Διαστάσεις επιδημίας έχει λάβει η ηπατίτιδα Α στην Ευρωπαϊκή Ένωση . Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), μεταξύ Ιανουαρίου και Μαΐου 2025, καταγράφηκε σημαντική αύξηση των λοιμώξεων από τον ιό της ηπατίτιδας Α (HAV) στην Αυστρία, την Τσεχία, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία.
Η ηπατίτιδα Α είναι μια οξεία ιογενής ηπατική νόσος που προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας Α (HAV) και μεταδίδεται κυρίως μέσω μολυσμένων τροφίμων, νερού ή στενής επαφής με μολυσμένα άτομα. Πρόκειται για μια νόσο που μπορεί να προληφθεί με εμβολιασμό και προσβάλλει κυρίως άτομα που ζουν σε περιοχές με κακές συνθήκες υγιεινής ή ανεπαρκή πρόσβαση σε βασικά μέσα υγιεινής.
Οι παράγοντες κινδύνου για μόλυνση περιλαμβάνουν την έλλειψη πρόσβασης σε ασφαλές νερό, την στενή επαφή με μολυσμένα άτομα (συμπεριλαμβανομένων ορισμένων σεξουαλικών συμπεριφορών, όπως το πρωκτικό-στοματικό σεξ), τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών και τα ταξίδια σε περιοχές όπου κυκλοφορεί ο ιός.
Η πιθανότητα εμφάνισης συμπτωματικής ή σοβαρής ηπατίτιδας Α αυξάνεται με την ηλικία και είναι υψηλότερη σε άτομα με ανοσοκαταστολή ή χρόνια ηπατική νόσο.
Το προφίλ των κρουσμάτων
Η αύξηση των λοιμώξεων από HAV επηρεάζει κυρίως ενήλικες που είναι άστεγοι, άτομα που κάνουν χρήση ή ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών και άτομα που ζουν σε κακές συνθήκες υγιεινής και έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη.
Έχουν επίσης αναφερθεί κρούσματα μεταξύ μελών των κοινοτήτων Ρομά τόσο στην Τσεχία όσο και στη Σλοβακία.
«Αυτή η επιδημία μας υπενθυμίζει ότι η ηπατίτιδα Α μπορεί να προκαλέσει σοβαρή ασθένεια και θάνατο, ιδίως σε άτομα με περιορισμένη πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη και βασική υγιεινή. Πρέπει να ενισχύσουμε την ενημέρωση, να παρέχουμε πρόσβαση στον εμβολιασμό σε ομάδες που είναι πιο πιθανό να εκτεθούν και να διασφαλίσουμε βασικές συνθήκες υγιεινής, ιδίως ως απάντηση στην αύξηση των κρουσμάτων. Περισσότερο από μέτρα υγείας, πρόκειται για μέτρα ισότητας», δήλωσε ο Ole Heuer, επικεφαλής της μονάδας για τις ασθένειες που σχετίζονται με την υγεία στο ECDC.
Οι τέσσερις πληγείσες χώρες έχουν αναφέρει 2.097 κρούσματα ηπατίτιδας Α το 2025. Η Σλοβακία, η οποία αντιμετωπίζει συνεχιζόμενη επιδημία από τα τέλη του 2022, έχει αναφερθεί 880 κρούσματα μόνο το 2025.
Φέτος, η Αυστρία έχει καταγράψει 87 επιβεβαιωμένα κρούσματα, συμπεριλαμβανομένων τριών θανάτων, υπερβαίνοντας ήδη το σύνολο του 2024.
Στην Τσεχία, έχουν επιβεβαιωθεί 600 κρούσματα το 2025, συμπεριλαμβανομένων έξι θανάτων, με τα μικρά παιδιά να αποτελούν την ομάδα που πλήττεται περισσότερο.
Η Ουγγαρία έχει αναφερθεί 530 κρούσματα φέτος, κυρίως μεταξύ ενηλίκων. Η Γερμανία, αν και δεν θεωρείται πληγείσα χώρα, εντόπισε τρία κρούσματα με γονιδιακά προφίλ που ταιριάζουν με αυτά της Ουγγαρίας και της Αυστρίας.
Διασυνοριακή μετάδοση
Η γενετική αλληλούχιση υποδηλώνει συνεχιζόμενη μετάδοση από άτομο σε άτομο εντός συνδεδεμένων κοινωνικών δικτύων ή γεωγραφικών περιοχών, και όχι πολλαπλές ανεξάρτητες επιδημίες. Αυτά τα ευρήματα επιβεβαιώνουν τη διασυνοριακή μετάδοση και υπογραμμίζουν την ανάγκη συντονισμένων μέτρων δημόσιας υγείας, καθώς και τη σημασία της συνεργασίας, της έγκαιρης ανίχνευσης και των στοχευμένων παρεμβάσεων.
Στις χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ που αντιμετωπίζουν επί του παρόντος κρούσματα, η πιθανότητα διαρκούς μετάδοσης και κυκλοφορίας του ιού είναι υψηλή μεταξύ των ατόμων που ζουν σε κακές συνθήκες υγιεινής, των ατόμων που κάνουν ενέσιμη χρήση ναρκωτικών και των αστέγων.
Δεδομένου ότι η σοβαρότητα της ηπατίτιδας Α αυξάνεται με την ηλικία, ο κίνδυνος για αυτές τις ομάδες θεωρείται υψηλός για τους ενήλικες ηλικίας 40 ετών και άνω. Για τα άτομα με υπάρχουσα ηπατική νόσο ή τους ηλικιωμένους, ο κίνδυνος μπορεί να είναι πολύ υψηλός.
Το ECDC συνιστά στις αρχές δημόσιας υγείας της ΕΕ/ΕΟΧ να αναλάβουν μια σειρά μέτρων, όπως επιδημιολογικές έρευνες, στοχευμένη πρόληψη και κοινοτικές δράσεις ενημέρωσης, προκειμένου να περιοριστεί η επιδημία και να προστατευθεί η δημόσια υγεία:
- Συνέχιση της έρευνας των οδών μετάδοσης της ηπατίτιδας Α και εντατικοποίηση της αλληλούχισης για την πλήρη κατανόηση της επιδημιολογικής εικόνας.
- Θα πρέπει επίσης να εξεταστεί η στοχευμένη εμβολιασμός των πληθυσμιακών ομάδων που είναι πιο πιθανό να εκτεθούν στον ιό. Η προφύλαξη μετά την έκθεση με το εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Α πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για τα άτομα που έχουν έρθει σε στενή επαφή με διαγνωσμένα κρούσματα, σύμφωνα με τις εθνικές κατευθυντήριες γραμμές.
- Διασφάλιση της εύκολης πρόσβασης των ατόμων που είναι πιο πιθανό να εκτεθούν στον ιό σε βασικά είδη υγιεινής, όπως σαπούνι και νερό, σε χώρους που είναι προσβάσιμοι σε αυτά, όπως δημόσιες τουαλέτες, καταφύγια αστέγων, τράπεζες τροφίμων.
- Προσαρμογή των δραστηριοτήτων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σε πληθυσμούς που είναι πιο πιθανό να εκτεθούν στον ιό, με βάση την κατανόηση των αναγκών, των στάσεων και των γνώσεών τους. Παροχή πληροφοριών σε πολλές γλώσσες, προσαρμοσμένες στα διαφορετικά επίπεδα αλφαβητισμού, και αντιμετώπιση φημών και παραπληροφόρησης που ενδέχεται να κυκλοφορούν.