Στοιχεία για την επιδημιολογικη καταγραφή, τις επιπτώσεις και τα συστήματα διαχείρισης της πανδημίας της COVID-19 στη χώρα μας, στην Ευρώπη αλλά και διεθνώς παρουσίασε ο  Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων, Σωτήρης Τσιόδρας στην ημερίδα του ΙΑΣΩ με θέμα «Επιδημίες – Πανδημίες που συγκλόνισαν την ανθρωπότητα».  

Ο καθηγητής δεν δίστασε να χαρακτηρίσει παταγώδη αποτυχία την επικοινωνία κινδύνου που ακολούθησε η χώρα μας. «Η επικοινωνία κινδύνου χρειάζεται ειδικούς, ομάδα, συνεργασία, να ανιχνεύεις τι πιστεύει το κοινό σου (public perception). Κάτι που αποτύχαμε. Παταγωδώς», ανέφερε.

«Δεν ξέρω αν αποτύχαμε γιατί έφυγα εγώ από το προσκήνιο ή βγήκαν όλοι οι άλλοι; Αποτύχαμε γιατί σταματήσαμε να εμπιστευόμαστε την επιστήμη και εμπιστευόμασταν την ιδεοληψία μας. Το κύριο οικοδόμημα της επικοινωνίας κινδύνου χτίζεται πάνω στην εμπιστοσύνη απέναντι στο γιατρό, στον επιστήμονα, στον ειδικό οποίος θα αναλύσει την επικοινωνία κινδύνου. Ζήσαμε άπειρες ψευδείς ειδήσεις και ακόμα ζούμε», είπε χαρακτηριστικά.

«12,7 δόσεις εμβολίων, σε παγκόσμιο επίπεδο. Που είναι αυτή η επιδημία θανάτων από το εμβόλιο, το θανατηφόρο, δηλητηριώδες εμβόλιο», διερωτήθηκε με νόημα.

Ερωτηθείς για τον εμβολιασμό στην επόμενη φάση, ο κ. Τσιόδρας επεσήμανε ότι, όπως έχει δείξει μελέτη, οι άνθρωποι εμπιστεύονται τον προσωπικό τους γιατρό περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο. «Άρα η καμπάνια πρωτίστως θα πρέπει να αφορά τον προσωπικό γιατρό, που θα τους πείσει για την ωφέλεια. Είναι σημαντικό να εμβολιαστούν αυτοί που έχουν τον αυξημένο κίνδυνο και να πάρουν έγκαιρα θεραπεία. Η επιστήμη παραμένει ο καλύτερος σύμβουλός μας», κατέληξε.

Υπερβάλλουσα θνησιμότητα στην Ελλάδα

Ο καθηγητής εξήγησε ότι χρειαζόμαστε ισχυρά βιώσιμα ολοκληρωμένα και ανθεκτικά συστήματα επιτήρησης που θα περιλαμβάνουν, όχι μόνο τη Covid, αλλά και άλλους αναπνευστικούς υιούς, όπως η γρίπη, το αναπνευστικό συγκυτιακό ιό, ενώ γίνεται λόγος και για την επιτήρηση νόσων σε ζώα (ζωονοτική).

Σύμφωνα με τον κ. Τσιόδρα, χρειάζεται συστηματική καταγραφή και παρακολούθηση της υπερβάλλουσας θνησιμότητας. «Δεν έγινε σε όλο τον κόσμο. Στην πατρίδα μας έγινε πιο συστηματικά», εκτίμησε και πρόσθεσε πως μεγάλες χώρες είχαν τεράστια υπερβάλλουσα θνησιμότητα, την οποία την υποκατέγραφαν κατά εκατοντάδες χιλιάδες» σημείωσε.

Long Covid και προσδόκιμο ζωής

Τουλάχιστον 17 εκατ. άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη έχουν αισθανθεί τις επιπτώσεις του long covid ειδικά αυτό που παρατηρούμε μετά από 3 μήνες.

