Πολλές φορές οι γιατροί ρωτάνε: «Έχετε πίεση;» και η απάντηση που ακούνε είναι: «Παίρνω χάπια». Αμέσως μετά η μέτρηση δείχνει ότι η υπέρταση δεν είναι ρυθμισμένη, όχι τουλάχιστον όσο θα έπρεπε. Και αυτό γιατί το υπερτασικό άτομο, μετά τη χορήγηση των χαπιών από τον ειδικό γιατρό έχει κόψει την επαφή με αυτόν, πιστεύοντας ότι το πρόβλημα λύθηκε. Κοντά σε αυτή τη στάση που αφορά πολλούς υπερτασικούς ασθενείς, τις μέρες της πανδημίας προστέθηκε και η αποφυγή των απαραίτητων εξετάσεων και των επισκέψεων στο γιατρό από φόβο για τον νέο κορωνοϊό. Ενώ η υπέρταση, είτε από μόνη της, είτε ως υποκείμενο νόσημα, απαιτεί μεγάλη σοβαρότητα στην αντιμετώπισή της, όπως επισημαίνει ο Εμμανουήλ Καλλιέρης, Διευθυντής Καρδιολόγος στο Metropolitan Hospital.

Τι είναι η υπέρταση;

Όταν μιλάμε για υπέρταση αναφερόμαστε σε τιμές αρτηριακής πίεσης πάνω από τα φυσιολογικά όρια. Αρτηριακή πίεση είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στο εσωτερικό τοίχωμα των αρτηριών που μεταφέρουν αυτό το αίμα από την καρδιά στα διάφορα όργανα. Σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης που έχουν υιοθετηθεί από την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Υπέρτασης, η ταξινόμηση της πίεσης για τους ενηλίκους είναι η εξής:

Ιδανική πίεση: συστολική πίεση κάτω από 120 mmHg και διαστολική κάτω από 80 mmHg.

Φυσιολογική πίεση: συστολική πίεση 120-129 mmHg και/ή διαστολική 80-84 mmHg.

Υψηλή φυσιολογική: συστολική πίεση 130-139 mmHg και/ή διαστολική 85-89 mmHg ή και τα δύο.

Υπέρταση: συστολική πίεση πάνω από 140 mmHg ή διαστολική πάνω από 90 mmHg ή και τα δύο.

Η ταξινόμηση αυτή βασίζεται σε δύο επισκέψεις σε ιατρείο με τρεις μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης ανά επίσκεψη, που θα πραγματοποιηθούν με διαφορά 1–2 λεπτών μεταξύ τους. Η αρτηριακή πίεση καταγράφεται ως ο μέσος όρος των δύο τελευταίων μετρήσεων. Πριν την πρώτη μέτρηση οι ασθενείς θα πρέπει να παραμένουν σε άνετη καθιστή θέση, σε ήσυχο περιβάλλον για τουλάχιστον 5 λεπτά. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Αμερική συστολική πίεση 120-139 mmHg και διαστολική 80-89 mmHg περιγράφονται ως «προ υπέρταση», με σκοπό την ευαισθητοποίηση και την ενεργοποίηση, κυρίως των πασχόντων, για την πρόληψη την παρακολούθηση και τη θεραπεία της.

Οι αριθμοί της υπέρτασης στην Ελλάδα:

- 30% περίπου των Ελλήνων πάσχουν από υπέρταση. Αυτό θα πει ότι 2.500.000 με 3.300.000 εκατομμύρια άτομα έχουν συστολική πίεση πάνω από 14 (140 mmHg) και διαστολική πάνω από 9 (90 mmHg).

- Από τα παραπάνω υπερτασικά άτομα, μόνο περίπου 500.000, δηλαδή το 1/4 ή το 1/5 έχουν ρυθμισμένη πίεση μέσω φαρμακευτικής αγωγής. Τα υπόλοιπα δεν έχουν ρυθμισμένη πίεση.

- Πάρα πολλά άτομα με διαγνωσμένη υπέρταση και υπό καθεστώς φαρμακευτικής αγωγής δεν γνωρίζουν την πραγματική κατάσταση της πίεσής τους, καθώς θεωρούν ότι το πρόβλημα διορθώθηκε, χωρίς να έχουν τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού τους γι’ αυτό και, ακόμα χειρότερα, αμελώντας τη μέτρηση της πίεσής τους.

- Τις ημέρες της πανδημίας του νέου κορωνοϊού, ακόμα και άτομα που δεν αδιαφορούν γενικά για την πίεσή τους και, συνήθως, συμβουλεύονται τον γιατρό τους, αδιαφόρησαν ή φοβήθηκαν τις επισκέψεις σε ιατρεία ή νοσοκομεία, με αποτέλεσμα να χάσουν πολύτιμο χρόνο, να «πισωγυρίσουν» τη θεραπεία τους, ή και να κινδυνεύσουν σοβαρά.

- Μετά τα 65, ένα στα δύο άτομα είναι υπερτασικό.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από την υπέρταση;

Η υπέρταση «χτυπάει όργανα-στόχο»: κεφάλι, καρδιά, αγγεία. Αποτελεί τον ισχυρότερο τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο και έναν από τους ισχυρότερους για έμφραγμα.

Επίσης, αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρική βλάβη, απόφραξη των αρτηριών των ποδιών, αιφνίδιο θάνατο.

