Τις πρώτες νομοθετικές αλλαγές που στοχεύουν στον έλεγχο της φαρμακευτικής δαπάνης, η οποία συνεχίζει να αυξάνεται ανεξέλεγκτα, αναμένεταi να φέρει αυτή την εβδομάδα στη Βουλή το Υπουργείο Υγείας. Ο Υπουργός Υγείας, Θ. Πλεύρης σχεδιάζει να φέρει σε στάδια τις νομοθετικές ρυθμίσεις, όπως έχει γράψει το News4Health, που εκτιμάται ότι θα επιτρέψουν τον περιορισμό της υπέρβασης της φαρμακευτικής δαπάνης (clawback).

Το βαρος του clawback έχει καταστήσει κατ’ουσίαν μη βιώσιμη τη φαρμακευτική δαπανη, "αγκάθι" που έχει αναγνωριστεί από όλες τις πλευρες. Ο ελεγχος και περιορισμος του ειναι μεταξύ των δεσμεύσεων της χώρας μας, στο πλαίσιο της συμφωνίας με το Ταμείο Ανάκαμψης.

Στην πρώτη φάση αλλαγών στη φαρμακευτική πολιτική, που ανοίγει αυτή την εβδομάδα με κατάθεση τροπολογίας στο πλαίσιο του σχεδίου νόμου για την ΕΚAΠΥ, περιλαμβάνονται θέματα διαπραγματεύσεων, η ρύθμιση της δαπάνης συμπληρωμάτων, κατάργηση έκπτωσης συμμετοχής καθώς και αλλαγές για τους ανασφάλιστους.

Ίσως οι σημαντικότερες από πλευράς κοινωνικής δικαιοσύνης ρυθμίσεις πάντως αφορούν αφενός στην ένταξη στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση αντιρετροϊκών φαρμάκων και εργαστηριακών εξετάσεων για τον HIV στο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, άρα θα μπορούν να συνταγογραφούνται και άυλα (άρθρο 7) και τη δυνατότητα να μπορούν να γίνουν ανάδοχοι γονείς οροθετικοί και άτομα με ηπατίτιδα Β εφόσον ακολουθούν αγωγή.

Τι θα αλλάξει για τους ανασφάλιστους

Σημαντική αλλαγή θα υπάρξει και στην καθημερινότητα των ανασφάλιστων πολιτών και τη συνταγογράφηση φαρμάκων, θεραπευτικών πράξεων και εξετάσεων.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις η δαπάνη των ανασφάλιστων έχει φθάσει τα 310 εκατ. ευρώ, με μεγάλο μέρος της αύξησης να έχει προκύψει μετά την απόφαση να επιτραπεί η συνταγογράφηση στους ανασφάλιστους και από ιδιώτες.

Μάλιστα, καταγράφεται και ένα ποσό περίπου 40 εκατ. ευρώ που αφορά τη διαφορά στη συμμετοχή (μεταξύ τιμής αναφοράς, που είναι το πιο φθηνό σκεύασμα στην κατηγορία, και τιμής λιανικής) που καταβάλλουν οι ανασφάλιστοι, για να προμηθευτούν φάρμακο υψηλότερης τιμής.

Έτσι, αν και οι σκέψεις στόχευαν αρχικά στην αναζήτηση πόρων από κονδύλια της Πρόνοιας, το υπουργείο αποφάσισε να επιστρέψει τις διαδικασίες στην προηγούμενη κατάσταση, περιορίζοντας τη συνταγογράφηση στους ανασφάλιστους μόνο στις δημόσιες δομές. Με αυτό τον τρόπο εκτιμάται ότι θα εξοικονομηθούν 150 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με πληροφορίες του News4Health, στο άρθρο 2 της τροπολογίας προβλέπεται πως «δικαίωμα να συνταγογραφούν φάρμακα, θεραπευτικές πράξεις και διαγνωστικές εξετάσεις στους ανασφάλιστους και τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες [θα] έχουν όχι οι πιστοποιημένοι στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης (Σ.Η.Σ.) ιατροί αλλά οι ιατροί των Νοσοκομείων του Εθνικού Συστήματος Υγείας και των δημοσίων δομών παροχής υπηρεσιών πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας του Πρωτοβάθμιου Εθνικού Δικτύου Υγείας». Οι παραπάνω θα έχουν το δικαίωμα να συνταγογραφούν φάρμακα, θεραπευτικές πράξεις και διαγνωστικές εξετάσεις στους ανασφάλιστους και τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Το νέο καθεστώς συνταγογράφησης για τους ανασφάλιστους θα αρχίσει να ισχύει από 1η Ιανουαρίου 2022.

