Απαντήσεις, στα όσα καταγγέλλει εσωτερική ελεγκτής του ΙΦΕΤ, δίνει με επιστολή του στον Υπουργό Υγείας, ο Διευθύνοντας Σύμβουλος του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Έρευνας & Τεχνολογίας, Ι. Σωτηρίου. Οι δύο πλευρές επιδίδονται σε μια ανταλλαγή καταγγελιών, με την εσωτερική ελεγκτή να διατυπώνει κατηγορίες γύρω από την πολιτική εξαγωγών, αναθέσεων και προμηθειών που έχει ακολουθήσει τα τελευταία χρόνια το Ινστιτούτο και τη Διοίκηση του ΙΦΕΤ να απαντά αναλυτικά στις κατηγορίες, κάνοντας παράλληλα λόγο για «κακόβουλη μεθόδευση ως επιστέγασμα μιας αντιδεοντολογικής και αντισυμβατικής συμπεριφοράς εκ μέρους της εσωτερικής ελεγκτή».

Η υπόθεση έχει ήδη φθάσει στο γραφείο του Θ. Πλεύρη και σύμφωνα με πληροφορίες ο Υπουργός συγκεντρώνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία για να εξετάσει ενδελεχώς το ζήτημα. Το News4Health έχει στη διάθεση του την επιστολή του κ. Σωτηρίου.

Η εταιρεία ΙΦΕΤ Α.Ε. είναι θυγατρική εταιρεία του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων ΕΟΦ) και κύριος, αλλά όχι μοναδικός, ρόλος της είναι η παραγωγή, εισαγωγή και διάθεση φαρμακευτικών προϊόντων, τα οποία δεν κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά από ιδιωτικές φαρμακευτικές επιχειρήσεις αλλά είναι απολύτως απαραίτητα για την θεραπεία των ασθενών και την προστασία της δημόσιας υγείας.

«Έκθεση εσωτερικού ελέγχου»

Τον περασμένο δημοσιεύονται στην Κυριακάτικη Δημοκρατία, στοιχεία μιας «εμπιστευτικής έκθεσης εσωτερικού ελέγχου», που είχε συντάξει εσωτερική ελεγκτής του οργανισμού και φέρει ημερομηνία 8 Φεβρουαρίου. Η περίοδος ελέγχου εκτείνεται από τον Αύγουστο του 2021 έως τον Ιανουάριο 2022.

Σύμφωνα με όσα αναφέρονται, στην έκθεση γίνεται λόγος μεταξύ άλλων για «εξαγωγή/εκποίηση φαρμακευτικών προϊόντων έκτακτης και μόνιμης κάλυψης χωρίς την τήρηση διαδικασιών», προσομοιάζοντας «περισσότερο με εμπορική δραστηριότητα, που δεν αποτελεί καταστατικό σκοπό του ΙΦΕΤ» και «χωρίς να απομείνει απόθεμα στις αποθήκες για εγχώρια χρήση». Πρόκειται για φάρμακα για σοβαρές ασθένειες, με ειδική αναφορά σε θεραπείες για την Κυστική Ίνωση, φάρμακα που είχε εισάγει το Ινστιτούτο. Αναφέρεται, δε, σε επιστολή του συλλόγου των ασθενών, στην οποία φέρεται να καταγγέλλονται ελλείψεις που προκύπτουν από τις διαδικασίες.

Μάλιστα, βάζει στο στόχαστρο τον διευθύνοντα σύμβουλο του ΙΦΕΤ, κατηγορώντας τον πως «δίχως να επαληθεύεται η επάρκεια των αποθεμάτων των φαρμάκων για τους ασθενείς της Επικράτειας, ο Ιωάννης Σωτηρίου, χωρίς προηγούμενη απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΙΦΕΤ Α.Ε. και της Γενικής Συνέλευσης του ΕΟΦ, προέβη στην εκποίηση διά της εξαγωγής φαρμάκων έκτακτης και μόνιμης κάλυψης σε τρία κράτη». Υποστηρίζει παράλληλα ότι δεν υπήρχε θέμα άμεσης λήξης των φαρμάκων στην πλειονότητα τους.

