Ουδέν κακόν αμιγές καλού λέει ο σοφός λαός. Αυτό ισχύει και για την περίπτωση της πανδημίας. Μπορεί ο SARS-CoV-2 να προκάλεσε εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους παγκοσμίως αλλά την ίδια ώρα έδωσε τη δυνατότητα σε παρά πολύ κόσμο να περάσει χρόνο με την οικογένειά του και να ξεκουραστεί από την ταχύτητα της καθημερινότητας.

Οι σειρές που είδαμε στην τηλεόραση και στο διαδίκτυο, το άκουσμα των αγαπημένων μας τραγουδιών, η ανάγνωση ενός βιβλίου ήταν μερικές από τις συνήθειες που αναπτύξαμε κατά την περίοδο της καραντίνας που δε μπορούσαμε με την ίδια εύκολα να το κάνουμε πριν την εποχή του κορονοϊού.

Σύμφωνα με μία έρευνα αυτή η συμπεριφορά είναι απόλυτα λογική ειδικά στην περίοδο της φυσικής απόστασης. Επιστήμονες από το πανεπιστήμιο του Μπάφαλο αναφέρουν ότι οι μη παραδοσιακές κοινωνικές στρατηγικές, όπως αυτές που χαρακτηρίζονται ως ένοχες απολαύσεις, μπορούν να εξυπηρετήσουν εξέχουσας σημασίας κοινωνικές ανάγκες με τον ίδιο τρόπο που οι οικογενειακές συνδέσεις, οι ρομαντικές σχέσεις και η κοινωνική υποστήριξη το κάνει. 

«Το μυαλό μας δεν είναι φτιαγμένο για να ξεχωρίζει τις αληθινές σχέσεις από του είδους τις συνδέσεις που αισθανόμαστε στους κοινωνικούς κόσμους που παρουσιάζονται στα τηλεοπτικά σόου και τα βιβλία. Τώρα είναι η ευκαιρία να το εκμεταλλευτούμε αυτό. Μην νιώθεις ένοχος, επειδή είδες ξανά για το αγαπημένο σου σόου ή ξεκίνησες μία καινούρια σειρά. Μπορεί να είναι καλό για σένα» αναφέρει η καθηγήτρια ψυχολογίας και συσυγγραφέας της μελέτης, Σίρα Γκάμπριελ.

Η έρευνα της δρ. Γκάμπριελ είναι η πρώτη που εξετάζει και συγκρίνει παραδοσιακές και μη παραδοσιακές κοινωνικές στρατηγικές καθώς και την αποτελεσματικότητά τους. Εκείνη και οι συνάδελφοί της ρώτησαν παραπάνω από 170 συμμετέχοντες για την ευημερία και τις κοινωνικές συνδέσεις τους. Οι απαντήσεις τους αξιολογήθηκαν με βάση κάτι που αποκαλούμε "δεξαμενή κοινωνικού καυσίμου".

Οι συμμετέχοντες ανέφεραν 17 διαφορετικούς τρόπους που γεμίζουν τις κοινωνικές δεξαμενές τους. Οι περισσότεροι σημείωσαν τόσο παραδοσιακές όσο και μη παραδοσιακές κοινωνικές στρατηγικές.

«Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να εκπληρώσεις την ανάγκη για κοινωνική σύνδεση. Η κοινωνία μας, μάς ασκεί τόση πίεση για να παντρευτούμε, να έχουμε παιδιά και αυτό είναι σπουδαίο αν σε κάνει χαρούμενο. Υπάρχουν και άλλοι τρόποι, όμως, για να έχεις μία χαρούμενη ζωή και δεν πρέπει να κάνουμε τους ανθρώπους να αισθάνονται άσχημα γι΄αυτό. Δεν αποτυγχάνεις αν επιλέξεις εναλλακτικούς τρόπους να συνδεθείς με την κοινωνία» υποστήριξε η Γκάμπριελ.

Πρόσθεσε ότι οι υγιείς άνθρωποι συνήθως χρησιμοποιούν τόσο παραδοσιακές όσο και μη παραδοσιακές κοινωνικές στρατηγικές και ότι ο καθένας έχει το δικό του ιδανικό δεσμό για τη σύνδεση με την κοινωνία.

Αξιολόγηση έρευνας

Η καθηγήτρια ψυχολογίας σε Κολλέγιο της Νέας Υόρκης, Κριστίν Μπάτσκο, είπε ότι η έρευνα της Γκάμπριελ είναι σχετική και ενημερωτική ειδικά για περιπτώσεις παραμονής ατόμων στο σπίτι. Ωστόσο, πρόσθεσε ότι μία αρχική μελέτη επί του θέματος βρήκε μία σημαντική διαφορά όσον αφορά την κοινωνικοποίηση μεταξύ των παραδοσιακών και των μη παραδοσιακών κοινωνικών στρατηγικών.

