Το σχέδιο νόμου «Ρυθμίσεις για τη διασφάλιση της πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας και ίδρυση του Οργανισμού Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία Α.Ε. (ΟΔΙΠΥ Α.Ε.)» έθεσε σε δημόσια διαβούλευση το Υπουργείο Υγείας. Στόχος της νομοθετικής παρέμβασης είναι η θέσπιση ενός ολοκληρωμένου συστήματος αξιολόγησης διασφάλισης της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας.

 Η δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση θα διαρκέσει μέχρι την 13η Ιουλίου 2020 και ώρα 8 μ.μ. λόγω της επιτακτικής ανάγκης ταχείας ρύθμισης των εν λόγω θεμάτων και καλούνται οι ενδιαφερόμενοι να λάβουν μέρος, καταθέτοντας προτάσεις και παρατηρήσεις, προκειμένου να βελτιωθούν οι διατάξεις του παρόντος νομοσχεδίου.

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, η ποιότητα των υπηρεσιών υγείας μπορεί να μετρηθεί. Το νομοσχέδιο αφορά όλα τα νοσοκομεία του ΕΣΥ, τις αποκεντρωμένες μονάδες αυτών, τα νοσοκομεία που εποπτεύονται από το Υπουργείο Υγείας, όλες οι δημόσιες δομές παροχής υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, αλλά και οι ιδιωτικοί πάροχοι υπηρεσιών υγείας. Για το σκοπό της αξιολόγησης συστήνεται με το νομοθέτημα Ανώνυμη Εταιρεία με την επωνυμία «Οργανισμός Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία Α.Ε.».

Στις αρμοδιότητες του ΟΔΙΠΥ είναι να αναπτύσσει διαδικασίες και πρότυπα ποιότητας ή να υιοθετεί υφιστάμενα όπου υπάρχουν, να διαμορφώνει δείκτες αξιολόγησης ιατρικών και παρεπόμενων υπηρεσιών, να αναπτύσσει πρότυπα προγράμματα ιατρικής φροντίδας, να διενεργεί έρευνες αξιολόγησης και να διαμορφώνει πιλοτικά προγράμματα, να διαμορφώνει προγράμματα επιτήρησης ωφελούμενων φορέων, να αξιολογεί και να εξασφαλίζει ισότιμη πρόσβαση των ασθενών, καθώς και να αναπτύσσει προγράμματα εκπαίδευσης και συμμόρφωσης προς τα πρότυπα.

Ο ρόλος του ΟΔΙΠΥ

Μεταξύ των ειδικότερων δράσεων που αναλαμβάνει ο ΟΔΙΠΥ συγκαταλέγονται η αξιολόγηση των δομών παροχής υπηρεσιών υγείας, η ανάπτυξη των εργαλείων για τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων που αφορούν στην ποιότητα των υπηρεσιών υγείας στους επαγγελματίες υγείας, η υποστήριξη των παρόχων υγείας για τη βελτίωση των υπηρεσιών τους, η εγγύηση της διαφάνειας των διαδικασιών αξιολόγησης και η δημιουργία των κατάλληλών εργαλείων για τη σωστή ενημέρωση των πολιτών.

Ακόμη, η κατάρτιση, τήρηση και ανανέωση του Μητρώου Εξωτερικών Εμπειρογνωμόνων για την αξιολόγηση των υπηρεσιών υγείας, η οργάνωση, ο προγραμματισμός, ο συντονισμός και η υποστήριξη των διαδικασιών αξιολόγησης των παρόχων υγείας από επιτροπές που θα αποτελούνται από μέλη του μητρώου εμπειρογνωμόνων του ΟΔΙΠΥ Α.Ε.. Παράλληλα στις δράσεις του θα είναι η πρόταση για την παροχή κινήτρων/ανταμοιβών σε φορείς/μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας, η αξιολόγηση της συμμόρφωσης των φορέων/μονάδων παροχής υπηρεσιών υγείας με οδηγίες και πρωτόκολλα που έχουν τεθεί για την ασφάλεια των ασθενών και των ληπτών των υπηρεσιών υγείας, η επιβολή κυρώσεων σε όσους δεν τηρούν τις απαιτούμενες διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας των υπηρεσιών τους, η παροχή γνωμοδοτήσεων σε ζητήματα βαρύνουσας σημασίας, η υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, καθώς και η συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς, το Υπουργείο Υγείας και το Κοινωφελές Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Μέσα σ’ ένα τρίμηνο από την ίδρυσή του ο ΟΔΙΠΥ, θα πρέπει να εκδόσει ένα Κοινό Πλαίσιο Αξιολόγησης με ανάλυση των δεικτών μέτρησης ποιότητας, καθώς και των εργαλείων που θα χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση όλων των φορέων παροχής υπηρεσιών υγείας, ανά τομέα αξιολόγησης της λειτουργίας τους.