Παράλληλα, η συντάκτρια της έκθεσης καταγγέλλει τη «δημιουργία ελλείμματος ιδιαιτέρως σημαντικού χρηματικού ποσού [900 χιλιάδες ευρώ], με το οποίο χρεώθηκε το ταμείο της Ι.Φ.Ε.Τ. Α.Ε., λόγω εσφαλμένης διατραπεζικής μεταφοράς».

Ακόμη, υποστηρίζεται πως υπήρξαν «επανειλημμένες παρεκκλίσεις από τη νομοθεσία περί δημόσιων συμβάσεων και ελέγχου δαπανών, με αναθέσεις υπέρ των επιτρεπτών ορίων από αναρμόδιο όργανο, διά κατατμήσεων κ.λπ».

Η επιστολή του διευθύνοντα συμβούλου του ΙΦΕΤ

Με μια επιστολή 51 σελίδων, ο Ι. Σωτηρίου απαντάει στις καταγγελίες που περιγράφονται στην έκθεση και το δημοσίευμα, διευκρινίζοντας εξ αρχής πως αποτέλεσε «απερίγραπτη έκπληξη σε όλους», καθώς μέχρι τη δημοσίευση στην εφημερίδα, «η εταιρεία δεν γνώριζε την ύπαρξη και κυρίως το περιεχόμενο τέτοιας “έκθεσης”».

Απορρίπτει τα ευρήματα ως αναληθή, ενώ η έκθεση χαρακτηρίζεται «κακόβουλη μεθόδευση», που «ήρθε ως επιστέγασμα μιας διαπιστωθείσας αντιδεοντολογικής και αντισυμβατικής συμπεριφοράς εκ μέρους της εσωτερική ελεγκτή». Μάλιστα, στη συμπεριφορά αυτή αποδίδει ο κ. Σωτηρίου και την απόφαση του ΔΣ του ΙΦΕΤ προχωρήσει στην αντικατάσταση της, «σε ανύποπτο χρόνο και για λόγους μη αφορώντες το περιεχόμενο της “εμπιστευτικής εκθέσεως”» (από 4 Φεβρουαρίου 2022).

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά το θέμα των εξαγωγών φαρμάκων, ο κ. Σωτηρίου περιγράφει πως η νομοθεσία όχι μόνο δεν απαγορεύει τις εξαγωγές προϊόντων από το ΙΦΕΤ, αλλά τις προβλέπει ρητά. Μάλιστα, ζήτησε και τη νομική γνωμοδότηση από 2 δικηγορικά γραφεία, που φέρονται να συγκλίνουν σε αυτή την άποψη.

Παραθέτει μάλιστα απόσπασμα από το άρθρο 7 του ν.1965/1991, βάσει του οποίου «το ΙΦΕΤ δύναται να εξάγει προϊόντα που εισήγαγε για να καλύψει έκτακτη ανάγκη και τα οποία δεν μπορεί πλέον να διαθέσει στην εγχώρια αγορά, συνέπεια της επανακυκλοφορίας τους από τον εξουσιοδοτημένο αντιπρόσωπο ή την παραγωγό εταιρεία». Σημειώνεται πως αρμόδια για να αποφασίσει ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις των εξαγωγών είναι η ΙΦΕΤ Μ.Α.Ε. (και όχι ο ΕΟΦ) και συγκεκριμένα ο Διευθύνων Σύμβουλος.

Σε ό,τι αφορά τις εξαγωγές φαρμάκων την περίοδο Ιουλίου – Νοεμβρίου 2021, ο διευθύνων σύμβουλος του ΙΦΕΤ υποστηρίζει πως «ουδεμία έλλειψη φαρμακευτικών προϊόντων προκάλεσαν» και πληρούν απολύτως τις προϋποθέσεις που τίθενται στο καταστατικό της εταιρείας. Παραθέτει, μάλιστα, αναλυτικά, πληροφορίες, ημερομηνίες, ποσότητες και αριθμούς αποφάσεων, γύρω από τις εισαγωγές και τα διαθέσιμα αποθέματα.

