Έτσι, επειδή η έμφυλη βία στρέφεται κατά των  θηλυκότητων σε όλες τις εκφάνσεις και η έκφραση του μίσους προς τις θηλυκότητες δεν περιορίζεται μόνο στις straight cis γυναίκες καθώς η έμφυλη βία στρέφεται και προς τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα και τις τρανς γυναίκες με αφορμή της Διεθνή  Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών  επικοινωνήσαμε με  τον ψυχίατρο -ψυχοθεραπευτή *Σταύρο Μπουφίδη για να μας εξηγήσει από που ξεκινούν όλα αυτά και πως μπορεί να μπει ένα τέλος. 

Ο ειδικός ψυχίατρος τόσο με την ιδιότητα του ως γιατρός, όσο και ως μέλος του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών μας είπε ότι «η τρανς γυναίκα είναι γυναίκα, αισθάνεται γυναίκα και εκφράζεται ως γυναίκα» και μας εξήγησε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν ως θύματα βίας.  Η Παγκόσμια Ημέρα Τρανς μνήμης γιορτάζεται επίσημα πάντως κάθε χρόνο στις 20 Νοεμβρίου.

«Η τρανς γυναίκα είναι γυναίκα, αισθάνεται γυναίκα, εκφράζεται ως γυναίκα. Παλαιότερα υπήρχαν αντιρρήσεις ως προς κατά πόσο μπορούν οι τρανς γυναίκες θύματα βίας  να τιμώνται τη μέρα που τιμώνται και οι γυναίκες ως τέτοια θύματα» δήλωσε ο κ. Μπουφίδης και εξήγησε ότι πίσω από τον λόγο αυτό κρύβεται η έμφυλη βία και οι ρόλοι των φύλων. Μας είπε ότι ταυτίζεται με τη δήλωση της Μαρίνας Γαλανού* λίγες μέρες πριν πεθάνει [...] Οι αιώνες που έχουν περάσει για την ανθρωπότητα έχουν επιφυλάξει  συγκεκριμένο ρόλο για τις γυναίκες που συνδέεται με σεξιστικές αντιλήψεις, όπως, ότι το ένα από τα δύο κυρίαρχα φύλα θεωρείται από κάποιους βιολογικά, ηθικά, διανοητικά και κοινωνικά υποδεέστερο του άλλου, επιτρέποντας, αποσιωπώντας ή και θεσμοθετώντας συστηματικές διακρίσεις, αρνητικές ή φοβικές κρίσεις, ακόμη και βία. Οι γυναίκες συχνά έρχονται αντιμέτωπες με όλα αυτό το πλέγμα συμπεριφορών και προκαταλήψεων, ακόμη και σήμερα, και παρ’ ότι οι κοινωνίες μας έχουν προχωρήσει, και αναμφίβολα γίνεται βαρύ [08.10.2021...] 

«Στην έμφυλη βία εμπεριέχονται όλα τα φύλα, με το μεγαλύτερο ποσοστό να είναι η βία ενάντια στις γυναίκες χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει βία και προς τους άνδρες και τις τρανς γυναίκες» δήλωσε ο Σταύρος Μπουφίδης και αναφέρθηκε και στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ζητά η έμφυλη βία να συμπεριληφθεί ως έγκλημα στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο με την οποία ζητείται στοχευμένη νομοθεσία και πολιτικές για την αντιμετώπιση όλων των μορφών έμφυλης βίας και διακρίσεων εντός και εκτός διαδικτύου και να αντιμετωπίζεται ως «ιδιαίτερα σοβαρό έγκλημα με διασυνοριακή διάσταση»,  υπογραμμίζοντας ότι σήμερα έχει γίνει ένα βήμα μπροστά στην αναγνώριση του προβλήματος και για την δημοκρατία.

Το ψήφισμα  όπως εξήγησε ο ίδιος είναι σημαντικό  τόσο για τον χαρακτηρισμό των δολοφονιών των γυναικών με βάση το φύλο τους ως γυναικοκτονία, ενώ εξίσου σημαντικό είναι ότι σε αυτό το ψήφισμα περιλαμβάνονται και τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα στα οποία συμπεριλαμβάνονται και οι τρανς γυναίκες.  Όπως εξήγησε ο κ. Μπουφίδης: «Με βάση την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για το φύλο παρατηρούμε ότι  ορίζονται  επιτελεστικά  κοινωνικά  δομημένοι ρόλοι, συμπεριφορές,  δραστηριότητες και  ιδιότητες που μια κοινωνία θεωρεί κατάλληλη για τις γυναίκες και τους άνδρες. Ο ορισμός αυτός μας υπενθυμίζει ότι πολλές μορφές της βίας κατά των γυναικών έχουν τις ρίζες τους στις ανισότητες μεταξύ γυναικών και ανδρών δηλαδή στην πατριαρχία και την ανδροκρατία».

