Απογοητευτικά είναι τα ευρήματα μελέτης που πραγματοποίησε διεθνής ομάδα αποτελούμενη κυρίως από Έλληνες επιστήμονες για τις άτυπες πληρωμές στις υπηρεσίες υγείας. Σύμφωνα με την έρευνα 63% των περιπτώσεων παροχής υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα περιελάμβαναν άτυπες πληρωμές.

Στην ουσία άτυπες πληρωμές είναι όλες εκείνες σε χρήματα ή είδος, οι οποίες δεν καταγράφονται πουθενά επίσημα και βέβαια περιλαμβάνουν και τα «φακελάκια», αλλά δεν αφορούν μόνο αυτά.  Οι συμμετοχές, συμπληρωμές και άλλες επιβαρύνσεις των πολιτών-ασθενών που καταβάλλονται αλλά για τις οποίες εκδίδεται απόδειξη ή άλλο φορολογικό στοιχειό δεν συμπεριλαμβάνονται στις άτυπες  πληρωμές, αλλά στις ίδιες (out-of-pocket) πληρωμές, τις άμεσες αυτές δηλαδή που πληρώνουν οι πολίτες από την τσέπη τους.

Ο Αθανάσιος Βοζίκης του Πανεπιστημίου Πειραιώς, ο Κυριάκος Σουλιώτης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, ο Θεόδωρος Γιαννούχος του Πανεπιστήμιου του Τέξας, Παρασκευή Κουφοπούλου του Πανεπιστημίου Πειραιώς και η Leanne Fawkes του Πανεπιστημίου του Τέξας.

Τα αποτελέσματα της μελέτης

Από το 63% των περιπτώσεων παροχής υπηρεσιών υγείας που περιελάμβαναν άτυπες πληρωμές, το ένα τρίτο ζητήθηκαν από το πάροχο.

Εμπιστοσύνη και η φήμη των παρόχων σχετίστηκαν με υψηλότερα ποσά άτυπων πληρωμών, ενώ επείγοντα και νοσοκομειακές υπηρεσίες επίσης σχετίστηκαν με υψηλότερα ποσά άτυπων πληρωμών, όπως και μονοπωλιακές υπηρεσίες παρόχων.

Η έρευνα διεξήχθη σε 4.218 νοικοκυριά από το Νοέμβριο του 2016 έως το Φεβρουάριο του 2017, για περιπτώσεις που χρειάστηκαν παροχές υγειονομικής περίθαλψης τους τελευταίους 4 μήνες πριν την έρευνα.

Συνολικά, 3.494 τέτοιες περιπτώσεις καταγράφηκαν από 3.183 εκπροσώπους των νοικοκυριών. Στο 63% των περιπτώσεων περιελάμβαναν άτυπη συμπεριφορά. Εξ αυτών, σε περίπου 30% οι άτυπες πληρωμές ζητήθηκαν από τους παρόχους.

Η χρήση νοσοκομειακών, οδοντιατρικών, διαγνωστικών και υπηρεσιών διαχείρισης επειγόντων περιστατικών σε σύγκριση με υπηρεσίες πρωτοβάθμιας υγείας και υπηρεσίες για ογκολογικά και χειρουργικά περιστατικά ήταν μεταξύ των ισχυρότερων δεικτών πρόβλεψης μεγαλύτερων ποσών άτυπων πληρωμών.

Η χρήση συγκεκριμένων παρόχων για λόγους που σχετίζονται με την εμπιστοσύνη, τη φήμη, παραπομπή και έλλειψη εναλλακτικών επίσης σχετίζονται με υψηλότερες πληρωμές.

Πληρωμές που ζητήθηκαν από τον πάροχο ή για να αποφευχθούν ουρές αναμονής σχετίστηκαν με άμεσες πληρωμές, σε σύγκριση με πληρωμές ευγνωμοσύνης.

Η έρευνα αποδεικνύει, λοιπόν, πως άτυπες πληρωμές συνδέονται υπηρεσίες υγείας αυξημένης ανάγκης και λιγότερο σχετιζόμενες με το κόστος, ειδικά σε περιοχές όπου οι ασθενείς δεν έχουν εναλλακτικές.

Πολιτικές υγείας και ρυθμιστικές παρεμβάσεις, που θα περιλαμβάνουν αυστηρότερο έλεγχο του συστήματος χρηματοοικονομικής αναφοράς, είναι απαραίτητες για τον περιορισμό των άτυπων πληρωμών, υπογραμμίζουν οι συντάκτες της έρευνας.