Σύμφωνα  με μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα προκύπτει ότι:

1. Οι γυναίκες άνω των 20 ετών προσβάλλονται συχνότερα από long Covid,
2. Οι άνθρωποι οι οποίοι προσβάλλονται έχουν τουλάχιστον 1 από τα κλασικά συμπτώματα που σχετίζονται με τη νόσο, όπου αυτά είναι αναπνευστικές δυσκολίες (50%), χρόνια κόπωση και διανοητική επιβάρυνση, αλλά και φυσικά οι ψυχικές διαταραχές

Αναδεικνύεται, λοιπόν, η ανάγκη επιστημονικής προσέγγισης του long-Covid, αυτής της πολυσυστηματικής νόσου. Μελέτη στα τέλη Σεπτεμβρίου έδειξε και τεράστια αύξηση του καρδιαγγειακού κινδύνου, αλλά και στον εγκεφαλικό κίνδυνο.

Παράλληλα, ο κ. Τσιόδρας ανέφερε με νόημα πως κανείς δεν μπορεί να κλείσει τα μάτια είναι πτώση του προσδόκιμου επιβίωσης, η μεγαλύτερη από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Είναι 2 με 3 χρόνια.

Ποιο μπορεί να είναι το μέλλον: Τα 4 σενάρια

Ο Σωτήρης Τσιόδρας παρουσίασε 4 σενάρια για την επόμενη φάση της πανδημίας.

Το πρώτο σενάριο προβλέπει ότι θα συνεχίσουν οι παραλλαγές να εξελίσσονται «και να τις βλέπουμε να προχωρούν στο δικό τους δρόμο, τέτοιο δρόμο που όσο περνάει ο καιρός τα εξουδετερωτικά αντισώματα μειώνονται σχεδόν στο μηδέν» ανέφερε και πρόσθεσε πως έτσι, «χάνουμε την ανοσία που κερδίσαμε από τα εμβόλια και την προηγούμενη λοίμωξη και δεν έχουμε ανοσία για τις νέες μεταλλάξεις. Δηλαδή, ο ιός εξελίσσεται και προσπαθεί να βρει τρόπους να διαφύγει, που σημαίνει ότι θα χρειαστούμε εμβόλια καινούρια, ότι θα χρειαστούμε τις αναμνηστικές δόσεις».

Τρεις υποπαραλλαγές της όμικρον βρίσκονται στο επίκεντρο:

• Β.Α.2.275.2 (55 χώρες και 43 πολιτείες στις ΗΠΑ), που τη θεωρούν την πιο ανθεκτική, δεν την πιάνουν τα μονοκλωνικά αντισώματα και κάποιοι θεωρούν ότι με τις κατάλληλες δόσεις ίσως είναι αποτελεσματικές.
• Β.Α. 4.6. (77 χώρες και 54 πολιτείες των ΗΠΑ), 14% εντοπίζεται στην Αμερική την τελευταία εβδομάδα. Καταγράφει άνοδο αλλά όχι εκθετικά. Αρχίζει, ωστόσο, να ξεπερνάει την Όμικρον 5, η οποία παραμένει σε υψηλά επίπεδα.
• «Η χειρότερη από όλες, έτσι λένε» η ΧΒΒ, η οποία έχει τη μεγαλύτερη ανοσιακή διαφυγή και μέσα σε τρεις εβδομάδες είναι πάνω από το 50% των στελεχών που κυκλοφορούν στη Σιγκαπούρη.

«Χαμός στον τύπο στη Σιγκαπούρη, αλλά οι αρχές λένε ότι εμείς δεν έχουμε δει αύξηση στη σοβαρότητα της νόσου σε σχέση με τις προηγούμενες παραλλαγές», ανέφερε με νόημα ο κ. Τσιόδρας.

Ικανοποιητικό χαρακτήρισε το το ρυθμό στελεχών που ελέγχουμε, ο κ. Τσιόδρας. Οι περισσότερες χώρες δεν ελέγχουν στελέχη, ενώ εμείς ελέγχουμε περίπου 500 την εβδομάδα.

Το δεύτερο σενάριο προβλέπει μια επιδημία στην οποία θα κυκλοφορήσει ο ιός, όπως ήδη κυκλοφορεί, αλλά θα κυκλοφορήσει ταυτόχρονα και γρίπη. Κατά τον κ. Τσιόδρα ένα τέτοιο σενάριο, ταυτόχρονης επικράτησης, είναι απίθανο.