Και πρόσθεσε: «Τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα είναι επίσης θύματα έμφυλης βίας λόγω του  σεξουαλικού προσανατολισμού, της ταυτότητάς και της έκφρασης φύλου και των  χαρακτηριστικών  φύλου τους. Η έμφυλη βία στα ΛΟΑΤΚΙ άτομα περιλαμβάνει  τη σωματική βία, την ψυχολογική βία, τους καταναγκαστικούς γάμους, τη σεξουαλική βία, στην οποία συμπεριλαμβάνονται και οι διορθωτικοί βιασμοί (βιάζουν για παράδειγμα μια λεσβία γυναίκα για να γίνει...στρέιτ γυναίκα, το ίδιο ισχύει και για τα ίντερσεξ άτομα), καταναγκαστική στείρωση σε τρανς και ιντερσεξ άτομα. Επίσης, υπάρχουν και τα επονομαζόμενα εγκλήματα τιμής, οι θεραπείες μεταστροφής, η ρητορική μίσους, που μπορούμε να τη συναντήσουμε και διαδικτυακά που εκεί είναι πιο αόρατη και αθέατη, ο εκφοβισμός, οι παρενοχλήσεις, οι κοινωνικοοικονομικές στερήσεις. H έμφυλη βία έχει τις ρίζες τις στα έμφυλα στερεότυπα και σε αυτό παίζουν ρόλο και οι θεσμικές ανισότητες. «Θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρόκειται για την έκφραση του μίσους προς τις θηλυκότητες» όπως εξήγησε στο news4health.gr.

Οι τρανς γυναίκες υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις 

Παλαιότερα οι γυναίκες αυτές δεν μπορούσαν να απευθυνθούν κάπου και υπήρχε ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα σε σύγκριση με σήμερα. «Είναι πολύ δύσκολο για μια τρανς γυναίκα, σεξεργάτρια να πάει να καταγγείλει τον βιασμό, ή την παρενόχληση ή την σωματική ή συναισθηματική βία που έχει υποστεί στην αστυνομία. Το δρόμο της δικαιοσύνης τέτοιες υποθέσεις παίρνουν μόνο αν πάρει πλέον ακραία μορφή, όπως έγινε στην περίπτωση της Zackie (Ζακ Κωστόπουλος) που έφτασε στη δολοφονία. Η απαίτηση των συλλογικοτήτων για να αποδοθεί δικαιοσύνη έπαιξε επίσης τον ρόλο της» είπε. 

Και πρόσθεσε: «Πλέον και στην Ελλάδα, υπάρχουν οργανώσεις, συλλογικότητες, γραμμές και πλέον γίνονται καταγγελίες. Στο Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών έχουμε καταγγελίες για διακρίσεις και βία με βάση την ταυτότητα φύλου. Παράλληλα, ο κ. Μπουφίδης διευκρίνισε κάτι πολύ σημαντικό στο news4health.gr τονίζοντας ότι oι τρανς άνδρες απολαμβάνουν τα δικαιώματα της πατριαρχίας ενώ οι τρανς γυναίκες υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις.  Όπως εξήγησε ο ειδικός ψυχίατρος που παρακολουθεί και περιπτώσεις ιατρικής φυλομετάβασης, οι τρανς άντρες βρίσκουν πιο εύκολα δουλειά και γίνονται  συνήθως πιο αποδεκτοί από την οικογένειά τους, τους συγγενείς και τους φίλους τους, ακόμα και αν δεν έχει ολοκληρωθεί  η νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου σε αντίθεση με τις τρανς γυναίκες. 

Ο ρόλος της σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία

Σε ερώτηση του news4health.gr σχετικά με το πως θα βάλουμε τέλος στην δημιουργία νέων θυμάτων και νέων θυτών ώστε να εξαλείψουμε αυτές τις διακρίσεις ο κ Μπουφίδης δήλωσε ότι μόνο με το κομμάτι της πρόληψης μπορούμε να πάμε μπροστά. «Οι αγώνες γίνονται και στους δρόμους αλλά και στους θεσμούς. Τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις δεν αποδομούνται εύκολα και ούτε υπάρχουν άκαμπτοι κοινωνικά δομημένοι όροι γύρω από όλα αυτά, οι κοινωνίες και οι πολιτισμοί εξελίσσονται κι αλλάζουν. Οι πεποιθήσεις που υπάρχουν σε σχέση με τον άνθρωπο, τη σεξουαλικότητά του, τις ταυτότητες, τον ρόλο του, χτίζονται από πολύ νωρίς, σχεδόν από την γέννηση του και μερικές προεγγράφονται κοινωνικά και πριν την γέννηση όπως η ταυτότητα φύλου. Σε αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία ο ρόλος του κράτους, της νομοθεσίας δηλαδή. Όπως εξήγησε χρειάζονται πολιτικές και νομοθεσίες οι οποίες θα μπορέσουν να εξαλείψουν αυτό το φαινόμενο.

