Η πανδημία του κορωνοϊού ξεκίνησε με χωριστές ιογενείς διαρροές - τουλάχιστον δύο αλλά ίσως και δύο δωδεκάδες - από ζωντανά ζώα που πωλήθηκαν και σφαγιάστηκαν στα τέλη του 2019 στην αγορά θαλασσινών Huanan στη Γουχάν της Κίνας.

Η δημοσίευση των μελετών, που χρειάστηκαν πέντε μήνες αξιολόγησης από ομότιμους και αναθεωρήσεων από τους συγγραφείς, θεωρείται απίθανο να δώσει μία για πάντα απάντηση στην ερώτηση για την προέλευση της πανδημίας και κατά πόσο ο ιός αναδύθηκε από κάποιο κινέζικο εργαστήριο. Οι συγγραφείς το αναγνωρίζουν αυτό και υπάρχουν διάφορα ερωτηματικά που χρειάζονται να εξεταστούν με κυριότερο τα ζώα που αναμείχθηκαν.

«Ποια ζώα, από που προήλθαν, πώς συνδέονται όλα αυτά, είναι ακόμα άγνωστα προς το παρόν» ανέφερε ο ιολόγος στο Scripps Research Κρίστιαν Άντερσεν.

Η πλειοψηφία των πρώτων κρουσμάτων βρέθηκε στη Γουχάν

Η πρώτη μελέτη ανέλυσε το γεωγραφικό μοτίβο των κρουσμάτων COVID στο πρώτο μήνα του ξεσπάσματος, τον Δεκέμβριο του 2019 και έδειξε ότι τα πρώτα περιστατικά συγκεντρώθηκαν στενά γύρω από την αγορά Huanan.

Η δεύτερη μελέτη εξέτασε γονιδιωματικά δεδομένα από τα πρώτα κρούσματα για να μελετήσει την πρόωρη εξέλιξη του ιού, καταλήγοντας ότι ήταν απίθανο ο κορονοϊός να κυκλοφορούσε ευρέως στους ανθρώπους πριν τον Νοέμβριο του 2019.

Ο Michael Worobey του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, ο οποίος συνέγραψε και τις δύο εργασίες, είχε καλέσει προηγουμένως την επιστημονική κοινότητα σε επιστολή να είναι πιο ανοιχτή στην ιδέα ότι ο ιός ήταν αποτέλεσμα διαρροής εργαστηρίου.

Τα ευρήματα, όμως, τον οδήγησαν «στο σημείο όπου τώρα θεωρώ ότι δεν είναι πιστευτό ότι αυτός ο ιός εισήχθη με άλλο τρόπο εκτός από το εμπόριο άγριας ζωής στην αγορά της Γουχάν», είπε στους δημοσιογράφους.

Η ομάδα της πρώτης μελέτης χρησιμοποίησε εργαλεία χαρτογράφησης για να εντοπίσει την τοποθεσία των πρώτων 174 κρουσμάτων που ταυτοποιήθηκαν από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Διαπίστωσαν ότι 155 από αυτά βρέθηκαν στη Γουχάν. Επιπλέον, αυτά τα θετικά περιστατικά βρέθηκαν κοντά στην αγορά και κάποιοι πρώτοι ασθενείς χωρίς ιστορικό επίσκεψης της αγοράς ζούσαν πολύ κοντά σε αυτή.

Τα θηλαστικά που μπορούν να μολύνουν με τον ιό - συμπεριλαμβανομένων των κόκκινων αλεπούδων, των ασβών, των γουρουνιών και των σκύλων ρακούν, πωλήθηκαν όλα ζωντανά στην αγορά, έδειξε η ομάδα.

Ο ιός μάλλον δεν προέκυψε από κάποιο εργαστήριο της Κινας

Η δεύτερη μελέτη επικεντρώθηκε στην επίλυση μιας φαινομενικής ασυμφωνίας στην πρώιμη εξέλιξη του ιού. Δύο γενεαλογίες, η Α και η Β, σημάδεψαν την πρώιμη πανδημία. Όμως, ενώ το Α ήταν πιο κοντά στον ιό που βρέθηκε στις νυχτερίδες, υποδηλώνοντας ότι ο κορωνοϊός στους ανθρώπους προήλθε από αυτή την πηγή και ότι το Α προκάλεσε το Β, ήταν το Β που βρέθηκε πολύ περισσότερο στην αγορά.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια τεχνική που ονομάζεται «ανάλυση μοριακού ρολογιού», η οποία βασίζεται στον ρυθμό με τον οποίο συμβαίνουν γενετικές μεταλλάξεις με την πάροδο του χρόνου για να ανασυνθέσουν ένα χρονοδιάγραμμα της εξέλιξης - και βρήκαν απίθανο το Α να προκάλεσε το Β.

«Διαφορετικά, η γενεαλογία Α θα έπρεπε να εξελισσόταν σε αργή κίνηση σε σύγκριση με τον ιό της γενεαλογίας Β, κάτι που απλώς δεν έχει βιολογικό νόημα», είπε ο Worobey.

Αντίθετα, το πιθανό σενάριο ήταν ότι και τα δύο μεταπήδησαν από τα ζώα στην αγορά στον άνθρωπο σε ξεχωριστές περιπτώσεις, τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 2019. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ήταν απίθανο να υπήρχε ανθρώπινη κυκλοφορία πριν από τον Νοέμβριο του 2019.

Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, πιθανότατα υπήρχαν άλλες μεταδόσεις από ζώο σε άνθρωπο στην αγορά που απέτυχαν να εκδηλωθούν ως κρούσματα Covid.

«Έχουμε διαψεύσει τη θεωρία διαρροής εργαστηρίου; Όχι, δεν το έχουμε κάνει. Θα μπορέσουμε ποτέ να μάθουμε; Όχι», δήλωσε ο συν-συγγραφέας Kristian Anderson του Ινστιτούτου Ερευνών Scripps. «Αλλά νομίζω ότι αυτό που είναι πραγματικά σημαντικό εδώ είναι ότι υπάρχουν πιθανά σενάρια και είναι εύλογα σενάρια και είναι πραγματικά σημαντικό να καταλάβουμε ότι το δυνατό δεν σημαίνει εξίσου πιθανό».