Στην ανάδειξη της Πρόληψης, της Προαγωγής και της Προστασίας της Δημόσιας Υγείας αποσκοπεί το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Υγείας που τίθεται σε διαβούλευση για δύο εβδομάδες, έως την Τρίτη 18 Φεβρουαρίου 2020, στις 3 το μεσημέρι.
«Η πρόληψη είναι ανώτερη της θεραπείας και σκοπός του Υπουργείου Υγείας είναι η συστηματική αντιμετώπιση των βλαπτικών παραγόντων για την υγεία και η ανάδειξη ενός νέου, σύγχρονου υγιούς τρόπου ζωής», σημειώνει η Αριστοτέλους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία διεθνών οργανισμών, όπως ο ΟΟΣΑ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) οι Έλληνες ζούμε περισσότερα χρόνια από τον μέσο όρο των πολιτών της ΕΕ, αλλά ο χρόνος που διανύεται με καλή υγεία (χωρίς αναπηρίες και χρόνια νοσήματα) μειώνεται. Επιπλέον κατέχουμε ως χώρα πρωταγωνιστική θέση στην κατανάλωση προϊόντων καπνού, στην παιδική παχυσαρκία, όπου δυστυχώς κατέχουμε την πρωτιά στην Ε.Ε., αλλά και στα τροχαία ατυχήματα, ως απόρροια κατανάλωσης αλκοόλ.
Στόχος λοιπόν του νομοσχεδίου είναι, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας, η αντιμετώπιση των συμπεριφορικών παραγόντων, όπως η χρήση καπνικών προϊόντων, η κατάχρηση οινοπνευματωδών, η κακή διατροφή, η απουσία φυσικής άσκησης, τα φαινόμενα εθισμού και εξάρτησης από «νέους» κινδύνους, όπως ο εθισμός στο διαδίκτυο. Όλα αυτά που έχουν αλλάξει τον τρόπο ζωής και αποτελούν βασικές αιτίες νοσηρότητας και πρώιμης θνησιμότητας: Καρδιοπάθειες, Καρκίνους, Πνευμονοπάθειες, Παιδική Παχυσαρκία, Διαβήτη.
Οι διατάξεις του σχεδίου νόμου αναπτύσσονται γύρω από τους εξής βασικούς άξονες:
ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΡΑΣΕΩΝ & ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ
- Για πρώτη φορά στη χώρα μας θεσπίζεται το Εθνικό Σχέδιο δράσης για τη δημόσια υγεία το οποίο αποτελεί την επιχειρησιακή στρατηγική στα ζητήματα δημόσιας υγείας και έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
- είναι 5ετές,
- είναι δεσμευτικό για τις υπηρεσίες υγείας,
- περιλαμβάνει μετρήσιμους στόχους,
- είναι κοστολογημένο με στόχο τη διαφάνεια αλλά και τη σταδιακή αύξηση της δαπάνης για τη δημόσια υγεία στο μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
- προβλέπει ενδεχόμενες συμπράξεις μεταξύ φορέων του δημοσίου, εθελοντικών οργανώσεων και άλλων φορέων.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ “ΣΠΥΡΟΣ ΔΟΞΙΑΔΗΣ”
- Θεσπίζεται Εθνικό Πρόγραμμα Πρωτογενούς, Δευτερογενούς και Τριτογενούς Πρόληψης με την ονομασία "ΣΠΥΡΟΣ ΔΟΞΙΑΔΗΣ", το οποίο εντάσσεται στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία. Περιλαμβάνει δράσεις δημόσιας υγείας στα πεδία της πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς πρόληψης, που υλοποιούνται με ευθύνη του Υπουργείου Υγείας, παρέχονται δωρεάν από τους οριζόμενους στο πρόγραμμα δημόσιους ασφαλιστικούς φορείς και υλοποιούνται με σύμπραξη των καθοριζόμενων σε κάθε Εθνικό Πρόγραμμα εποπτευόμενων οργανικών μονάδων και φορέων υπηρεσιών δημόσιας υγείας, συμπεριλαμβανομένων των νομικών προσώπων δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου.
- Α. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΡΩΤΟΓΕΝΟΥΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ
i) Το Εθνικό Πρόγραμμα Προαγωγής της Υγιεινής Διατροφής και της Σωματικής Άσκησης (ΕΠΠΣΑΥΔ)
Έλεγχος και διαχείριση των παραγόντων κινδύνου, που σχετίζονται με την κακή διατροφή και την έλλειψη της σωματικής άσκησης. Βασικοί άξονες εφαρμογής του παρόντος προγράμματος ως προς την προαγωγή της υγιεινής διατροφής είναι:
α) η υλοποίηση σχετικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων κατά προτεραιότητα σε εκπαιδευτικούς
β) η υλοποίηση εκστρατείας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των γονέων και του γενικού πληθυσμού για τα οφέλη της υγιεινούς διατροφής
ii) Το Εθνικό Πρόγραμμα Αντιμετώπισης του Αλκοόλ (ΕΠΑΑ)
Περιορισμός των παραγόντων κινδύνου από την έκθεση στο αλκοόλ και την ενίσχυση των προστατευτικών παραγόντων, που επιδρούν στην επίπτωση της συγκεκριμένης διαταραχής. Οι βασικοί άξονες εφαρμογής του παρόντος προγράμματος είναι η ακόλουθοι:
α) η εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων κυρίως στα σχολεία για τις βλαπτικές συνέπειες της έκθεσης στο αλκοόλ και της κατάχρησής του,
β) η ενίσχυση των κέντρων απεξάρτησης και η εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του πληθυσμού με έμφαση στους ανηλίκους, τους οδηγούς και τις εγκύους.
iii) Το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών (ΕΠΕΜΒ.)
