Κάποιες επιλογές στον τρόπο ζωής και ορισμένες ιατρικές παθήσεις αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης πρωκτικού συριγγίου. Στο συμπέρασμα αυτό έχουν καταλήξει μελέτες που επιδίωξαν να εντοπίσουν τους πιθανούς παράγοντες για την ανάπτυξή του, με στόχο να βρεθούν καλύτεροι τρόποι πρόληψης και θεραπείας του.

Όπως μας εξηγεί ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος, ιδρυτικό μέλος και πρώτος Πρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής, Ερευνητής & Διδάσκων στο εργαστήριο Βιοπληροφορικής & ανθρώπινης ηλεκτροφυσιολογίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, «το πρωκτικό συρίγγιο είναι μια συχνή παθολογία, αφού η συχνότητα εμφάνισής του σε γυναίκες και σε άνδρες είναι 5,6 και 12,3 ανά 100.000 άτομα, αντίστοιχα. Έχει αποδειχθεί ότι οι νεαροί άνδρες έχουν περισσότερες πιθανότητες να το παρουσιάσουν. Πρόκειται για ένα μικρό τούνελ που αναπτύσσεται μεταξύ του άκρου του εντέρου και του δέρματος κοντά στον πρωκτό.

Είναι συνήθως το αποτέλεσμα μιας λοίμωξης στον πρωκτό που προκαλεί απόστημα σε κοντινό ιστό. Το απόστημα προκαλεί πόνο, κοκκινίλα και διόγκωση. Η αυτόματη διάνοιξη του αποστήματος ή η χειρουργική παροχέτευσή του έχει ως αποτέλεσμα την εκτόνωση της φλεγμονής, αλλά η επικοινωνία με το έντερο παραμένει. Όταν δηλαδή το πύον βρίσκει δίοδο διαφυγής, μπορεί να αφήσει πίσω του ένα μικρό τούνελ».

Πλήθος μελετών έχουν εξετάσει την επιδημιολογία των πρωκτικών συριγγίων και τους παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη και για την υποτροπή τους.

Σε μια εξ αυτών εξετάστηκαν στοιχεία 1.342 ασθενών, με επιβεβαιωμένη την ύπαρξη πρωκτικού συριγγίου. Οι ασθενείς απάντησαν σε ερωτηματολόγια για τα βασικά δημογραφικά στοιχεία τους, όπως η ηλικία, η εθνικότητα και το φύλο, κι έδωσαν το ιατρικό ιστορικό τους. Οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν για τη διατροφική συμπεριφορά τους κατά τη διάρκεια των τελευταίων 2 μηνών, συμπεριλαμβανομένης της μέσης ημερήσιας πρόσληψης αλατιού και της κατανάλωσης ορισμένων ειδών τροφίμων (π.χ. πικάντικα), καθώς και για την ποσότητα του φαγητού που κατανάλωναν.

Κατέγραψαν επίσης πληροφορίες σχετικά με τον χρόνο παραμονής τους στη λεκάνη της τουαλέτας και με την αθλητική τους δραστηριότητα, δηλαδή εάν αθλούνταν, πόσες φορές εβδομαδιαίως, επί πόση ώρα. Οι ερευνητές συνέκριναν τους ασθενείς με μια ξεχωριστή ομάδα ασθενών που είχαν άλλα ορθοπρωκτικά προβλήματα, όχι όμως συρίγγιο.

Διαπιστώθηκε ότι η πιθανότητα εμφάνισης του συριγγίου ήταν μεγαλύτερη στα άτομα με προηγούμενο ιστορικό δερματοπάθειας, εντερίτιδας και διαβήτη, καθώς και σε εκείνους που είχαν υποβληθεί σε προηγούμενη ορθοπρωκτική χειρουργική, χωρίς αυτή να αφορά συρίγγιο. Η τακτική κατανάλωση πικάντικων και λιπαρών τροφίμων και η υψηλή σε αλάτι διατροφή επίσης αύξανε τον κίνδυνο. Η υπερβολική πρόσληψη αλατιού άλλωστε έχει συνδεθεί και με άλλες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένης της υπέρτασης, του σακχαρώδους διαβήτη, της οστεοπόρωσης και της γαστρίτιδας.