Τομείς και κριτήρια αξιολόγησης

Τα πεδία που θα αξιολογεί ο Οργανισμός είναι:

1. οι παρεχόμενες υπηρεσίες και τα πρωτόκολλα υπηρεσιών υγείας στους ασθενείς,
2. ο βαθμός ικανοποίησης των αναγκών των ασθενών από τις υπηρεσίες αυτές,
3. η αξιολόγηση σε ζητήματα προσωπικού και εργατικού δυναμικού (ιατρονοσηλευτικού, κύριου, επικουρικού και βοηθητικού),
4. η εύρυθμη διοικητική λειτουργία,
5. η αξιολόγηση των παρεπόμενων υπηρεσιών (σίτισης, φύλαξης, καθαρισμού),
6. η καταγραφή του συνόλου των εφαρμοστέων καλών πρακτικών στους ανωτέρω τομείς, των συστάσεων για τη βελτίωσή τους, και των ενδεδειγμένων διοικητικών πρωτοβουλιών για την υλοποίηση της συμμόρφωσης προς τα ανωτέρω.

Για την αξιολόγηση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας, τη διαπίστωση τυχόν αδυναμιών και αποκλίσεων σε σχέση με τους στόχους και την αποστολή τους και τη σύγκριση των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης με τους στόχους του Ε.Σ.Υ., τις διεθνείς προδιαγραφές, εμπειρίες και πρακτικές, χρησιμοποιούνται γενικώς αναγνωρισμένα και αντικειμενικά κριτήρια, τα οποία αξιολογούνται με αντίστοιχους ποσοτικούς και ποιοτικούς δείκτες.

Τα κριτήρια αφορούν 6 κεντρικούς άξονες:

1. Την ασφάλεια, που περιλαμβάνει τις διαδικασίες, τα συστήματα και τις πρακτικές που διασφαλίζουν την ασφάλεια των ασθενών/ληπτών των υπηρεσιών υγείας. Ως ασφάλεια ορίζεται η προστασία από κακοποίηση (φυσική, σεξουαλική, ψυχολογική ή υπό οποιαδήποτε άλλη μορφή), από ιατρικό σφάλμα, από κακές διοικητικές πρακτικές που προάγουν την αδιαφάνεια και την ταλαιπωρία στην ιατρική φροντίδα των ασθενών ή άλλη αποφευκτέα βλάβη.
2. Την αποδοτικότητα, η οποία αναφέρεται στον βαθμό επίτευξης των επιθυμητών αποτελεσμάτων από την παροχή επιστημονικά τεκμηριωμένων υπηρεσιών υγείας σε αυτούς που μπορούν να ωφεληθούν από αυτές και περιλαμβάνει δείκτες που αξιολογούν την καταλληλότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και των εκβάσεων από αυτές τις υπηρεσίες.
3. Την ανταποκρισιμότητα – ασθενοκεντρική προσέγγιση, που περιλαμβάνει τις διαδικασίες που διασφαλίζουν την ανταποκρισιμότητα των υπηρεσιών υγείας στις ανάγκες των ασθενών/ληπτών των υπηρεσιών υγείας μέσω της αποτύπωσης των εμπειριών των ασθενών και των αποτελεσμάτων υγείας όπως αυτά αναφέρονται από τους ίδιους τους ασθενείς. Επίσης, αξιολογείται η παροχή υπηρεσιών υγείας στους ασθενείς με συμπόνια, σεβασμό και με γνώμονα τη διασφάλιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας καθώς και του ενδεδειγμένου βαθμού ενημέρωσης των ασθενών.
4. Την προσβασιμότητα, που περιλαμβάνει τη διερεύνηση του κατά πόσο η ιατρική φροντίδα παρέχεται στον σωστό χρόνο και τόπο και είναι οικονομικά ανεκτή για τους λήπτες υπηρεσιών υγείας.
5. Τη χρηστή διοίκηση, που περιλαμβάνει τις διαδικασίες εταιρικής διακυβέρνησης, διοίκησης και ηγεσίας που διασφαλίζουν την παροχή υψηλής ποιότητας ανθρωποκεντρικής φροντίδας που βασίζεται στη διαφάνεια, τη συνεχή βελτίωση, την καινοτομία και την ισονομία.
6. Τη διαχείριση πόρων, που περιλαμβάνει τις διαδικασίες και τα στοιχεία σχετικά με την χρήση των οικονομικών και ανθρώπινων πόρων με τρόπο που διασφαλίζει την ποιότητα, την αποδοτικότητα και τη βιωσιμότητα του οργανισμού.Ο ΟΔΙΠΥ κατά τη διάρκεια του ελέγχου θα λειτουργεί ανεξάρτητα και τηρώντας εχεμύθεια ως προς τα παρεχόμενα σε αυτόν στοιχεία από τους φορείς αξιολόγησης. Μετά και την υλοποίηση της αξιολόγησης θα συντάσσει πόρισμά.