Για κάθε 20 mmHg αύξησης της συστολικής πίεσης ή 10 mmHg αύξησης της διαστολικής, διπλασιάζεται ο κίνδυνος θανάτου από εγκεφαλικό επεισόδιο ή έμφραγμα. Δηλαδή, συστολική πίεση 150 mmHg σημαίνει διπλάσιο κίνδυνο απ' όσο συστολική πίεση 130 mmHg και διαστολική πίεση 90 mmHg διπλάσιο κίνδυνο από όσο διαστολική πίεση 80 mmHg.

Ποια είναι τα συμπτώματα της υπέρτασης;

Συνήθως είναι ινιακή κεφαλαλγία, δηλαδή πονάει το κεφάλι μας πίσω και κάτω, γι’ αυτό, ειδικά άτομα κάποιας ηλικίας πολλές φορές ερμηνεύουν τον πόνο ως πρόβλημα του αυχένα και, πράγματι, κάποιες φορές μπορεί να είναι έτσι. Το συγκεκριμένο σύμπτωμα όμως θα πρέπει να βάλει σε υποψία το πάσχον άτομο και να το οδηγήσει σε μέτρηση της πίεσής του ή στον κατάλληλο γιατρό. Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι: δύσπνοια κατά την προσπάθεια, βάρος στο στήθος, εύκολη κόπωση, αίσθημα παλμών. Στην πλειοψηφία όμως των περιπτώσεων η υπέρταση δεν δίνει ενοχλήματα. Ενοχλήματα δίνουν οι επιπλοκές της, γι’ αυτό και η υπέρταση χαρακτηρίζεται από τον ιατρικό κόσμο ως «silent killer» (σιωπηλός δολοφόνος), εξηγεί ο κ. Καλλιέρης.

Γιατί πρέπει να ρυθμίζεται η υπέρταση;

Η καλή ρύθμιση της πίεσης εξαλείφει τελείως τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο που οφείλεται στην υπέρταση και μειώνει σε μεγάλο βαθμό τον κίνδυνο για έμφραγμα. Επίσης, μειώνει τον κίνδυνο της εμφάνισης ή επιδείνωσης της ανεπάρκειας της λειτουργίας της καρδιάς και των νεφρών.

Υπέρταση και κορωνοϊός: : ο «σιωπηλός δολοφόνος» τις μέρες της πανδημίας

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας διατυπώθηκε η άποψη ότι η λοίμωξη από τον νέο κορωνοϊό σχετίζεται με την υπέρταση και μάλιστα με τη λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων για αυτήν. Σύμφωνα με δήλωση της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης μέχρι στιγμής δεν υπάρχει σαφής ένδειξη ότι η υπέρταση σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης από κορωνοϊό. Παρόμοια δήλωση έκαναν και οι: American Heart Association, Heart Failure Society of America, και American College of Cardiology. Ωστόσο, η υπέρταση ως υποκείμενο νόσημα πέρασε σε δεύτερη μοίρα, με αποτέλεσμα πολλά άτομα να χάσουν το πλεονέκτημα της πρόληψης, αυξάνοντας τον κίνδυνο για τις σοβαρές επιπλοκές που εκτέθηκαν παραπάνω, επιπλοκές που αυτόματα κατατάσσουν τους πάσχοντες στις ομάδες υψηλού κινδύνου (όπως τις έχει ορίσει το Υπουργείο Υγείας). Επομένως, η όποια θεραπεία ακολουθείται για την υπέρταση θα πρέπει να εφαρμόζεται σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης (2018), χωρίς να αλλάξει τίποτε στη θεραπεία της, λόγω του νέου κορωνοϊού.

Πώς ρυθμίζεται η υπέρταση;

Κατ’ αρχάς θα πρέπει να σημειωθεί ότι η υπέρταση «δεν θεραπεύεται» όπως π.χ. η πνευμονία. Η υπέρταση ρυθμίζεται, έτσι ώστε η πίεση να ελαττωθεί στα φυσιολογικά για την ηλικία επίπεδα. Η ρύθμιση γίνεται με χορήγηση αντιυπερτασικών φαρμάκων, την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητάς τους και την ενδεχόμενη προσαρμογή των φαρμάκων αυτών στα δεδομένα της θεραπείας και του ασθενούς. Αρωγοί σε αυτή την προσπάθεια είναι η διατροφή, με ελάττωση έως απαλοιφή του αλατιού από αυτήν, η ελάττωση του σωματικού βάρους, το κόψιμο του τσιγάρου και το περπάτημα. Κάθε ασθενής ή κάθε άτομο που θέλει να βοηθήσει τον εαυτό του στην πρόληψη της υπέρτασης πρέπει να βάλει στο πρόγραμμά του τουλάχιστον δυόμισι με τρεις ώρες την εβδομάδα ταχύ, ρυθμικό περπάτημα. Παράλληλα, θα πρέπει να απευθύνεται στους ειδικούς γιατρούς ή σε ιατρεία υπέρτασης όπως αυτό του Metropolitan Hospital.

Ιατρείo Υπέρτασης Metropolitan Hospital

Στο θεραπευτήριο Metropolitan Hospital λειτουργεί Ιατρείο Υπέρτασης με ιατρούς πιστοποιημένους από την Ελληνική, την Ευρωπαϊκή και την Αμερικανική Εταιρεία Υπέρτασης. Σκοπός του είναι ο έλεγχος και η ρύθμιση της υπέρτασης σε άτομα με ή χωρίς επιβαρυμένο οικογενειακό και ατοµικό ιστορικό και η πρόληψη των καρδιαγγειακών συμβαμάτων.