Οι παράγοντες του τρόπου ζωής που επηρέασαν τις πιθανότητες ανάπτυξης συριγγίου περιελάμβαναν την καθιστική ζωή, την ελάχιστη αθλητική δραστηριότητα και την παρατεταμένη παραμονή στην τουαλέτα. «Μάλιστα, η καθιστική ζωή και η μη συστηματική συμμετοχή σε αθλήματα αύξανε περισσότερο τον κίνδυνο εμφάνισης πρωκτικών συριγγίων παρά άλλων πρωκτικών νόσων (συμπεριλαμβανομένης της αιμορροϊδοπάθειας) που έχουν επιδημιολογικά συνδεθεί με έναν τέτοιο τρόπο ζωής, συνήθειες που σημειωτέον συνδέονται και με το υπερβολικό βάρος. Τα δεδομένα της συγκεκριμένης μελέτης υποδεικνύουν άλλωστε την προστατευτική επίδραση της λιποσαρκίας», σημειώνει ο Δρ. Ξιάρχος, Δ/ντης Χειρουργικής Κλινικής Ομίλου Ιατρικό, Ιατρικό Περιστερίου.

Η χρήση καπνού και η υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος που αποτελούν μείζονα παράγοντα κινδύνου για χρόνιες διαταραχές, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου, του διαβήτη, των αναπνευστικών και καρδιαγγειακών παθήσεων, δεν θα μπορούσαν να αποτελούν εξαίρεση στην πιθανότητα εμφάνισης πρωκτικού συριγγίου. Η μελέτη υποστηρίζει ότι υπάρχει συσχετισμός μεταξύ του καπνίσματος και πρωκτικού αποστήματος και συριγγίου, χωρίς ωστόσο να είναι στατιστικά σημαντικός. Τα ευρήματα της μελέτης ωστόσο έδειξαν ότι το κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει κακή επούλωση μετά από την πραγματοποίηση της χειρουργικής επέμβασης για την αντιμετώπιση του συριγγίου.

«Συνήθως το πρωκτικό συρίγγιο δεν θεραπεύεται από μόνο του, γι’ αυτό η χειρουργική επέμβαση στις περισσότερες περιπτώσεις είναι η μοναδική επιλογή. Οι στόχοι της χειρουργικής επέμβασης είναι η μόνιμη εξάλειψη του συριγγίου με διατήρηση της αντοχής. Αρχικά γίνεται ανεύρεση και καταστροφή του εσωτερικού στομίου, ακολουθεί ο εντοπισμός της πορείας του συριγγώδους πόρου και η πλήρης εκτομή του ή η καταστροφή του επιθηλίου του», επισημαίνει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος.

Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί μια πληθώρα νέων εγχειρητικών επιλογών. Έχει διαπιστωθεί ότι η μέθοδος της ενδοσκοπικής θεραπείας είναι η αποτελεσματικότερη, καθώς είναι ανώδυνη, αναίμακτη, σύντομη και με οριστικά αποτελέσματα. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι με την επιλογή της εξασφαλίζεται η αποφυγή της ακράτειας, που είναι πιθανό να προκύψει με άλλες χειρουργικές τεχνικές.  «Εφικτές αλλαγές, όπως η αποφυγή της καθιστικής ζωής, η εισαγωγή της άσκησης στο καθημερινό πρόγραμμα και η επιλογή μιας υγιεινής διατροφής (τα οποία συντελούν στην αποφυγή της παχυσαρκίας και του διαβήτη) μπορούν να αποτρέψουν τη δημιουργία πρωκτικού συριγγίου και να βοηθήσουν να αποφευχθεί η ταλαιπωρία που συνεπάγεται η ύπαρξή του», καταλήγει.