Η μεγάλη ικανότητα μεταδοτικότητας φαίνεται ότι σχετίζεται με την ικανότητα του στελέχους να διαφεύγει αποτελεσματικά του ανοσοποιητικού συστήματος έχοντας λόγω των αθροισμένων μεταλλάξεων του, αποκτήσει «αντίσταση» στην πρόσδεση του ιού με τα αντισώματα.

Σε μια σημαντική μελέτη από τη Δανία, υπολογίστηκε ότι αν ένα άτομο στην οικογένεια έχει προσβληθεί από τον ιό, η πιθανότητα μετάδοσης σε δεύτερο άτομο ήταν 21% για την παραλλαγή δέλτα και 31% για την όμικρον. Μάλιστα, ενώ η πιθανότητα μετάδοσης, συγκρίνοντας τις δύο παραλλαγές, δεν διέφερε τόσο στους ανεμβολίαστους, για τους πλήρως εμβολιασμένους, η πιθανότητα μετάδοσης στην όμικρον ήταν 2.5 φορές μεγαλύτερη, επειδή ο εμβολιασμός προστάτευε στην περίπτωση της δέλτα αποτελεσματικά, ενώ δεν συνέβαινε το ίδιο στην όμικρον.

Η φυσική ανοσία από προηγούμενη λοίμωξη φαίνεται ότι μόνη της δεν προσφέρει επαρκή προστασία. Αναλύοντας την επιδημία στην Ν. Αφρική φάνηκε ότι σχεδόν όλες οι λοιμώξεις στην περίοδο της όμικρον ήταν επαναλοιμώξεις. Στο Κατάρ, αναλύοντας δεδομένα από την Εθνική καταγραφή, η αποτελεσματικότητα της προστασίας από προηγούμενη λοίμωξη στην περίπτωση των άλφα, βήτα και δέλτα παραλλαγών ήταν 85-90%, ενώ για την όμικρον έπεφτε στο 56%.

Αλλά και ο προηγούμενος εμβολιασμός με δύο δόσεις, δεν φαίνεται ότι αρκεί για την πλήρη προστασία. Στο εθνικό πρόγραμμα της Ν. Αφρικής και πάλι, αναλύοντας δείγματα από εμβολιασθέντες που βρέθηκαν θετικοί πριν και μετά την εμφάνιση της όμικρον, φάνηκε ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου από 93% έπεφτε στο 70% για την προστασία από λοίμωξη.

Η αναμνηστική δόση επαναφέρει την προστασία

Φαίνεται όμως ότι η χορήγηση της αναμνηστικής δόσης αποκαθιστά την ανοσολογική απάντηση. Πριν την χορήγηση αναμνηστικής δόσης, τα επίπεδα των εξουδετερωτικών αντισωμάτων είναι μέχρι και 30 φορές χαμηλότερα για την παραλλαγή όμικρον σε σχέση με τον αρχέγονο ιό. Μετά όμως από μια booster δόση εμβολίου, ο τίτλος των εξουδετερωτικών αντισωμάτων έναντι των διαφόρων υποτύπων της παραλλαγής όμικρον πλησιάζει κατά πολύ τα επίπεδα των αντισωμάτων έναντι του αρχέγονου ιού με εξαιρετικά αποτελέσματα για τα mRNA εμβόλια και λιγότερο καλά για τα εμβόλια ιικών φορέων.

Αυτό που είναι όμως εξαιρετικά σημαντικό είναι ότι έχει φανεί σε εθνικές μελέτες στον Καναδά, ότι ακόμα και αν η αποτελεσματικότητα μετά την τρίτη δόση εμβολίου για προστασία από νόσο φτάνει μόλις το 61%, η προστασία από σοβαρή νόσο φτάνει το 95%!

Οι πρώτοι που δοκίμασαν την χορήγηση 4ης δόσης εμβολίου ήταν στο Ισραήλ σε μια μελέτη 1000 υγειονομικών. Επιβεβαιώθηκε η αποτελεσματικότητα του εμβολίου για την προστασία από βαριά νόσηση, αλλά και εδώ τα αποτελέσματα όταν μετρήθηκαν οι τίτλοι των εξουδετερωτικών αντισωμάτων ήταν μικρότεροι κατά 5-6 φορές απέναντι στην όμικρον σε σχέση με την δέλτα παραλλαγή.

Τα επικαιροποιημένα εμβόλια συστήνοντια για την καλύτερη προστασία

Τόσο η Moderna όσο και η Pfizer ανέπτυξαν λοιπόν τα νέα δι-δύναμα εμβόλια τους, που διαθέτουν μισή ποσότητα mRNA από τον αρχέγονο ιό και μισή από την παραλλαγή όμικρον 1. Τα εργαστηριακά αποτελέσματα και των δύο εμβολίων έδειξαν πολύ καλούς τίτλους αντισωμάτων για όλες τις γνωστές παραλλαγές του ιού και έτσι πήραν έγκριση αρχικά από τη Μεγάλη Βρετανία και στην συνέχεια από την Αμερική και την Ευρώπη για χρήση σαν ενισχυτική δόση μετά τον αρχικό εμβολιασμό.

Ακόμα πιο πρόσφατα, με την ανάδυση της παραλλαγής όμικρον 5, οι εταιρείες ανέπτυξαν εμβόλια ειδικά για αυτήν την παραλλαγή. Στην Ελλάδα δεν είναι ακόμα διαθέσιμα, αλλά οι μελέτες έχουν δείξει ότι η αντισωματική απάντηση από το εμβόλιο με την παραλλαγή όμικρον 1, δεν υστερεί σημαντικά σε σχέση με το νεότερο εμβόλιο.

Ο εμβολιασμός με το νέο δι-δύναμο εμβόλιο συστήνεται για την καλύτερη προστασία του πληθυσμού από την COVID-19 νόσο.

Τα παρακάτω αφορούν τη Στρογγυλή Τράπεζα με τίτλο «COVID-19 και Εμβολιασμοί 2022» που διεξήχθη υπό την προεδρεία της Ομότιμης Καθηγήτριας Παιδιατρικής – Λοιμωξιολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Προέδρου της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών κας Μαρίας Θεοδωρίδου και της Ομότιμης Καθηγήτριας Δημόσιας Υγείας της ΕΣΔΥ, Προέδρου της Εταιρείας Δημόσιας Υγείας κας Τζένης Κουρέα – Κρεμαστινού.