«Οι παραδοσιακοί τρόποι κοινωνικοποίησης, όπως η οικογένεια ή ένας σύντροφος χρησιμοποιούνται πολύ συχνά για να μείνουμε συνδεδεμένοι και περισσότερο από τους μη παραδοσιακούς, όπως το διάβασμα των βιβλίων. Επιπλέον, οι παραδοσιακές συνδέσεις είναι πιο πιθανό να εξασφαλίσουν την ευημερία» είπε η Μπάτσκο στο Healthline.

Επιπλέον πρόσθεσε ότι η απομόνωση η κοινωνική αποστασιοποίηση και το να βασίζεται κάποιος σε δραστηριότητες όπως η παρακολούθηση τηλεόρασης, η κατανάλωση αγαπημένων φαγητών και το gaming δεν αποτελούν μακροπρόθεσμα υποκατάστατα για τις πραγματικές αλληλεπιδράσεις με άλλα άτομα. 

Ωστόσο, στην περίοδο της φυσικής απόστασης, από τη στιγμή που οι παραδοσιακοί τρόποι σύνδεσης δεν είναι δυνατοί, οι μη παραδοσιακοί τρόποι αποτελούν ένα καλό υποκατάστατο.

Η νοσταλγία που έρχεται με τους μη παραδοσιακούς τρόπους σύνδεσης

Καθώς περνάς χρόνο μακριά από άλλους, η Μπάτσκο είπε ότι μπορείς να κάνεις έναν απολογισμό των σχέσεών σου, Το διάβασμα των βιβλίων, το άκουσμα μουσικής ενθαρρύνουν αυτήν την αξιολόγηση. 

«Παρόμοιες δραστηριότητες και απολαύσεις ικανοποιούν τις κοινωνικές ανάγκες σε ένα βαθμό, δίνοντας μας τρόπους σύνδεσης και λήψης εικονικής κοινωνικής υποστήριξης. Με την παροχή έμμεσων κοινωνικών αλληλεπιδράσεων, μας θυμίζουν ότι δεν είμαστε μόνοι».

Οι μη παραδοσιακές κοινωνικές στρατηγικές μας βοηθούν, επίσης, να θυμηθούμε πόσο πολύ αγαπούμε και χρειαζόμαστε τους ανθρώπους από τους οποίους βρισκόμαστε μακριά.

«Η σύνδεση από απόσταση μεγαλώνει την επιθυμία μας για πρόσωπο με πρόσωπο κοινωνική συντροφικότητα, προετοιμάζοντάς μας να εμβαθύνουμε ακόμα περισσότερο στις σχέσεις μας όταν επιστρέψουμε στις ζωές που είχαμε προηγουμένως. Με τις εικόνες που παρουσιάζουν, τις ταινίες και τη μουσική διατηρείται η πίστη μας γι αυτήν την επιστροφή» υποστήριξε η Μπάτσκο.

Για παράδειγμα, όταν ακούμε ένα τραγούδι αγάπης, εκλαμβάνουμε τον ρομαντισμό με έμμεσο τρόπο. Ταυτιζόμενοι με το ζευγάρι στο τραγούδι, νιώθουμε να μας αγαπάνε και τη αγάπη που έχουμε ο ένας για τον άλλο αναζωογονείται εξηγεί. Επιπλέον, οι ταινίες, τα σόου, η μουσική ξεκινούν την κοινωνικό-συναισθηματική εμπειρία της νοσταλγίας.

«Οι νοσταλγικές αναμνήσεις συνήθως έχουν σχέση με ανθρώπους. Θυμόμαστε τους ανθρώπους που σήμαιναν τόσα πολλά στις ζωές μας. Η κοινωνική απόσταση είναι ένας δυνατος πυροκροτητής τέτοιων νοσταλγικών αναμνήσεων. Βλέποντας επαναλήψεις ή ακούγοντας τραγούδια που ακούγαμε στο παρελθόν αναβιώνουμε τα θετικά συναισθήματα που είχαμε όταν μοιραστήκαμε καλές στιγμές με φίλους και συγγενείς. Ξαναζούμε αυτές τις ικανοποιητικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις όταν βλέπουμε τα σόου» εξήγησε η Μπάτσκο.

Επειδή η νοσταλγία είναι ένα απαλό αίσθημα φροντίδας, μπορεί να βοηθήσει να επουλώσουμε πληγωμένες σχέσεις και να ενδυναμώσουμε τις υγιείς.

«Η νοσταλγία που επιστρέφει με την παρακολούθηση έργων που έχουμε δει ξανά μπορεί να γεμίσει τις κοινωνικές ανάγκες μας σε ένα βαθμό βοηθώντας να βρούμε ξανά την ταυτότητά μας και αξία στο κοινωνικό μας δίκτυο»

Είτε προτιμάς τις παραδοσιακές ή μη κοινωνικές στρατηγικές, η Γκάμπριελ κατέληξε ότι η πανδημία είναι η κατάλληλη περίοδος για να "αγκαλιάσεις" νέους τρόπους σύνδεσης.