Ο έρπητας ζωστήρας είναι ένα εξαιρετικά επώδυνο λοιμώδες νόσημα που πλήττει συνήθως τους ανθρώπους μέσης και τρίτης ηλικίας. Είναι μάλιστα ένα από τα πιο συχνά εμφανιζόμενα νοσήματα σε άτομα άνω των 50 ετών. Βέβαια, είναι ένα νόσημα που μπορεί να προληφθεί, χάρη στον εμβολιασμό και η επιστήμη έφερε νέες θετικές εξελίξεις στην πρόληψη του έρπητα ζωστήρα.

Η κύρια αιτία εμφάνισής του έρπητα ζωστήρα είναι το γεγονός ότι οι αμυντικοί μηχανισμοί του ανοσοποιητικού συστήματος προοδευτικά εξασθενούν, ειδικά μετά την ηλικία των 50 ετών ή και λόγω ανοσοκαταστολής λόγω νόσου ή θεραπείας. Πρόσφατη μελέτη από τη Δανία, που δημοσιεύθηκε στο British Journal of Dermatology αναδεικνύει πλέον και το στρες στους παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση του έρπητα ζωστήρα.

Πάνω από το 90% των ενηλίκων ηλικίας μεγαλύτερης των 50 ετών είναι ήδη φορείς του ιού που προκαλεί έρπητα ζωστήρα. Δυστυχώς, σε μεγάλο μέρος εξ αυτών, 1 στους 3, ο ενεργός ιός ενεργοποιείται προκαλώντας την επώδυνη νόσο.

Ο έρπητας ζωστήρας, όμως, μπορεί να έχει και σοβαρές επιπλοκές για τον ασθενή, με κυριότερες τη μεθερπητική νευραλγία (PHN), η οποία εμφανίζεται σε περίπου 30% των ασθενών, αλλά και τον οφθαλμικό έρπητα ζωστήρα που πλήττει περίπου 25% των ασθενών.

Πολύ σημαντική, όμως, είναι η αρνητική επίπτωση του έρπητα ζωστήρα στην ποιότητα ζωής των ασθενών, καθώς συνοδεύεται από πόνο, συχνά αφόρητο. Μάλιστα, υπάρχει η πιθανότητα ο πόνος να γίνει μακροχρόνιος νευροπαθητικός, οδηγώντας σε «μεθερπητική νευραλγία» και επιδεινώνοντας σοβαρά την καθημερινότητα των πασχόντων, για μερικούς μήνες έως και χρόνια!

Εμβόλιο «ασπίδα» κατά της νόσου

Στη χώρα μας είναι διαθέσιμα από το 2014 εμβόλια έναντι της νόσου. Δυστυχώς, η συντριπτική πλειονότητα των ενηλίκων της χώρας δεν ακολουθεί το εμβολιαστικό πρόγραμμα που έχει καταρτιστεί.

Με την πανδημία της Covid-19 ο εμβολιασμός των ενηλίκων ήρθε στο επίκεντρο της συζήτησης. Έγινε αντιληπτό ότι οι εμβολιασμοί δεν είναι ένα μόνο παιδιατρικό ζήτημα και πέραν των εμβολίων κατά του Sars-Cov-2 υπάρχουν και άλλα λοιμώδη νοσήματα τα οποία απαιτούν την εγρήγορση μας και τα οποία  μπορούν να προληφθούν με τον εμβολιασμό. Μεταξύ αυτών ο πνευμονιόκοκκος, η γρίπη και φυσικά ο έρπης ζωστήρας.

Το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών ενηλίκων συστήνει τον εμβολιασμό όλων των ατόμων ηλικίας 60-75 ετών ανεξάρτητα από προηγούμενο ιστορικό νόσησης.

Η επιστήμη έφερε μάλιστα και νέες θετικές εξελίξεις στην πρόληψη του έρπητα ζωστήρα και ιδίως της μεθερπητικής νευραλγίας, καθώς υπάρχει πλέον ένα νέο εμβόλιο, το οποίο κυκλοφορεί στις ΗΠΑ ήδη από το 2018 και το οποίο πρόσφατα έλαβε τιμή και στη χώρα μας.

Το εν λόγω εμβόλιο διαθέτει πολύ υψηλή και με μεγάλη διάρκεια αποτελεσματικότητα σε όλες τις ηλικιακές ομάδες άνω των 50 ετών. Ωστόσο, το εμβόλιο καλύπτει και ένα σημαντικό κενό  καθώς προσφέρει δυνατότητα προστασίας και σε ασθενείς ηλικίας άνω των 18 ετών, σε ανοσοκαταστολή λόγω νόσου ή θεραπείας. Μέχρι πρότινος αυτοί οι ασθενείς δεν είχαν καμία δυνατότητα προστασίας έναντι του έρπητα ζωστήρα.

Παρά την κλινική του αξία, το εμβόλιο δεν έχει ακόμα συμπεριληφθεί στη λίστα των συνταγογραφούμενων/ αποζημιούμενων σκευασμάτων, δυσχεραίνοντας την έγκαιρη πρόσβαση των πολιτών στην προστασία από τον έρπητα ζωστήρα και τις επιπτώσεις του.