Η κατάχρηση και η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει ορισμένους μικροοργανισμούς, που ονομάζονται επίσης superbugs, να αναπτύξουν μικροβιακή αντοχή, πράγμα που σημαίνει ότι τα φάρμακα γίνονται λιγότερο αποτελεσματικά και οι λοιμώξεις παραμένουν στο σώμα, αυξάνοντας τον κίνδυνο εξάπλωσης σε άλλους. Η ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών θεωρείται μία λύση για την αντιμετώπιση αυτής της «σιωπηλής πανδημίας» που μειώνει την ικανότητα θεραπείας μολυσματικών ασθενειών και απειλεί την ικανότητα εκτέλεσης χειρουργικής επέμβασης ρουτίνας.

Ωστόσο, η διαθεσιμότητα νέων αντιβιοτικών σε πολλές χώρες σε ολόκληρη την ΕΕ έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα προβληματική, καθώς ορισμένα από αυτά δεν έχουν ξεκινήσει να κυκλοφορούν στο εμπόριο ακόμα και μετά την έγκρισή τους από τις αρχές.

Έλλειιψη κινήτρων για την επένδυση σε νέα αντιβιότικά 

Ο Remko van Leeuwen, Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας βιοτεχνολογίας Madam Therapeutics, η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα της AMR, ξεκίνησε την εταιρεία του το 2011, όταν ο συγκεκριμένος τομέας ανάπτυξης δεν ήταν εμπορικά προσοδοφόρος. «Ξεκίνησα επειδή η ιατρική ανάγκη [για την καταπολέμηση της AMR], αλλά ο κόσμος έχει αλλάξει από το 2011 και [... Η AMR] είναι πολύ λιγότερο ελκυστική από ό, τι πριν από 10 χρόνια», δήλωσε σε πρόσφατη εκδήλωση.

Ο Van Leeuwen, ο οποίος είναι επίσης μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Συμμαχίας BEAM (εταιρείες βιοτεχνολογίας στην Ευρώπη για την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής), δήλωσε ότι η καταπολέμηση αυτής της νέας πιθανής πανδημίας πρέπει να υποστηριχθεί καθώς η επιστροφή των επενδύσεων μόνο από τις πωλήσεις δεν θα λειτουργήσει.

Σύμφωνα με τον ίδιο, το κόστος της εισαγωγής και διατήρησης αντιμικροβιακών ουσιών στην αγορά είναι πολύ υψηλό για να προσφέρει κίνητρο σε μια ιδιωτική εταιρεία να επενδύσει. Πριν από ένα χρόνο, η παγκόσμια φαρμακευτική βιομηχανία επένδυσε σχεδόν 1 δισεκατομμύριο δολάρια στο Ταμείο Δράσης για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής με στόχο να φέρει δύο στα τέσσερα νέα αντιβιοτικά για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας μέχρι το 2030.

Οι παγκόσμιες φιλανθρωπικές οργανώσεις και οι αναπτυξιακές τράπεζες ήταν επίσης πίσω από την πρωτοβουλία και συνέβαλαν. Αλλά τα προβλήματα δεν σταματούν με κόστος για την ανάπτυξη, εξήγησε ο Kevin Outterson,e xecutive διευθυντής στο CARB-X και καθηγητής δικαίου. Επεσήμανε ότι υπάρχουν φάρμακα εγκεκριμένα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA) και δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει να κυκλοφορούν σε άλλες χώρες της ΕΕ, καθώς το πρόσθετο κόστος εκκίνησης δεν αξίζει τον κόπο, σε σύγκριση με την επιστροφή χρημάτων που λαμβάνουν.

«Παρατηρήσαμε επίσης δραματικά χαμηλότερο αριθμός κυκλοφορίας τους στην Ιαπωνία και τον Καναδά, ο οποίος θα πρέπει να αποτελεί σοβαρό ζήτημα ανησυχίας: Εάν αυτό είναι δύσκολο σε χώρες με υψηλό εισόδημα φανταστείτε τι θα συμβεί σε μέρη όπως η Νιγηρία, η Νότια Αφρική ή η Ινδία», πρόσθεσε.