«Πολλά αγόρια μεγαλώνουν με την πεποίθηση ότι είναι πιο σκληρά και ότι τα κορίτσια είναι πιο αδύναμα. Αυτό ξεκινά από την οικογένεια. Επίσης, είναι συνηθισμένο να παρατηρούνται και γυναίκες, θηλυκότητες να ασπάζονται αυτά τα «πιστεύω» σε σχέση με τον ρόλο που τους έχει δώσει η κοινωνία. Αυτά αναπαράγονται και πολλαπλασιάζονται και κάποια στιγμή εκφράζονται προς τα έξω» δήλωσε. 

Ερωτηθείς αν η εκπαίδευση και η σεξουαλική αγωγή στα σχολεία θα μπορούσε να βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση ο ίδιος δήλωσε ότι: «Το μάθημα της σεξουαλικής αγωγής είναι απαραίτητο να υπάρχει για να μάθουν τα παιδιά από νωρίς τι σημαίνει έμφυλος εαυτός, να μάθουν να σέβονται τη διαφορετικότητα του φύλου, των εκφράσεων του φύλου και τα χαρακτηριστικά του φύλου. Αυτό πρέπει να γίνεται από την παιδική ηλικία».

Σε ερώτηση ποιες δράσεις θα μπορούσαν να βάλουν ένα λιθαράκι στο έργο που άφησε η *Μαρία Γαλανού, ο Σταύρος Μπουφίδης ως επιστημονικός συνεργάτης και μέλος του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών απάντησε ότι αυτό που θα μπορούσε να γίνει είναι να ενσωματωθούν όλα τα ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, είτε οι προτάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης ώστε να γίνουν νομοθεσίες στις τοπικές κοινωνίες. 

Γιατί είναι σημαντικό να περάσει ο όρος γυναικοκτονία στο νομικό μας σύστημα

«Νομίζω ότι είναι σημαντικό πια να περάσει ο όρος γυναικοκτονία και στο δικό μας νομικό σύστημα, διότι είναι δολοφονίες ξεκάθαρα με βάση το φύλο. Οι δράστες είναι άνθρωποι δηλαδή που δολοφονούν και διαπράττουν βία με βάση αυτά που πιστεύουν σε σχέση με τις γυναίκες και για αυτό και θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου γιατί αναγνωρίζει την έμφυλη βία και την εντάσσει τον τομέα της  εγκληματικότητας. Σε ανώτατο θεσμικό επίπεδο είναι μια αρχή, το θέμα είναι αυτό το ψήφισμα να μπορέσουν να το ενσωματώσουν και τα κράτη στις νομοθεσίες τους. 

Τέλος, ο Σταύρος Μπουφίδης στέλνει ένα μήνυμα στις τρανς γυναίκες που έχουν πέσει θύματα βίας, οποιασδήποτε μορφής: »Να μην φοβηθούν, να μην σιωπήσουν. Υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να τις ακούσουν. Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών δέχεται πολλές καταγγελίες, μαρτυρίες και αναφορές σε σχέση με τη βία και τις διακρίσεις που υφίστανται οι τρανς γυναίκες και ανάλογα θα δράσει. Δεν είναι μόνες» μας είπε. 

*Μαρία Γαλανού¨. Ιδρυτικό μέλος και γενική γραμματέας στο ΣΑΤΤΕ, την πρώτη τρανς οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών ως το 2004, πρόεδρος του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών από το 2010. Η Μαρίνα Γαλανού δραστηριοποιήθηκε στο πεδίο των ΛΟΑΤΚΙ δικαιωμάτων από το 1997 , έχει διατελέσει επίσης εμπειρογνώμονας του Συμβουλίου της Ευρώπης σε θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου, καθώς και τακτικό μέλος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας.

Διατέλεσε επίσης μέλος της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου και μέλος της Επιτροπής για τη χάραξη Εθνικής Στρατηγικής για τα ΛΟΑΤΚΙ δικαιώματα.

Πέθανε στις 8 Οκτωβρίου του 2021.

* Ο Σταύρος Μπουφίδης είναι ψυχίατρος - ψυχοθεραπευτής , μέλος και επιστημονικός συνεργάτης του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών.