Η «Έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των έφηβων μαθητών» HBSC/WHO (Health Behaviour in School-aged Children) είναι μία διακρατική έρευνα που καταγράφει και συγκρίνει διαχρονικά πολλές παραμέτρους της εφηβικής υγείας και της κοινωνικής συμπεριφοράς συμπεριλαμβανομένων της αυτοαξιολόγησης της ψυχικής υγείας, της παχυσαρκίας και της εικόνας για το σώμα, των διατροφικών συνηθειών, της φυσικής δραστηριότητας, της υποστήριξης από την οικογένεια και τους φίλους, της χρήσης καπνού, αλκοόλ και κάνναβης και του σχολικού εκφοβισμού.

Στην πιο πρόσφατη έρευνα του 2018 συμμετείχαν 45 χώρες ή περιοχές της Ευρώπης και της Β. Αμερικής. Τα ευρήματα της έρευνας HBSC/WHO, τόσο συγχρονικά όσο και διαχρονικά, αποτελούν πολύτιμο εργαλείο σχεδιασμού στον τομέα της πρόληψης των κινδύνων και της προαγωγής της υγείας και της παρέμβασης από τους επαγγελματίες υγείας, τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς, και τους πολιτικούς, ενώ παράλληλα συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση του τρόπου ζωής των εφήβων μέσα στο πλαίσιο του συνεχώς μεταβαλλόμενου κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος στο οποίο ζουν.

Στο τεύχος αυτό παρουσιάζονται στο σύνολο, ανά φύλο και ανά ηλικία (11, 13 και 15 ετών) τα διακρατικά στοιχεία της έρευνας –ως μέσος όρος (Μ.Ο.) των ποσοστών του συνόλου των χωρών που συμμετείχαν σε αυτήν (συμπεριλαμβανομένης της χώρας μας)– σε αντιπαραβολή με τα αντίστοιχα στοιχεία του ελληνικού σκέλους της. Επιπλέον παρουσιάζεται και η διαφοροποίηση της Ελλάδας στις συγκρίσεις των διαφόρων παραμέτρων μεταξύ των φύλων και των τριών ηλικιών, καθώς και η σύνδεσή τους με το οικονομικό επίπεδο1 της οικογένειας των εφήβων. Το κοινωνικοδημογραφικό προφίλ των εφήβων που συμμετείχαν στην έρευνα, τόσο στην Ελλάδα όσο και συνολικά στις χώρες του προγράμματος HBSC, περιγράφεται στο τέλος τους Τεύχους.

Κύρια ευρήματα

Συγκριτικά με τους ομοτίμους τους συνολικά στις χώρες που συμμετέχουν στο διακρατικό ερευνητικό πρόγραμμα HBSC, οι έφηβοι-μαθητές 11, 13, και 15 ετών στην Ελλάδα:

• Σε υψηλότερο ποσοστό θεωρούν ότι η υγεία τους είναι «καλή» αλλά σε υψηλότερο ποσοστό αναφέρουν συχνά πολλαπλά ψυχολογικά ή/και σωματικά συμπτώματα, όπως και σε χαμηλότερο ποσοστό νιώθουν ικανοποίηση από τη ζωή. 
• Σε υψηλότερο ποσοστό νιώθουν ότι λαμβάνουν μεγάλη υποστήριξη από την οικογένειά τους και από τους/τις φίλους/ες τους, αλλά σε χαμηλότερο ποσοστό θεωρούν ότι τούς είναι εύκολο να μιλήσουν με τον πατέρα για σοβαρά θέματα. 
• Σε χαμηλότερο ποσοστό αντλούν ικανοποίηση από το σχολείο και σε επίσης χαμηλότερο ποσοστό αισθάνονται ότι λαμβάνουν υποστήριξη από τους/τις εκπαιδευτικούς και από τους συμμαθητές τους. 
• Ωστόσο, σε χαμηλότερο ποσοστό αναφέρουν ότι έχουν υπάρξει θύτες ή θύματα bullying, είτε το bullying συνέβη στο σχολείο είτε ψηφιακά (μέσω κάποιου ηλεκτρονικού μέσου).
• Σε χαμηλότερο ποσοστό λαμβάνουν καθημερινά πρωινό και καταναλώνουν φρούτα και σε επίσης χαμηλότερο ποσοστό ασκούνται επαρκώς. Και μολονότι καταναλώνουν σε χαμηλότερη συχνότητα αναψυκτικά, είναι σε υψηλότερο ποσοστό υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. 
• Σε χαμηλότερο ποσοστό επικοινωνούν συχνά ψηφιακά με την παρέα τους και σε επίσης πολύ υψηλότερο ποσοστό προτιμούν την προσωπική επαφή από τα ηλεκτρονικά μέσα για την επικοινωνία τους. Ωστόσο, μεταξύ των 13- και των 15χρονων που κάνουν χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, υψηλότερο ποσοστό στην Ελλάδα κάνουν προβληματική χρήση των μέσων αυτών.
• Σε υψηλότερο ποσοστό αναφέρουν πρόσφατη κατανάλωση οινοπνευματωδών και κάπνισμα, αλλά σε χαμηλότερο ποσοστό αναφέρουν οι 15χρονοι πρόσφατη χρήση κάνναβης.
• Σε υψηλότερο ποσοστό αναφέρουν οι 15χρονοι κάποια ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή και σε πολύ υψηλότερο αναφέρουν χρήση προφυλακτικού κατά την πιο πρόσφατη εμπειρία τους (το προτιμούν αντί του αντισυλληπτικού χαπιού).