Όχι μόνο ένα μοντέλο

Η αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής αποτελεί μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες τόσο στην πρόσφατα προτεινόμενη φαρμακευτική στρατηγική όσο και στο πρόγραμμα EU4Health που έχει σχεδιαστεί για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των συστημάτων υγείας.

Η εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ που κατέχει επί του παρόντος η Σλοβενία έχει επίσης απαριθμήσει τη βελτίωση της προσβασιμότητας και της διαθεσιμότητας φαρμάκων, ιδίως όταν ενδέχεται να υπάρχει έλλειψη εμπορικού ενδιαφέροντος – όπως στην περίπτωση των αντιμικροβιακών – ως μία από τις προτεραιότητές τους για την υγεία. Ειδικότερα, η εκτελεστική επιτροπή της ΕΕ επιθυμεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα μειώνοντας τη χρήση αντιβιοτικών και παρέχοντας κίνητρα για την ανάπτυξη καινοτόμων αντιμικροβιακών ουσιών.

Η προώθηση των επενδύσεων και ο συντονισμός της έρευνας και της παρασκευής νέων αντιβιοτικών θα είναι επίσης εντολή της νεοσυσταθείσας Αρχής Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης της ΕΕ (ΕΕΑΑ), επιφορτισμένης με την ενίσχυση του συντονισμού των δράσεων σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας της υγείας. Δεδομένου ότι η προσέγγιση One Health που ξεκίνησε το 2017 θεωρείται σημείο αναφοράς, καθώς αναδεικνύει τις διασυνδέσεις μεταξύ των ανθρώπων, των ζώων και του περιβάλλοντος όπου ζουν, οι ελπίδες για θετική εξέλιξη στον τομέα αυτό εξαρτώνται επίσης από την εφαρμογή κτηνιατρικών φαρμάκων και κανονισμών φαρμακούμενων ζωοτροφών από τον Ιανουάριο του επόμενου έτους.

Νέες προσεγγίσεις

Μια συνδρομητική υπηρεσία «τύπου Netflix», η οποία καταβάλλεται τακτικά από τις κυβερνήσεις στη φαρμακευτική βιομηχανία, προτάθηκε πρόσφατα και πειραματίστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο για να βοηθήσει στην παροχή κινήτρων για τη δημιουργία νέων αντιβιοτικών. Για τον van Leeuwen της BEAM, το συνδρομητικό σύστημα φέρνει το πλεονέκτημα που καθιστά τις επενδύσεις ελκυστικές για άτομα που ασχολούνται με την ανάπτυξη προϊόντων επειδή έχουν εγγυημένα έσοδα.

Ωστόσο, το σύστημα συνδρομών από μόνο του δεν είναι αρκετά προβλέψιμο για τους επενδυτές, σύμφωνα με τη γενική διευθύντρια της εμπορικής ένωσης της φαρμακευτικής ΕΕ Nathalie Moll. «Χρειαζόμαστε επίσης αυτό το γενικό ευρωπαϊκό κίνητρο έλξης, το οποίο πραγματικά καθησυχάζει τους επενδυτές», ανέφερε.

Ο μηχανισμός «έλξης» πληρώνει για τα αποτελέσματα και όχι για την προσπάθεια των ερευνητών, δημιουργώντας κίνητρα για τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα δημιουργώντας βιώσιμη ζήτηση στην αγορά. Με στόχο την παροχή αυτών των κινήτρων «έλξης» για νέα αντιμικροβιακά έως το τέλος του 2021, η Επιτροπή εξετάζει κατά πόσον μπορεί να ξεκινήσει πιλοτικά καινοτόμες προσεγγίσεις για την έρευνα και την ανάπτυξη (Ε&Α) και τις δημόσιες συμβάσεις για αντιμικροβιακά και τις εναλλακτικές λύσεις τους.

ΠΗΓΗ: EURACTIV