«Όπως όλα τα τμήματα του σώματος, έτσι και το πρόσωπο διαθέτει λίπος, το οποίο του προσδίδει νεανική όψη», λέει ο δρ Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος (Αισθητική Δερματολογία-Δερματοχειρουργική). «Συνήθως, οι άνθρωποι με υψηλότερο Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) τείνουν να φαίνονται νεότεροι από την αληθινή τους ηλικία. Αντίθετα, όσοι είναι πολύ αδύνατοι, συχνά φαίνονται μεγαλύτεροι».

Όπως εξηγεί, το δέρμα αποτελείται από ίνες κολλαγόνου και ελαστίνης, δύο πρωτεΐνες που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εμφάνισή του. Το κολλαγόνο αποτελεί το περίπου 80% της δομής του, του χαρίζει δύναμη και το κάνει σφριγηλό. Η ελαστίνη το κάνει ελαστικό και το βοηθά να μένει σφικτό. Οι πρωτεΐνες αυτές το βοηθούν επίσης να διατηρεί την ακεραιότητά του. Ωστόσο, με ορισμένα γεγονότα, όπως το γήρας και τη μεγάλη απώλεια βάρους, το δέρμα συχνά αδυνατεί να διατηρήσει την πρότερη κατάστασή του.

Ρόλο στην αλλαγή παίζει επίσης το γεγονός ότι οι περισσότεροι υπέρβαροι άνθρωποι ζουν επί πολλά χρόνια με τα περιττά κιλά τους. Το δέρμα έχει μεγάλη προσαρμοστική ικανότητα και διατείνεται όσο αυξάνεται ο όγκος του σώματος. Όταν όμως μένει σε διάταση επί πολλά χρόνια, οι ίνες του κολλαγόνου και της ελαστίνης υφίστανται βλάβες και παύουν να λειτουργούν σωστά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όσοι χάνουν πολλά κιλά (συνήθως πάνω από 50), απομένουν με μεγάλη περίσσεια δέρματος στο σώμα, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις χρειάζεται χειρουργική επέμβαση για να αφαιρεθεί.

Ωστόσο το πρόσωπο δεν χρειάζεται τόσο δραματική απώλεια βάρους για να αρχίσει να αλλάζει όψη με το αδυνάτισμα. Μελέτη του Πανεπιστημίου του Τορόντο, που είχε δημοσιευθεί πριν από λίγα χρόνια, είχε δείξει ότι απώλεια 3,5-4 κιλών είναι αρκετή για να αρχίσει να γίνεται εμφανής η διαφορά στο πρόσωπο. Με απώλεια 6-8 κιλών, το πρόσωπο μπορεί να γίνει πιο ελκυστικό. Οι μεγαλύτερες απώλειες προκαλούν ακόμα μεγαλύτερη αλλαγή στο πρόσωπο και αναλόγως με την ηλικία μπορεί να έχουν τα αντίθετα αποτελέσματα.

Όντως, ολοένα περισσότεροι μεσήλικες, κυρίως γυναίκες, παρουσιάζουν αυτό που αποκαλείται «το πρόσωπο της δίαιτας». Πρόκειται για την αλλαγή στην εμφάνιση του προσώπου που προκαλείται εξαιτίας της δίαιτας σε άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών που χάνουν πολλά κιλά ή ακολουθούν πολύ στερητικά διαιτολόγια.

Ακόμα, όμως, και χωρίς δίαιτα το πρόσωπο χάνει λίπος λόγω γήρατος, όπως έδειξε μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2021 στο ιατρικό περιοδικό Plastic and Reconstructive Surgery. Σύμφωνα με αυτήν, μεταξύ των ηλικιών 46 και 57 ετών παρατηρείται απώλεια της τάξης του 12% κατά μέσο όρο στο λίπος του προσώπου. Η απώλεια αυτή του προσδίδει γερασμένη όψη, καθώς τα μάτια «βαθουλώνουν», τα μάγουλα μοιάζουν «ρουφηγμένα» και το δέρμα στο κάτω μέρος του προσώπου χαλαρώνει και «σακουλιάζει». Εμφανίζονται επίσης ρυτίδες, τις οποίες «γέμιζε» έως πρότινος το σωματικό λίπος.

Προγενέστερη αμερικανική μελέτη, του 2009, είχε δείξει ότι αν στις ίδιες ηλικίες αδυνατίσει μια γυναίκα, το πρόσωπό της μπορεί να φανεί πολύ λιγότερο νεανικό. Ειδικότερα, απώλεια μόλις 5 κιλών είναι αρκετή για να δείξει το πρόσωπό της γερασμένο κατά 4 ολόκληρα χρόνια!