«Δεν είναι σίγουρο, όμως, γιατί ο κορονοϊός όταν κυκλοφορεί σε τεράστια ποσοστά εξαφανίζει τη γρίπη. Το είδαν και οι Αυστραλοί, στους οποίους ξεκίνησε 2 μήνες νωρίτερα η γρίπη είχαν περισσότερες από 250.000 περιπτώσεις γρίπης και αρκετούς θανάτους, γι’ αυτούς ήταν κάτι το μη αναμενόμενο, αλλά όταν εμφανίστηκε η Όμικρον 4 και η Ομικρον 5 την εξαφάνισε», τόνισε.

Τόνισε, δε, πως αν και δεν ξέρει τι θα γίνει με τη γρίπη, αρχίζει και κυκλοφορεί ο ιός της στην Ελλάδα. «Επηρεάζει τις μεγαλύτερες ηλικίες, οι οποίες θα πρέπει να εμβολιαστούν με ένα εμβόλιο λιγότερο αποτελεσματικό από του covid παρόλα αυτά το κάνουν. Το να έχεις και τα δύο (γριπη και covid) να κυκλοφορούν ταυτόχρονα σε τεράστιες ποσοστά είναι απίθανο».

Σύμφωνα με τον κ. Τσιόδρα, στην Ελλάδα σώθηκαν 40.000 ζωές μέχρι τον Απρίλιο του 2022 από τα εμβόλια.

Το τρίτο σενάριο αφορά στα νέα εμβόλια. «Επενδύουμε σε άλλες τεχνολογίες όπως βλενογονικά εμβόλια, εμβόλια που θα παίρνει κανείς από τη μύτη και θα προσφέρει μια μακρόχρονη ανοσία, τουλάχιστον 1 έτους, ενώ θα είναι καλύτερο και σε ό,τι αφορά τη μετάδοση», ανέφερε ο καθηγητής. «Αυτή τη στιγμή επενδύουμε σε μια στρατηγική του ενιαίου ετήσιου εμβολίου. Αυτό είναι το τρίτο σενάριο», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Το τέταρτο σενάριο, αποτελεί μια εκτίμηση του ίδιου του κ. Τσιόδρα, που φυσικά σημείωσε ότι δεν ξέρει κατά πόσο θα συμβεί.

«Δεν πρέπει να σκορπίζουμε στον κόσμο μόνο απαισιοδοξία, ειδικά τώρα που επανερχόμαστε σε μία κανονικότητα που οι περισσότεροι δεν τηρούν μέτρα -μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας- πέρασε με τέτοια φόρα και ορμή η όμικρον που έχει αφήσει ανοσία στον πληθυσμό», ανέφερε και πρόσθεσε πως «οι μεταλλάξεις που βλέπουμε είναι εντός της Όμικρον. Εάν η επόμενη παραλλαγή είναι απόγονος της όμικρον περιμένει κανείς από όλους αυτούς που μολύνθηκαν ή έκαναν αναμνηστική δόση να έχουν κάποιου είδους προστασία. Μπορεί να μην είναι τέλεια, αλλά θα είναι σημαντική προστασία. Η συμπεριφορά πρέπει να προσαρμόζεται ανάλογα με τις συνθήκες που ζούμε».

Τίτλοι τέλους στην πανδημία;

Στο τέλος της παρουσίασης του, ο Καθηγητής Λοιμωξιολογίας διερωτήθηκε αν θα βάλουμε τίτλους τέλους στην πανδημία;

«Μακάρι να ήταν τόσο απλό. Φαίνεται ότι η επείγουσα φάση αρχίζει και υποχωρεί. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτή την κατάσταση, γιατί εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε σημαντικές προκλήσεις», ανέφερε και πρόσθεσε:

«Ο ΠΟΥ λέει βλέπουμε το τέλος της στο άκρο του τούνελ. Εγώ βλέπω μια αρχή. Οι άνθρωποι είναι πιο έτοιμοι, η επιστήμη καλύτερα οργανωμένη, ώστε σταδιακά επανερχόμαστε στην κανονικότητα, να προστατεύσουμε τους πιο ευαίσθητους, να τους δώσουμε την αναμνηστική δόση και τη θεραπεία άμεσα όταν χρειάζεται. Να συνεχίσουμε την επιτήρηση και φυσικά να κάνουμε την ανασκόπηση που απαιτείται για να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι», κατέληξε ο κ. Τσιόδρας.