Διαπραγμάτευση και Ανατιμολόγηση: Τέλος σε έκπτωση συμμετοχής

Μια από τις βασικές στρατηγικές του Υπουργείου Υγείας για τη μείωση της υπέρβασης αφορά στις διαπραγματεύσεις για τις τιμές αποζημίωσης των φαρμάκων. Ειδικότερα, στο πλαίσιο των συζητήσεων στην αρμόδια Επιτροπή οι εταιρείες θα πρέπει καταθέτουν στοιχεία για τις καταναλώσεις σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στο φάκελο που θα κατατίθεται στην Επιτροπή Διαπραγμάτευσης θα πρέπει να περιλαμβάνεται, μεταξύ πολλών άλλων, το ύψος του ποσού αυτόματης επιστροφής (clawback) και του μηνιαίου κλιμακωτού ποσοστού έκπτωσης (rebate) του εκάστοτε φαρμάκου, ο όγκος πωλήσεών του σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι τιμές πώλησής του σε άλλες κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως αν  είναι χαμηλότερες της τιμής πώλησής του στην Ελλάδα, καθώς και ο χρόνος λήξης της περιόδου προστασίας του, εάν πρόκειται για φάρμακο υπό προστασία. Ειδικά για το θέμα της χαμηλότερης τιμής και γενικότερα τιμολόγησης πάντως, έχει τεθεί από στελέχη της αγοράς και το θέμα της εμπιστευτικότητας, εμπόδιο που εκφράζουν αβεβαιότητα πως μπορεί να ξεπεραστεί.

Άλλη μια νομοθετική αλλαγή θα επιτρέπει στον Υπουργό Υγείας να εκδίδει νωρίτερα το Δελτίο Τιμών Φαρμάκων, δηλαδή πριν το τέλος του έτους. Η νομοθεσία προβλέπει την έκδοση ενός Δελτίου Τιμών Φαρμάκων ετησίως, με τη διαδικασία ανατιμολόγησης να ξεκινάει στο τέλος του έτους και την ισχύ του νέου δελτίου να ξεκινάει στις αρχές του νέου χρόνου. Τώρα, αν κριθεί απαραίτητο η διαδικασία της ανατιμολόγησης θα ξεκινάει για παράδειγμα ακόμη και από το Νοέμβριο.

Ουσιαστική διαφορά είναι, όμως, ότι κατά την Ανατιμολόγηση θα είναι δυνατό να μην τίθεται σε εφαρμογή το «μαξιλάρι» του 7%, τον κόφτη δηλαδή χαμηλότερης τιμής που δεν επέτρεπε τιμή μειωμένη πάνω από το -7%.  Το όριο μείωσης τιμής θα το ορίζει ο ίδιος.

Επιπλέον, το Υπουργείο Υγείας προχωράει, όπως αναφέρουν πληροφορίες του News4Health στην κατάργηση του εδαφίου, σύμφωνα με το οποίο για τα φάρμακα για τα οποία καταλήγει επιτυχώς η διαδικασία διαπραγμάτευσης το θεσμοθετημένο ποσοστό συμμετοχής των ασθενών (που υπολογίζεται βάσει της τιμής καταλόγου) περιορίζεται στο ήμισυ.

