Τι είναι η χολή και πως σχηματίζονται οι πέτρες; «Η χοληδόχος κύστη» μας εξηγεί ο δρ Σπύρος Αυλωνίτης, Γενικός Χειρουργός, «αποτελεί μέρος του πεπτικού συστήματος και βρίσκεται στο πίσω και κάτω μέρος του ήπατος. Σε αυτήν αποθηκεύεται το υγρό που είναι γνωστό ως χολή, η οποία παράγεται από το συκώτι και βοηθά στην πέψη των τροφών που καταναλώνουμε. Η συνηθέστερη πάθηση που πλήττει την χοληδόχο κύστη είναι η χολολιθίαση ή πιο απλά ο σχηματισμός λίθων, οι γνωστές “πέτρες στη χολή” που μπορούν να σχηματιστούν από καθίζηση και κρυσταλλοποίηση χοληστερόλης, χολερυθρίνης, ασβεστίου η βλέννης. Μπορεί επίσης να σχηματιστούν χολόλιθοι εάν η χοληδόχος κύστη δεν αδειάζει πλήρως ή αρκετά συχνά».
Ποια είναι τα συμπτώματα και οι επιπλοκές των χολόλιθων; «Οι χολόλιθοι που έχουν σχηματιστεί, μπορεί να μετακινηθούν και να μπλοκάρουν τους χολικούς αγωγούς συμπεριλαμβανομένου και του κυστικού πόρου (αγωγός μέσω του οποίου αδειάζει η χοληδόχος κύστη), με αποτέλεσμα η πίεση στη χοληδόχο κύστη να αυξηθεί προκαλώντας κολικό (πόνο). Ο πόνος συνήθως διαρκεί από 1 έως αρκετές ώρες. Οι κολικοί της χοληδόχου κύστης συχνά ακολουθούν βαριά γεύματα και συνήθως σταματούν όταν οι χολόλιθοι μετακινηθούν και δεν μπλοκάρουν πλέον τους χοληφόρους αγωγούς. Ωστόσο, εάν κάποιο από τα χοληφόρα σωληνάρια όπως είναι και ο κυστικός πόρος, παραμείνει αποκλεισμένο για περισσότερο από μερικές ώρες, μπορεί να εμφανιστούν επιπλοκές όπως φλεγμονή ή οίδημα της χοληδόχου κύστης και σοβαρή λοίμωξη της χοληδόχου κύστης, των χοληφόρων οδών ή του ήπατος», σημειώνει ο κ. Αυλωνίτης.
Πότε πρέπει κάποιος να απευθυνθεί σε χειρουργό; Αν παρουσιάζετε οξύ και αιφνίδιο άλγος στην άνω δεξιά κοιλία ή γενικά στην άνω κοιλία, ειδικά μεταγευματικά, με ή χωρίς αντανάκλαση του πόνου στην ράχη πρέπει να απευθυνθείτε αμέσως σε χειρουργό. Αν και αυτές οι κρίσεις (κολικοί χοληφόρων, χοληδόχου κύστης) συνήθως υποχωρούν αυτόματα καθώς οι χολόλιθοι μετακινούνται, μπορούν να αναπτυχθούν επιπλοκές εάν τα χοληφόρα (χοληφόρα αγγεία, χοληδόχος κύστη) παραμείνουν αποφραγμένα.
Τι μπορεί όμως να κάνει κανείς για να προλάβει τις πέτρες στη χολή;
Υγιεινή διατροφή
Η υγιεινή διατροφή είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγετε τις πέτρες στη χολή. Θα πρέπει να αποφύγετε τελείως τις εξαντλητικές δίαιτες ή δίαιτες με χαμηλή πρόσληψη θερμίδων (λιγότερες από 800 θερμίδες ημερησίως). Αναζητήστε καλές πηγές φυτικών ινών, συνδυάστε διαφορετικά φρούτα και λαχανικά, συμπεριλάβετε στην διατροφή σας ξηρούς καρπούς, δημητριακά ολικής αλέσεως και πίτουρο, και αποφύγετε να τρώτε πάρα πολύ λίπος. Μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά βοηθά στη διατήρηση της χοληστερόλης στην χολής σε χαμηλά επίπεδα μειώνοντας τις πιθανότητες δημιουργίας λίθων. Ωστόσο, μην κόβετε τα λίπη απότομα ή μην τα εξαλείφετε εντελώς.
Ενυδάτωση
«Εντάξτε στην διατροφή σας χυμούς λαχανικών, εσπεριδοειδών και πολύ νερό! Πρέπει να αποφεύγετε την αφυδάτωση με κάθε τρόπο. Μην περιμένετε να διψάσετε για να πιείτε νερό, κρατήστε τον οργανισμό σας ενυδατωμένο καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας», υπογραμμίζει ο κ. Αυλωνίτης.
Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η μέτρια κατανάλωση ελαιόλαδου (περίπου 2 κουταλιές της σούπας την ημέρα) μπορεί στην πραγματικότητα να μειώσει τις πιθανότητες εμφάνισης χολόλιθων. Ένα συστατικό που βρίσκεται στο ελαιόλαδο φαίνεται να βοηθά στη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα και στην χολή. Επιπλέον, έχει διαπιστωθεί ότι η συχνότητα εμφάνισης λίθων στη χολή είναι σχετικά χαμηλή μεταξύ των ανθρώπων που ζουν σε περιοχές όπου η κατανάλωση ελαιόλαδου είναι υψηλή. Και η λεκιθίνη όμως, σύμφωνα με μελέτες, μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη. Την βρίσκουμε σε διάφορα τρόφιμα όπως σόγια, πλιγούρι βρώμης, αυγά, γάλα, φιστίκια, λάχανο και σοκολάτα.
Απώλεια βάρους
Η παχυσαρκία επίσης έχει συνδεθεί με την χολολιθίαση, γιατί οδηγεί σε υψηλά επίπεδα χοληστερόλης που μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση λίθων στη χολή. Όμως, η γρήγορη απώλεια βάρους δεν είναι η σωστή λύση, θα πρέπει να σχεδιάσετε ένα πρόγραμμα με τον γιατρό σας για την σταδιακή απώλεια του βάρους με τέτοιο τρόπο ώστε να μην προκαλέσετε προβλήματα στον οργανισμό σας.
Άσκηση
Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι και η τακτική άσκηση μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες ανάπτυξης χολόλιθων, ενώ παράλληλα η γυμναστική σας βοηθάει γενικότερα στην καλή υγεία του σώματος. Συνήθως συστήνεται 30 λεπτά άσκησης ημερησίως, και πάλι θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον ειδικό για να μην το παρακάνετε!
«Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για να φτιάξετε μαζί ένα πρόγραμμα υγιεινής διατροφής. Η υπερβολική χρήση ενός στοιχείου μπορεί να επιφέρει αντίθετα αποτελέσματα», καταλήγει ο κ. Αυλωνίτης.