Απευθύνεται σε ειδικές και ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, παιδιά, ανηλίκους και ενηλίκους, μετακινούμενους πληθυσμούς, και πληθυσμούς που βρίσκονται σε κίνδυνο και περιλαμβάνει τα προγράμματα εμβολιασμών όλων των ανωτέρω.
Σε περιπτώσεις εμφάνισης κινδύνου διάδοσης μεταδοτικού νοσήματος, που ενδέχεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, μπορεί να επιβάλλεται δυνάμει απόφασης του Υπουργού Υγείας, μετά από σχετική γνωμοδότηση της ΕΕΔΥ, υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού με σκοπό την αποτροπή της διάδοσης της νόσου. Στο πλαίσιο της υπουργικής απόφασης θα ορίζεται η ομάδα του πληθυσμού ως προς την οποία θα καθίσταται υποχρεωτικός ο εμβολιασμός με καθορισμένο εμβόλιο, η τυχόν καθορισμένη περιοχή υπαγωγής στην υποχρεωτικότητα, το χρονικό διάστημα ισχύος της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού, το οποίο πρέπει πάντοτε να αποφασίζεται ως έκτακτο και προσωρινό μέτρο προστασίας της δημόσιας υγείας για συγκεκριμένη ομάδα του πληθυσμού και ρυθμίζεται η διαδικασία του εμβολιασμού και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια.
Β. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΟΥΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ:
iv) Το Εθνικό Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου (ΕΠΠΕ)
Απευθύνεται στον γενικό πληθυσμό για την πρώιμη ανίχνευση νοσημάτων υψηλού επιπολασμού. Στο Εθνικό Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου εμπεριέχονται δράσεις πρόληψης, με πρωταρχική την καθιέρωση προληπτικών διαγνωστικών εξετάσεων των πολιτών για τον καρκίνο του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του παχέος εντέρου, τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και την έγκαιρη διάγνωση του ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής.
v) Το Εθνικό Πρόγραμμα Συστηματικού Προγεννητικού και Περιγεννητικού Ελέγχου (ΕΠΠΓΕ)
Απευθύνεται στον πληθυσμό για την προάσπιση της υγείας του κατά την προγεννητική και περιγεννητική περίοδο. Το Πρόγραμμα περιλαμβάνει δέσμη των επιστημονικά συνιστώμενων εργαστηριακών ελέγχων κατά την προγεννητική περίοδο καθώς και την επέκταση του Εθνικού Προγράμματος Προληπτικού Ελέγχου Νεογνών (ΕΠΠΕΝ) ώστε η πρώιμη διάγνωση να αφορά στο σύνολο των σπάνιων αλλά σοβαρών νοσημάτων, που επιδέχονται θεραπείας και μπορούν να καταστούν ελεγχόμενα).
Γ. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΡΙΤΟΓΕΝΟΥΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ:
vi) Το Εθνικό Πρόγραμμα Ψυχοκοινωνικής Ένταξης και Αποκατάστασης για άτομα με σοβαρά Ψυχοκοινωνικά Προβλήματα (ΕΠΨΕΑΑΨΠ)
Περιλαμβάνει παρεμβάσεις, που αφορούν στην εργασιακή ένταξη των ατόμων αυτών στοχεύοντας στη μείωση του φορτίου των ψυχικών διαταραχών στους πάσχοντες, τις οικογένειές τους και την κοινότητα γενικά.
Δ. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ
Ο νέος νόμος για τη δημόσια υγεία δίνει επίσης έμφαση στην επίλυση σημαντικών προβλημάτων του παρελθόντος όπως, του κατακερματισμού των υπηρεσιών δημόσιας υγείας και της αποσπασματικότητας των σχετικών δράσεων των επιμέρους δημόσιων ή μη φορέων αλλά και του κοινωνικού κεφαλαίου ορίζοντας τους κανόνες και τον τρόπο διασύνδεσης με στόχο την κοινή εποπτεία και το συντονισμό. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η καλύτερη δυνατή διάθεση των πόρων και κατανέμονται οι δράσεις μεταξύ των πλέον αποτελεσματικών επιχειρησιακά φορέων. Προς την κατεύθυνση αυτή δημιουργούνται:
- Τμήμα Κινητοποίησης του Κοινωνικού Κεφαλαίου στον Τομέα της Υγείας στο Υπουργείο Υγείας, με αντικείμενο το συντονισμό και την υποστήριξη των εθελοντικών οργανώσεων και των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών, που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Δημόσιας Υγείας και τη δημιουργία και τήρηση ειδικού μητρώου ελληνικών και διεθνών εθελοντικών οργανώσεων και των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών, οι οποίες δύνανται να συμμετέχουν στην υλοποίηση δράσεων δημόσιας υγείας του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Δημόσια Υγεία.
- Διευθύνσεις δημόσιας υγείας στις ΔΥΠΕ, ως το αναγκαίο ενδιάμεσο επίπεδο η μέχρι σήμερα απουσία του οποίου είχε ως αποτέλεσμα την αδυναμία επικοινωνίας εφαρμογής των πολιτικών δημόσιας υγείας από το κεντρικό στα περιφερειακά επίπεδα του εθνικού Συστήματος Υγείας.
- Διυπουργικό Συμβούλιο Δημόσιας Υγείας (ΔΙ.ΣΥ.ΔΥ). Σκοπός του ΔΙ.ΣΥ.ΔΥ είναι ο συντονισμός και η παρακολούθηση της εφαρμογής του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τη Δημόσια Υγεία και η επίλυση σχετικών ζητημάτων πολυτομεακού και διατομεακού χαρακτήρα.
- Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας (ΕΕΔΥ) ως επιστημονικό, συμβουλευτικό και γνωμοδοτικό όργανο του υπουργείου Υγείας.
