Ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) και η Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων (ΕΕΜ) πραγματοποίησε ενημέρωση όσον αφορά τον εμβολιασμό των ασθενών μας που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση.

Τα άτομα που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων ή αιμοποιητικών κυττάρων λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα προκειμένου να περιορίζεται η αντίδραση του ανοσολογικού συστήματος και έτσι να αποφεύγεται η απόρριψη του μοσχεύματος. Η ανοσοκαταστολή καθιστά τους μεταμοσχευμένους ιδιαίτερα ευπαθείς σε διάφορες λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένης της λοίμωξης με το νέο κορωνοϊό (COVID-19), η οποία ενδέχεται να είναι συχνότερα σοβαρή έως και θανατηφόρα σε αυτή την ομάδα.

Στις 27 Δεκεμβρίου 2020 ξεκίνησε στην Ελλάδα ο εμβολιασμός για την COVID-19, παράλληλα με τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες. Τα δύο πρώτα εμβόλια που έχουν εγκριθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων ή είναι σε τελική διαδικασία έγκρισης είναι προϊόντα βιοτεχνολογίας που βασίζονται στη χρήση mRNA. Ειδικότερα, ήδη έχει ξεκινήσει στη χώρα μας η χορήγηση του mRNΑ εμβολίου BNT162b2 των εταιρειών Pfizer/BioNTech και είναι πιθανό ότι σύντομα θα είναι διαθέσιμο και το mRNA εμβόλιο 1273 της εταιρείας Moderna. Το επόμενο εμβόλιο που φαίνεται πιθανόν να διατεθεί σύντομα είναι το εμβόλιο AZD1222 της εταιρείας AstraZeneca, που έχει παραχθεί σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και βασίζεται σε διαφορετική βιοτεχνολογία και ειδικότερα σε χρήση ιικού φορέα (αδενοϊού) χωρίς ικανότητα πολλαπλασιασμού. Στις τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες με εικονικό φάρμακο σε δεκάδες χιλιάδες εθελοντές, όλα τα παραπάνω εμβόλια φάνηκαν να είναι αρκετά ασφαλή, έχοντας συνήθως ήπιες παρενέργειες που παρατηρούνται στα περισσότερα ανάλογα εμβόλια, όπως τοπικές αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης, κόπωση και γριππώδη συνδρομή με μυαλγίες και πυρετική κίνηση. Μετά τις κλινικές μελέτες, τα παραπάνω εμβόλια έχουν μέχρι σήμερα δοκιμασθεί σε περισσότερο από 2,5 εκατομμύρια άτομα σε διάφορες χώρες του κόσμου χωρίς πρόσθετες παρενέργειες, εκτός από σπάνιες αλλεργικές αντιδράσεις.

Ασφαλή τα εμβόλια κορονοϊού για τους μεταμοσχευμένους

Παρ’ ότι τα δεδομένα σχετικά με τη χρήση των εμβολίων έναντι της COVID-19 σε μεταμοσχευμένους είναι ακόμη σχετικά περιορισμένα, αυτά θεωρούνται ασφαλή για ανοσοκατασταλμένους και κατά συνέπεια για τους μεταμοσχευμένους. Αυτό βασίζεται στο γεγονός ότι τόσο στον περιορισμένο αριθμό ανοσοκατασταλμένων που συμπεριλήφθηκαν στις κλινικές μελέτες, όσο και σε εκείνους που έχουν εμβολιασθεί μέχρι σήμερα, οι ανεπιθύμητες ενέργειες δεν διέφεραν από εκείνες του γενικού πληθυσμού. Σε αυτό συνηγορούν και η μακροχρόνια εμπειρία εμβολιασμού των ανοσοκατασταλμένων με άλλα εμβόλια, όπως το αντιγριπικό, καθώς και ο τρόπος παρασκευής των εμβολίων για την COVID-19. Να σημειωθεί ότι τόσο τα mRNA εμβόλια όσο και τα εμβόλια ιικών φορέων χωρίς ικανότητα πολλαπλασιασμού ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ εμβόλια από ζωντανό εξασθενημένο ιό ή από ιικό φορέα με δυνατότητα πολλαπλασιασμού, τα οποία αντενδείκνυται να χορηγούνται σε ανοσοκατασταλμένους.

Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων για την COVID-19 ίσως είναι σχετικά χαμηλότερη σε μεταμοσχευμένους, ανάλογα και με το είδος και τη δόση της ανοσοκατασταλτικής αγωγής τους, όπως συμβαίνει με την αποτελεσματικότητα όλων των εμβολίων σε ανοσοκατασταλμένους. Η πολύ υψηλή αποτελεσματικότητα των εμβολίων για την COVID-19 στο γενικό πληθυσμό (ξεπερνά ή πλησιάζει το 90%) συνηγορεί υπέρ επαρκούς αποτελεσματικότητας των εμβολίων αυτών και στους μεταμοσχευμένους, παρά την πιθανολογούμενη σχετικά μειωμένη ανταπόκρισή τους. Η διάρκεια προστασίας των μεταμοσχευμένων από τον εμβολιασμό για την COVID-19 είναι άγνωστη, αλλά πιθανολογείται ότι μπορεί να είναι μικρότερη από την αντίστοιχη των υγιών ατόμων, όπως άλλωστε συμβαίνει με όλους τους εμβολιασμούς σε ανοσοκατασταλμένους.