Πόσο ισχύει όμως αυτό στην πραγματικότητα;

«Κατ' αρχάς, για να ωφεληθεί κάποιος από την έκθεση στο κρύο νερό πρέπει να είναι υγιής και να μην του έχει συστήσει ο γιατρός του να την αποφεύγει», λέει ο δρ Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος (Αισθητική Δερματολογία-Δερματοχειρουργική).

«Αυτό είναι πολύ σημαντικό διότι όταν το δέρμα εκτίθεται σε κρύο νερό, συστέλλονται τα αιμοφόρα αγγεία στην επιφάνειά του και το αίμα ωθείται προς τα εσωτερικά όργανα του σώματος, ενώ ταυτοχρόνως επιταχύνεται η κυκλοφορία του αίματος. Οι αντιδράσεις αυτές είναι αυτόματες και οφείλονται στην προσπάθεια του οργανισμού να διατηρήσει φυσιολογική τη θερμοκρασία των εσωτερικών οργάνων ενόσω βρίσκεται σε ψυχρό περιβάλλον. Για τους υγιείς ανθρώπους είναι ανώδυνες και ωφέλιμες, αλλά στους ανθρώπους λ.χ. με προβλήματα καρδιάς ή με υπέρταση μπορεί να υπάρξει πρόβλημα».

Η διέγερση της κυκλοφορίας του αίματος μπορεί να βελτιώσει την εμφάνιση του δέρματος, προσδίδοντάς του μια υγιή χροιά. Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στο πρόσωπο, καθώς το κρύο νερό επιπρόσθετα συσφίγγει τους πόρους και μειώνει την τοπική ερυθρότητα και τα πρηξίματα. Έτσι κάνει το δέρμα να φαίνεται πιο νεανικό και ξεκούραστο, και με πιο ομοιόμορφο χρώμα. Έχει επίσης βρεθεί ότι το τακτικό (σχεδόν καθημερινό) ντους με κρύο νερό μπορεί να μειώσει τη χαλάρωση του δέρματος και να το συσφίξει σημαντικά. Μπορεί ακόμα να ελαττώσει το μέγεθος των πόρων, δρώντας ως φυσικό τονωτικό του δέρματος. Επειδή, δε, ασκεί αντιφλεγμονώδη δράση, μπορεί να καταπραΰνει και τα σπυράκια της ακμής.

Ειδικά στην εφηβεία, όμως, το ντους με κρύο νερό πρέπει να εναλλάσσεται με πλύσιμο με χλιαρό νερό, για να μειώνεται το σμήγμα (είναι το φυσικό λίπος του δέρματος). Σε διαφορετική περίπτωση, το σμήγμα θα παραμείνει ως έχει διότι το κρύο νερό το προστατεύει.

«Το σμήγμα είναι απαραίτητο για την προστασία του δέρματος από εξωτερικούς ερεθιστικούς παράγοντες, αλλά και για να διατηρούνται οι τρίχες εύκαμπτες. Συμβάλλει επίσης στη διατήρηση της υγρασίας του δέρματος και στην προστασία του από τις επιδράσεις του νερού», εξηγεί ο κ. Μιχελάκης. «Η υπερπαραγωγή του, όμως, οδηγεί στη λιπαρότητα και την ακμή, ενώ η έλλειψή του έχει ως συνέπεια την ξηροδερμία. Επομένως, για να είναι υγιές το δέρμα πρέπει να διατηρείται μια λεπτή ισορροπία όσον αφορά το σμήγμα».

Το ντους με καυτό νερό και, χειρότερα ακόμα, το καυτό αφρόλουτρο αφαιρούν το προστατευτικό στρώμα του σμήγματος. Μάλιστα, όσο περισσότερο διαρκεί η έκθεση του δέρματος στο πολύ ζεστό νερό, τόσο περισσότερο σμήγμα χάνει. Με αυτό τον τρόπο αναπτύσσεται ξηροδερμία και κνησμός, ενώ μπορεί να επιδεινωθούν και δερματοπάθειες όπως το έκζεμα. Αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα τις πολύ θερμές εποχές του χρόνου, με έντονη ξηρασία στην ατμόσφαιρα, όταν οι ανάγκες του οργανισμού (επομένως και του δέρματος) σε υγρά είναι πολύ μεγάλες. Το ντους με κρύο νερό (όπως και το ντους με χλιαρό νερό) προστατεύει το δέρμα από αυτούς τους κινδύνους.

Πολλά οφέλη παρέχει το κρύο ντους ειδικά μετά την έντονη σωματική καταπόνηση, όπως μετά από μία προπόνηση. Μελέτες έχουν δείξει ότι βοηθά τους μυς να χαλαρώσουν, αποτρέποντας τον πόνο και βελτιώνοντας την κυκλοφορία του αίματος στα καταπονημένα τμήματα του σώματος. Επιπλέον, μικρή μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2019 έδειξε ότι βελτιώνει και την ενυδάτωση του οργανισμού, μειώνοντας γρήγορα τη θερμοκρασία του δέρματος και ολόκληρου του σώματος.

Το κρύο νερό μπορεί να κάνει καλό και στα μαλλιά μας, ισιώνοντας τα «λέπια» στην εξωτερική στοιβάδα του στελέχους της τρίχας και «παγιδεύοντας» στο εσωτερικό της υγρασία, αποτρέποντας έτσι την ψαλίδα. Τα «λέπια» είναι λεπτές, επίπεδες συσσωρεύσεις κερατίνης, οι οποίες είναι τοποθετημένες η μία πάνω από την άλλη όπως τα κεραμίδια στις στέγες των σπιτιών. Ο ρόλος τους είναι να παρέχουν αδιάβροχη προστασία στα μαλλιά.

Το λούσιμο με κρύο νερό είναι επίσης «απαλό» για τα μαλλιά και μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη της τριχόπτωσης, καθώς διεγείρει και τονώνει τους θυλάκους των τριχών. Αν εξάλλου πάσχετε από κάποια δερματοπάθεια που προκαλεί έντονο κνησμό (φαγούρα), όπως η ψωρίαση και το έκζεμα, το κρύο ντους μπορεί να σας βοηθήσει, καταπραΰνοντας τη φλεγμονή, τον κνησμό και το πρήξιμο.

Αν, πάντως, δεν αντέχετε το κρύο νερό, δεν χρειάζεται να πιέζετε τον εαυτό σας. «Η έκθεση στο κρύο νερό δεν χρειάζεται να είναι παρατεταμένη για να ωφεληθούν το δέρμα και τα μαλλιά», λέει ο κ. Μιχελάκης. «Ακόμα και ένα γρήγορο ξέβγαλμα (της τάξης των 10 δευτερολέπτων) στο τέλος του μπάνιου σας, είναι αρκετό. Αρκεί να έχετε κάνει ντους με χλιαρό, προς το δροσερό νερό και όχι με καυτό, ιδανικά χρησιμοποιώντας ήπια, χωρίς αρώματα καθαριστικά προϊόντα».