία νοσηλεύτηκε στην Ολλανδία για νόσο COVID -19, δύο εβδομάδες μετά το τρίτο κύκλο χημειοθεραπείας. Παραδόξως, η ασθενής ήταν σε θεραπεία με υδροξυχλωροκίνη για ρευματοειδή αρθρίτιδα. Η συγκεκριμένη ασθενής έλαβε θεραπεία με Anakinra 300mg άπαξ ανά ημέρα, ενδοφλεβίως για τέσσερεις ημέρες, ακολουθούμενη από 100mg άπαξ ημερησίως για άλλες πέντε μέρες. Η ασθενής βελτιώθηκε εντός της πρώτης ημέρας από την θεραπεία με Αnakinra, παρουσιάζοντας μείωση στις ανάγκες για οξυγόνο  και βελτίωση των κλινικών σημείων της sHLH. Η ασθενής πήρε εξιτήριο εννέα ημέρες μετά την έναρξη της θεραπείας. Σύμφωνα με τους συγγραφείς, τα αποτελέσματα αυτά υποστηρίζουν πως η θεραπεία με Anakinra μπορεί να αποτρέψει την εξέλιξη σε αναπνευστική ανεπάρκεια και την ανάγκη μηχανικού αερισμού σε ασθενείς με COVID-19 νόσο και sHLH.

“Πιστεύουμε ότι το Anakinra έχει την δυνατότητα να βελτιώσει την έκβαση σε ασθενείς με σοβαρή νόσο COVID-19. Οι θεράποντες ιατροί θα πρέπει να εξοικειωθούν με την χρήση του HScore για την διάγνωση της sHLH, ως καθοδηγητή της θεραπευτικής αγωγής”, δήλωσε ο Ε. Ι. Γιαμαρέλλος-Μπουρμπούλης. Ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης Καθηγητής Γ. Δημόπουλος πρόσθεσε: “ Μεγαλύτερες κλινικές δοκιμές απαιτούνται προκειμένου να επικυρώσουν τα αποτελέσματα αυτά και να αποδείξουν την χρησιμότητα της θεραπείας με anti-IL-1β όταν η νόσος COVID-19 επιπλέκεται με sHLH”.