Ιδιαίτερα έντονη αλλαγή στο πρόσωπο μπορεί να παρουσιάσουν τα μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, οι καπνιστές (το κάπνισμα είναι κύρια αιτία πρόωρης γήρανσης του δέρματος), όσοι έχουν χάσει βάρος και το έχουν ξαναπάρει πολλές φορές κατά το παρελθόν, αλλά και όσοι έχουν υποστεί πολλές δερματικές βλάβες από την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία του ηλίου. «Ο ήλιος βλάπτει τις ίνες της ελαστίνης, οι οποίες φυσιολογικά μειώνονται με την ηλικία, με συνέπεια να δυσκολεύεται το δέρμα να διατηρηθεί σφριγηλό», εξηγεί ο κ. Μιχελάκης.

Όλ' αυτά μπορεί να συμβούν παρότι το δέρμα στο πρόσωπο είναι πιο ανθεκτικό, απ' ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο τμήμα του σώματος. Η αυξημένη ανθεκτικότητα σημαίνει πως του είναι πιο εύκολο να ανακτήσει φυσιολογική όψη καθώς αδυνατίζουμε, αλλά έως ένα βαθμό.

Πώς μπορεί όμως το αδυνάτισμα να επιφέρει όλες αυτές τις αλλαγές; Καθοριστικό ρόλο παίζει η δίαιτα που ακολουθεί ένα άτομο. Ένα διαιτολόγιο «φιλικό» για το πρόσωπο πρέπει να περιέχει άφθονο νερό (ιδανικά οκτώ ποτήρια την ημέρα), καθόλου αλκοόλ (σε οποιαδήποτε μορφή), μετρημένο αλάτι (δεν πρέπει να προστίθεται αλάτι στο φαγητό ούτε να καταναλώνονται πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα) και άφθονα θρεπτικά τρόφιμα (φρούτα, λαχανικά, ψάρια, δημητριακά ολικής κ.λπ.).

Για να προστατευθεί το δέρμα του προσώπου, το αδυνάτισμα πρέπει επίσης να είναι αργό. Στόχος πρέπει να είναι η απώλεια μισού κιλού την εβδομάδα ή 2 κιλών τον μήνα. Αυτή η απώλεια επιτυγχάνεται με κατανάλωση 250 θερμίδων λιγότερων την ημέρα και καθημερινή άσκηση που καίει άλλες 250 θερμίδες ημερησίως. Η άσκηση έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι επιτρέπει την προοδευτική αντικατάσταση του σωματικού λίπους με άπαχο μυϊκό ιστό, με αποτέλεσμα να επέρχεται σταδιακή και ομοιόμορφη αλλαγή στο σώμα. Μην ξεχνάτε να συμπεριλαμβάνετε στην προπόνησή σας ασκήσεις για δύναμη και για ευλυγισία.

Οι γυναίκες μπορούν ακόμα να εφαρμόζουν ειδικά αντιγηραντικά προϊόντα στη διάρκεια του αδυνατίσματος. Οι κρέμες και τα serum με συστατικά όπως η ρετινόλη, αυξητικούς παράγοντες και πεπτίδια, π.χ., μπορεί να διεγείρουν την παραγωγή κολλαγόνου. Οι ενυδατικές με υαλουρονικό οξύ μπορεί να αμβλύνουν τις λεπτές ρυτίδες γύρω από τα μάτια, ενώ οι κρέμες με ρετινόλη μπορεί να μειώσουν τους μαύρους κύκλους που γίνονται πιο έντονοι στα βαθουλωμένα μάτια.

Όταν ολοκληρωθεί το αδυνάτισμα, οι γυναίκες μπορούν να αναζητήσουν πρόσθετες λύσεις, όπως fillers υαλουρονικού οξέος στα μάγουλα, κάτω από το κατώτερο βλέφαρο και γύρω από το στόμα ή ακόμα και πιο επεμβατικές λύσεις, όπως το λίφτινγκ. Η επίσκεψη στον ιατρό για αξιολόγηση του δέρματος πριν και μετά το αδυνάτισμα είναι ένα καλό πρώτο βήμα για να βρει κάθε μία την καλύτερη λύση γι' αυτήν, καταλήγει ο κ. Μιχελάκης.