Τα στάδια αξιολόγησης

Υιοθετείται ένα μικτό σύστημα αξιολόγησης και ελέγχου που αξιοποιεί τόσο την αυτοαξιολόγηση (ως σύστημα ενίσχυσης της λειτουργικής αυτονομίας των νοσοκομείων ως διακριτών νομικών προσώπων), όσο και την εξωτερική αξιολόγηση από ανεξάρτητη ελεγκτική δομή με όλα τα αναγκαία εχέγγυα ανεξαρτησίας. Τα αποτελέσματα τόσο της εσωτερικής και της εξωτερικής αξιολόγησης θα ενσωματώνονται στο πόρισμα ελέγχου, που υποβάλλεται προς το Υπουργείο Υγείας.

Πάντως, ο έλεγχος και η αξιολόγηση ιδίως ως προς την αξιολόγηση των νοσοκομείων που ανήκουν στο Ε.Σ.Υ και των υπόλοιπων φορέων/μονάδων παροχής υπηρεσιών υγείας δύναται να πραγματοποιείται σε δύο επιμέρους στάδια.

Το πρώτο στάδιο αφορά στην εσωτερική αξιολόγηση του επιτελούμενου έργου και δύναται να ανατίθεται από τον ΟΔΙΠΥ ΑΕ στους ίδιους τους φορείς (μέσω των Γραφείων Ποιότητας ή του υπεύθυνου τμήματος που ορίζεται από τη Διοίκηση κάθε φορέα).

Εν συνεχεία, μετά και την ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου, θα ακολουθεί σε δεύτερο στάδιο η αξιολόγηση των φορέων από ανεξάρτητη από τον ελεγχόμενο φορέα, επιτροπή που αποτελείται από συμβεβλημένους με τον ΟΔΙΠΥ ΑΕ εμπειρογνώμονες από το Μητρώο Εμπειρογνωμόνων, η οποία θα λαμβάνει υπόψη και τα αποτελέσματα της έκθεσης εσωτερικής αξιολόγησης των Νοσοκομείων και των υπόλοιπων φορέων/μονάδων παροχής υπηρεσιών υγείας (εξωτερική αξιολόγηση).

Τα αποτελέσματα θα λαμβάνονται υπόψη υποχρεωτικά κατά την αξιολόγηση των Διοικητών των Νοσοκομείων. Η μη συμμόρφωση με το τελικό πόρισμα και απόφαση που θα το συνοδεύει συνιστά πειθαρχική παράβαση, ενώ προβλέπονται και κυρώσεις. Ακόμη, προβλέπεται η σύσταση και διατήρηση στον ΟΔΙΠΥ ΑΕ Μητρώου με όλους τους δημόσιους και ιδιωτικούς παρόχους/φορείς υπηρεσιών υγείας που έχουν πιστοποιήσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες εν μέρει ή εις όλον, με στόχο τον εντοπισμό των σχετικών ελλείψεων και τη διατύπωση συστάσεων για την πιστοποίηση των υπηρεσιών που δεν είναι ενταγμένες στο Μητρώο, καθώς και την επιβράβευση των μονάδων/φορέων παροχής υπηρεσιών υγείας που έχουν προβεί στην πιστοποίηση των υπηρεσιών τους.

Παράλληλα, το σχέδιο νόμου, προβλέπει τη δυνατότητα ενίσχυσης με παροχή πρόσθετων δυνατοτήτων ανάπτυξης της επιστημονικής και ερευνητικής τους δραστηριότητας, καθώς και του παρεχόμενου επιπέδου προσφερόμενων υπηρεσιών υγείας, όσων από τους φορείς αξιολόγησης κατατάσσονται σε υψηλό επίπεδο με βάση την κλίμακα αξιολόγησης του Κοινού Πλαισίου Αξιολόγησης του ΟΔΙΠΥ ΑΕ.