To σύνδρομο Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου είναι μια ψυχολογική διαταραχή κατά την οποία το άτομο αναζητά προσοχή από τον φροντιστή ή από το άτομο που φροντίζουν. Είναι σπάνια συμπεριφορική διαταραχή και επηρεάζει πιο συχνά τους φροντιστές και κυρίως τη μητέρα.

Το σύνδρομο Μινχάουζεν είναι μια πλασματική διαταραχή, μια ψυχική διαταραχή επί της ουσίας κατά την οποία ένα άτομα επανειλημμένως και εσκεμμένα δρα σαν να έχει μια ψυχική διαταραχή ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι πραγματικά άρρωστος. Το σύνδρομο αυτό θεωρείται ψυχική ασθένεια γιατί σχετίζεται με σοβαρές συναισθηματικές δυσκολίες. Το σύνδρομο Μινχάζουζεν δια αντιπροσώπου από την άλλη είναι συμπεριφορική διαταραχή και είναι κάτι διαφορετικό, ακόμα χειρότερο γιατί πέρα από συμπεριφορική διαταραχή αποτελεί επί της ουσίας κακοποίηση και ποινικό αδίκημα. 

Η μητέρα συνήθως αναζητά προσοχή ψάχνοντας ιατρική βοήθεια ή υπερβάλλοντας ή δημιουργώντας συμπτώματα στο παιδί που έχει υπό την φροντίδας της. Τη στιγμή που οι γιατροί πασχίζουν να αναγνωρίσουν τι προκαλεί στο παιδί τα συμπτώματα που έχει, οι εσκεμμένες ενέργειες του γονέα ή του φροντιστή μπορούν να χειροτερέψουν τα συμπτώματα.

Το άτομο αυτό δεν έχει καμία επιθυμία για απόκτηση υλικών αγαθών. Έχει ανάγκη από προσοχή. Τη στιγμή που οι γιατροί είναι ανίκανοι να καταλάβουν τι προκαλεί στο παιδί τα συμπτώματα που έχει μπορεί να μην υποπτεύονται ότι ο φροντιστής ακόμα και ο γονέας μπορεί να βλάπτει το ίδιο του το παιδί. Στην πραγματικότητα ο φροντιστής εμφανίζεται στοργικός και δείχνει να νοιάζεται για το παιδί του.

Οι άνθρωποι αυτοί πάντως υπερβάλουν για τη συμπτωματολογία του παιδιού τους με πολλούς τρόπους. Μπορεί να λένε ψέματα για τα συμπτώματά του, να τροποποιούν τα τεστ (να μολύνουν εσκεμμένα τα τεστ με τα ούρα του παιδιού για παράδειγμα), να παρουσιάζουν ψευδή ιατρικά δεδομένα ή να προκαλούν συμτώματα με διάφορους τρόπους όπως να δηλητηριάζουν, να πνίγουν, να αφήνουν τα παιδιά τους να πεθαίνουν από την πείνα και να προκαλούν μολύνσεις.

Ποια είναι τα πιο συχνά συμπτώματα του ατόμου που πάσχει από το σύνδρομο Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου:

• Είναι γονέας ή φροντιστής συχνά μητέρα
• Μπορεί να είναι υγειονομικός
• Είναι φιλικός και συνεργάσιμος με τους άλλους υγειονομικούς
• Παρουσιάζεται αρκετά ανήσυχος ή αρκετά ανήσυχος για το παιδί του
• Μπορεί να πάσχει από το Σύνδρομο Μινχάουζεν ο ίδιος, μια ψυχική ασθένεια κατά την οποία συμπεριφέρεται συνέχεια σαν να έχουν μια φυσική ή πνευματική ασθένεια ενώ δεν είναι άρρωστοι στην πραγματικότητα.

Άλλα προειδοποιητικά σημάδια:

• Το παιδί έχει ιστορικό επαναλαμβανόμενων νοσηλείων ή να παρουσιάζει μια παράξενη σειρά από συμπτώματα.
• Η κατάσταση του παιδιού χειροτερεύει γενικά ή αναφέρεται ότι χειροτερεύει από τον γονέα και αυτό είναι κάτι το οποίο δεν παρατηρείται από το προσωπικό του νοσοκομείου.
• Το παιδί χειροτερεύει ενώ την ίδια στιγμή τα αποτελέσματα των τεστ δεν συνάδουν με την κατάστασή του.
• Μπορεί να υπάρχει πάνω από μια ασυνήθιστες αρρωστιες ή και θάνατος παιδιού στην οικογένεια
• Η κατάσταση του παιδιού βελτιώνεται στο νοσοκομείο ωστόσο τα συμπτώματά του χειροτερεύουν με την επιστροφή στο σπίτι
• Το αίμα στα δείγματα του εργαστηρίου δεν ταιριάζει με το αίμα του παιδιού
• Μπορεί να υπάρχουν και άλλα σημάδια χημικών στο αίμα του παιδιού, στα ούρα ή στα κόπρανά του.