Η νέα διάταξη φέρεται να αναφέρει (όπως ισχύει για όλα τα σκευάσματα της θετικής λίστας)  πως, στο πλαίσιο της εξωνοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης για τους δικαιούχους (ασφαλισμένους, συνταξιούχους κλπ) «καθορίζεται ποσοστό συμμετοχής του δικαιούχου  περίθαλψης 25% της διατιμημένης αξίας του φαρμάκου.  Το ποσοστό συμμετοχής μπορεί να είναι μειωμένο στο 10% της  διατιμημένης αξίας του φαρμάκου ή 0% για φάρμακα που  χορηγούνται για τη θεραπεία χρόνιων ή εξαιρετικά σοβαρών παθήσεων». Ακόμη,  «με απόφαση του Υπουργού Υγείας, το ποσοστό της προβλεπόμενης συμμετοχής του ασθενούς μπορεί να μειώνεται για τα γενόσημα φάρμακα».

Αρνητική λίστα και συμπληρώματα

Από τις πρώτες σκέψεις ήταν και η μετακίνηση φαρμάκων από τη θετική στην αρνητική λίστα. Δηλαδή, από τον Κατάλογο με τα Συνταγογραφούμενα Φάρμακα, που αποζημιώνονται από την κοινωνική ασφάλιση, στον κατάλογο με τα  συνταγογραφούμενα φάρμακα που δεν αποζημιώνονται.

Ωστόσο, όπως αναφέρεται στο άρθρο 4 της τροπολογίας, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες του News4Health μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, για αυτή τη μετακίνηση θα θεσπιστούν κίνητρα και προϋποθέσεις. Ειδικότερα, βασική προϋπόθεση θα είναι να υπάρχουν αντίστοιχες θεραπείες στη θετική λίστα, ενώ στα φάρμακα που οι εταιρείες αποφασίσουν να τα μεταφέρουν στην αρνητική λίστα θα προβλέπεται καλύτερη, αλλά ελεγχόμενη τιμή. Εν ολίγοις ίσως δούμε διαφορετικούς κανόνες τιμολόγησης, ανάλογα με τη λίστα που εντάσσεται κάθε σκεύασμα.

Ειδικό κεφάλαιο αποτελεί το ζήτημα τριών συνταγογραφούμενων συμπληρωμάτων και συγκεκριμένα της κατηγορίας της βιταμίνης D, του Μαγνησίου και του Σιδήρου, η δαπάνη των οποίων έχει εκτοξευθεί τη διετία 2020-2021.  Πληροφορίες θέλουν να έχει φθάσει τα 110 εκατ. ευρώ.

Αρχικά, η Αριστοτέλους επεξεργαζόταν βασικά τη μεταφορά των σκευασμάτων αυτών στην αρνητική λίστα, διευκρινίζοντας στην πορεία πως θα εξαιρούνται συγκεκριμένες κατηγορίες ασθενών, βάση οδηγιών του ΕΟΦ, για τους οποίους οι θεραπείες θα συνεχίζουν να αποζημιώνονται.

Ωστόσο, πριν τη μεταφορά στην αρνητική λίστα εξετάζεται το ενδεχόμενο δημιουργίας ειδικού κλειστού προϋπολογισμού για αυτές τις κατηγορίες, ο οποίος όμως θα απέχει σημαντικά από τη δαπάνη που καταγράφεται, με τις πληροφορίες να θέλουν να περιορίζεται μόλις στα 30 εκατ. ευρώ, ώστε να καλύπτονται οι βασικές, πραγματικές ανάγκες των ασθενών και πολιτών.  Με τις παρεμβάσεις λοιπόν επιδιώκονται εξοικονομήσεις που θα κυμανθούν μεταξύ 50 και 75 εκατ. ευρώ.

Εν ολίγοις, πλην συγκεκριμένων κατηγοριών πολιτών (όπως για παράδειγμα έγκυες, στις οποίες πρέπει να λάβουν σίδηρο), αρκετοί αναμένεται να είναι εκείνοι που θα κληθούν να πληρώσουν τα συμπληρώματα αυτά από την τσέπη τους.

Αλλαγές τέλος εισάγονται και στην Επιτροπή Διαπραγμάτευσης, με την προσθήκη τομέων εξειδίκευσης ή εμπειρίας.