Επιπρόσθετα, σημειώνεται πως στην επιστολή του συλλόγου των ασθενών με κυστική ίνωση δεν γίνεται αναφορά στο ινστιτούτο, αλλά στην εταιρεία που διαθέτει το φάρμακο, «πέραν του γεγονότος ότι η αρμοδιότητα της ΙΦΕΤ ΜΑΕ να διαθέτει τα προϊόντα είχε ήδη λήξει από τις 31 Δεκεμβρίου 2021 και δεν είχε ανανεωθεί».

Κυρίως, όμως, προκύπτει ότι καθ’ όλο το διάστημα υπήρχε σε εβδομαδιαία βάση σταθερά μεγαλύτερο απόθεμα των δύο σκευασμάτων για την πάθηση, από τις παραγγελίες και τις παραδόσεις, ενώ κάλυπτε πλήρως τις ανάγκες των ασθενών με κυστική ίνωση στην Ελλάδα. Αντίστοιχες, διευκρινίσεις δίνονται και για άλλα σκευάσματα που εξήχθησαν. Η πλήρης κάλυψη των αναγκών διαφαίνεται, κατά τον κ. Σωτηρίου και από το γεγονός ότι «δεν διαπιστώθηκε καμία έλλειψη των αντίστοιχων φαρμακευτικών προϊόντων από τον μόνον αρμόδιο να το πράξει, ΕΟΦ».

Είναι άλλωστε ενδεικτικό πως ο οργανισμός κατέγραψε ζημία από ληγμένα και αδιάθετα προϊόντα που ξεπέρασε τις 800 χιλιάδες το 2019 και το 1,5 εκατ. ευρώ το 2020 (κόστος καταστροφής). Άλλωστε, υποστηρίζεται πως «ουδέποτε υπήρξε αυτοσκοπός της παρούσα διοικήσεως οι εξαγωγές, αλλά μόνον έναν από τα πρόσφορα μέσα για την μείωση της ζημίας της εταιρείας από τα αδιάθετα προϊόντα».

Σε ό,τι αφορά το «ταμειακό έλλειμμα» των 900 χιλιάδων ευρώ, ο διευθύνων σύμβουλος του ΙΦΕΤ αναφέρει πως πρόκειται για περιστατικό ηλεκτρονικού αδικήματος σε βάρος του Ινστιτούτου. Συγκεκριμένα, πρόκειται για συμβάν phising, του οποίου έπεσε θύμα η προμηθεύτρια εταιρεία και για το οποίο έχει γνωστοποιηθεί και στο Τμήμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Παράλληλα, το ΙΦΕΤ έχει παραλάβει τα φαρμακευτικά προϊόντα και έχει εξοφλήσει μια φορά το επίμαχο τιμολόγιο και δεν έχει προκύψει ζημιά για το ινστιτούτο, μέχρι στιγμής. Αν αλλάξει κάτι θα προβεί σε συμπληρωματικές κινήσεις.

Για το ζήτημα των απευθείας αναθέσεων για την προμήθεια μασκών, φαρμάκων και λοιπού υγειονομικού υλικού, στο πλαίσιο αντιμετώπισης της πανδημίας, σημειώνεται ότι το ΙΦΕΤ είχε λάβει χρηματικές δωρεές για την αγορά τους. Ο κ. Σωτηρίου υποστηρίζει πως η προμήθεια των ειδών έγινε βάσει των διατάξεων της ΠΝΠ και της υφιστάμενης νομοθεσίας, έχει συμβασιοποιηθεί το σύνολο σχεδόν του ποσού και κατόπιν επιτυχούς προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο.

«Παράλληλα, στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής της ευθύνης, με αποκλειστικό γνώμονα την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο και στην δημόσια υγεία, αποφάσισε μέσω των οργάνων της, την χορήγηση δωρεών σχετιζόμενων με την αντιμετώπιση της νόσου COVID-19 και του εμβολιασμού του πληθυσμού της Ελλάδας και πραγματοποίησε προς τούτο απευθείας ανάθεσης σύμφωνα με τις σχετικές της απόφασης διότι τούτο προέκρινε ότι απαιτείτο για την άμεση ικανοποίηση των σχετικών αιτημάτων», καταλήγει ο κ. Σωτηρίου.