Το παγκόσμιο ξέσπασμα του ιού της ευλογιάς των πιθήκων συνεχίζεται εδώ και πέντε μήνες. Σε αυτό το διάστημα, πάνω από 60.000 άτομα έχουν μόλυνθεί σε πάνω από 100 χώρες. Τα περισσότερα από τα κρούσματα είναι σε νέους άντρες και η ασθένεια έχει δυσανάλογα επηρεάζει τους άντρες που κάνουν σεξ με άντρες.

Το ξέσπασμα φαίνεται ότι έφτασε στην κορύφωσή του στα μέσα Αυγούστου. Έκτοτε, ο αριθμός των κρουσμάτων πέφτει σταθερά. Η πτώση στις μολύνσεις μπορεί να αποδοθεί πιθανώς στα δημόσια μέτρα υγείας που εφαρμόστηκαν κατά της διασποράς του ιού.

Κρίσιμης σημασίας οι εμβολιασμοί

Μία από τις βασικές στρατηγικές που εφάρμοσαν οι χώρες ήταν να εμβολιάσουν τους ανθρώπους με υψηλότερο κίνδυνο να νοσήσουν από τον ιό και τα άτομα που έχουν εκτεθεί στον ιό. Έχει χρησιμοποιηθεί το εμβόλιο κατά της ευλογιάς, καθώς ο ιός της ευλογιάς των πιθηκών σχετίζεται στενά με τον ιό της ευλογιάς. Θεωρείται ότι το εμβόλιο της ευλογιάς προσφέρει προστασία γύρω στο 85% κατά της ευλογιάς των πιθήκων. Ωστόσο, δεν είναι βέβαιο πόσο αποτελεσματικό είναι κατά του τωρινού στελέχους ευλογιάς των πιθήκων και πόσο θα διαρκέσει η προστασία του.

Πιθανότατα θα σταματήσει τις μολύνσεις με τον ιό ή έστω τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων σε αυτούς που έχουν ήδη μολυνθεί. Ωστόσο, η πρόσφατη πτώση στα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων στο Ηνωμένο Βασίλειο, ίσως να μην οφείλεται μόνο στο πρόγραμμα εμβολιασμών.

Καθοριστική η αλλαγή συμπεριφοράς των ατόμων

Η αλλαγή συμπεριφοράς των ατόμων ίσως έχει διαδραματίσει ακόμα πιο σημαντικό ρόλο. Μία πρόσφατη έρευνα στις ΗΠΑ σε άντρες που κάνουν σεξ με άντρες, διαπίστωσε ότι γύρω στο 50% των ατόμων είχε μειώσει τον αριθμό των σεξουαλικών συντρόφων και απέφυγαν one night stand. Το τελευταίο ίσως είναι σημαντικό στη μείωση των κρουσμάτων και τη πτώση στην καμπύλη της διασποράς.

Μια διαφορετική αμερικάνικη μελέτη υποστήριξε ότι το να έχεις 40% λιγότερες «σχέσεις της μίας βραδιάς» θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση 20%-31% στις μολύνσεις σε άντρες που κάνουν σεξ με άντρες. Οι «σχέσεις της μίας βραδιάς» είναι υπεύθυνες για περίπου τα μισά κρούσματα κάθε ημέρα, παρόλο που συνιστούν μόλις το 3% των καθημερινών σεξουαλικών συντρόφων και το 16% των καθημερινών σεξουαλικών πράξεων.

Γι αυτό το λόγο, αυτή η αλλαγή στη συμπεριφορά ίσως έχει μεγάλη επίπτωση στην καθυστέρηση της διασποράς του ξεσπάσματος. Ο κίνδυνος βέβαια έχει να κάνει με το τι θα συμβεί όταν οι συνήθειες επιστρέψουν σε αυτές πριν το ξέσπασμα. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μία ανάκαμψη των λοιμώξεων.

Μέχρι στιγμής, οι μολύνσεις έχουν περιοριστεί κατά κύριο λόγο σε άντρες που είχαν σεξ με άντρες. Ωστόσο, η πιθανότητα διασποράς και σε άλλα άτομα δεν είναι απίθανη. Γι αυτό χρειάζεται να συνεχιστεί η εφαρμογή των μέτρων δημόσιας υγείας, ο πρόωρος εντοπισμός, η ιχνηλάτηση επαφών, η απομόνωση και ο εμβολιασμός.

Το μέλλον της επιδημίας

Ενώ ο αριθμός των μολύνσεων από την ευλογιά των πιθήκων φαίνεται να υποχωρεί παγκοσμίως, δεν είναι πιθανό να εξαφανιστεί σύντομα. Μπορεί να βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα στον πληθυσμό και να επανεμφανιστεί κατά διαστήματα με μελλοντικές εστίες.

Η εξάλειψη της ευλογιάς των πιθήκων θα απαιτούσε συνεχείς προσπάθειες από τις υγειονομικές αρχές και το κοινό για την εξάλειψή της για αρκετά χρόνια. Θα πρέπει επίσης να έχουμε υπόψη ότι η ευλογιά των πιθήκων συνεχίζει να κυκλοφορεί σε περιοχές της κεντρικής και δυτικής Αφρικής όπου είναι ενδημική εδώ και χρόνια. Φέτος υπήρξαν πάνω από 500 κρούσματα και δέκα θάνατοι .

Αυτοί οι αριθμοί είναι πιθανώς υποεκτιμημένοι λόγω των περιορισμών της επιτήρησης ασθενειών σε αυτές τις χώρες. Παραμένει ο κίνδυνος εισαγωγής της ευλογιάς των πιθήκων από αυτές τις περιοχές, όπως συνέβη τα τελευταία χρόνια .Δυστυχώς, υπάρχει έλλειψη προγραμμάτων εμβολιασμού κατά της ευλογιάς και ελέγχου ασθενειών στην Αφρική. Έχει επίσης προταθεί ότι το τέλος των προγραμμάτων εμβολιασμού κατά της ευλογιάς εκεί πριν από το 1980 μπορεί να συνέβαλε στην αναζωπύρωση της ευλογιάς στα χρόνια μετά.

Κατά συνέπεια, εάν ο απώτερος στόχος είναι να εξαλειφθεί η απειλή της ευλογιάς των πιθήκων, θα χρειαστούν πολύ μεγαλύτερα μέτρα πρόληψης και ελέγχου της νόσου σε χώρες όπου η ασθένεια είναι ενδημική.