Τα αίτια πίσω από το σύνδρομο

Η ακριβής αιτία του συνδρόμου δεν είναι γνωστή αλλά οι ερευνητές τις αναζητούν σε βιολογικούς και ψυχολογικούς παράγοντες στην ανάπτυξη του ατόμου. Κάποιες θεωρίες αναφέρουν ότι υπάρχει ιστορικό κακοποίησης ή παραμέλησης του παιδιού ή απώλεια γονέα στην νεαρή ηλικία. Επίσης, κάποια στοιχεία αναφέρουν ότι όταν υπάρχει πολύ μεγάλο στρες και προβλήματα στον γάμο είναι κάτι που μπορεί να πυροδοτήσει το σύνδρομο.

Δεν υπάρχουν αξιόπιστα στατιστικά σχετικά με τον αριθμό των ατόμων (ούτε στις ΗΠΑ) που υποφέρουν από το σύνδρομο αυτό και να είναι δύσκολο να αξιολογήσει κανείς πόσο συχνή μπορεί να είναι η πάθηση αυτή γιατί αρκετές υποθέσεις δεν γνωστοποιούνται.

Πώς γίνεται η διάγνωση

 Η διάγνωση είναι πολύ δύσκολη γιατί δεν υπάρχει ειλικρίνεια γύρω από όσα συμβαίνουν. Οι γιατροί πρέπει να αποκλείσουν οποιαδήποτε πιθανή φυσική ασθένεια και αιτία του παιδιού προτού φτάσουν σε αυτό το ενδεχόμενο.

Αν δεν βρεθεί καμία φυσική αιτία των συμπτωμάτων του παιδιού μια ενδελεχής αναθεώρηση στο ιατρικό ιστορικό του παιδιού, όπως και μια αναθεώρηση στο ιστορικό της οικογένειας (μπορεί να έχουν και οι ίδιοι το σύνδρομο Μινχάουζεν) μπορεί να παρέχει στοιχεία. Θυμηθείτε ότι είναι ο ενήλικας όχι το παιδί που έχει διάγνωση με το σύνδρομο Μινχάουζεν.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να γίνει σε περίπτωση που εντοπιστεί η ασθένεια είναι να προστατευτούν τα πραγματικά και δυνητικά θύματα. Αυτό σημαίνει ότι το παιδί πρέπει να αποκτήσει νέους φροντιστές.
Η επιτυχημένη θεραπεία των ατόμων με το σύνδρομο δια αντιπροσώπου είναι πάρα πολύ δύσκολη γιατί αρνούνται το πρόβλημά τους. Επίσης, η θεραπεία για να γίνει πρέπει κάποιος να ομολογήσει την αλήθεια και τα άτομα αυτά είναι αξιοθαύμαστοι ψεύτες σε σημείο που δεν μπορούν να ξεχωρίσουν την αλήθεια από το ψέμα.

Η ψυχοθεραπεία συνήθως εστιάζει στην αλλαγή του τρόπου σκέψης και της συμπεριφοράς του ατόμου με τη πάθηση (γνωστική - συμπεριφορική). Ο στόχος της θεραπείας είναι να βοηθήσει το άτομα να αναγνωρίσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, τα οποία συνεισφέρουν στην συμπεριφορά τους και να μάθει να σχηματίζει σχέσεις που δεν σχετίζονται με κάποια ασθένεια. Η διαταραχή αυτή μπορεί να επιφέρει βραχυπρόθεσμες ή και μακροπρόθεσμες επιπλοκές όπως κακοποίηση και πολλαπλές νοσηλείες η οποία μπορεί να επιφέρουν και τον θάνατου του θύματος. Έρευνες δείχνουν ότι τα θύματα καταλήγουν νεκρά κατά 10%. Σε κάποιες περιπτώσεις το παιδί που δέχεται αυτή τη συμπεριφορά μπορεί να προσπαθεί να κερδίσει την προσοχή δείχνοντας άρρωστο και να αναπτύσσει και το ίδιο το σύνδρομο αυτό.

Σε κάθε περίπτωση αυτό το σύνδρομο θεωρείται μια μορφή παιδικής κακοποίησης, η οποία πρόκειται για ποινικό αδίκημα. Μέχρι τώρα δεν υπάρχει γνωστός τρόπος να εμποδίσει κανείς αυτή την διαταραχή.

 Πηγές: https://www.webmd.com/mental-health/munchausen-syndrome και https://www.webmd.com/mental-health/munchausen-by-proxy