Την άμεση κατάργηση της συνταγής κατανομής του clawback, του «80-20», σχεδιάζει το Υπουργείο Υγείας, σύμφωνα με πληροφορίες του News4Health. Μάλιστα, η σχετική διάταξη αναμένεται να κατατεθεί στο πλαίσιο του σχεδίου νόμου για την ΠΦΥ και τον ΕΟΠΥΥ, που έχει τεθεί στη δημόσια διαβούλευση.

Ο εν λόγω τρόπος κατανομής του clawback, βάσει του οποίου το 80% υπολογίζεται βάσει του μεριδίου της εταιρείας στο σύνολο της δαπάνης και το 20%  βάσει της ανάπτυξης της, αποτελεί ένα από τα «αγκάθια» την αφαίρεση του οποίου έχουν ζητήσει επανειλημμένως οι φαρμακευτικές εταιρείες.

Σε επιστολή του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) στον Θ. Πλεύρη υπογραμμιζόταν πως η κλιμάκωση των διαπραγματεύσεων σε περισσότερες κατηγορίες, σε συνδυασμό με τον τρόπο κατανομής του clawback (η «συνταγή 80%-20% με εξαιρέσεις) θέτει συγκεκριμένες εταιρείες και νέα καινοτόμα φάρμακα αντιμέτωπες με εξοντωτικά υψηλές επιστροφές.

Μάλιστα, μεταξύ των προτάσεων που είχε εκφράσει πρόσφατα ο επικεφαλής του ΣΦΕΕ Ολ. Παπαδημητρίου στην εκδήλωση για την κοπή της πίτας του Συνδέσμου ήταν και η κατάργηση του μέτρου.

«Πρέπει επίσης να καταργηθεί άμεσα η κορυφαία στρέβλωση που έχει εισαχθεί στον επιμερισμό του clawback μέσω του μηχανισμού 80-20 που τιμωρεί συλλήβδην την καινοτομία και προστατεύει τα εκτός προστασίας φάρμακα με τρόπο πρωτοφανή σε παγκόσμιο επίπεδο», είχε αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Παπαδημητρίου.

Αλλά, η κατάργηση του «80-20» μάλλον δεν θα πρέπει να ληφθεί ως «νίκη» για την αγορά, καθώς αναμένεται να τη συνοδεύσουν αλλαγές στην εξίσωση με την οποία υπολογίζονταν ενοποιημένα όλα τα rebate, γνωστή και ως «πολυώνυμο Μπερσίμη». Οι αλλαγές αυτές αναμένεται να οδηγήσουν σε αύξηση του rebate που θα καταβάλλουν οι φαρμακευτικές εταιρείες, αν και δεν θα φθάνουν να εξισορροπήσουν το «80-20». Λογικά, η κατάργηση αυτής της συνταγής θα οδηγήσει στην επιστροφή στο προηγούμενο σύστημα υπολογισμού της κατανομής της υπέρβασης σε όλους, ανά εταιρεία στο σύνολο της δαπάνης. Βέβαια, μένει να φανεί. 

Ακόμη μια αλλαγή που αναμένεται να έρθει, σύμφωνα με τις πληροφορίες του News4Health, θα προβλέπει πως στα νοσοκομεία οι ασθενείς θα λαμβάνουν ως φάρμακο πρώτης γραμμής υποχρεωτικά γενόσημη θεραπεία, όπου αυτή είναι φυσικά διαθέσιμη, πριν τη χορήγηση όποιου φαρμάκου αναφοράς υψηλού κόστους είναι διαθέσιμο. 

Οι διατάξεις βρίσκονται στην τελική ευθεία διαμόρφωσης τους και αναμένεται να ενταχθούν στο σχέδιο νόμου με την κατάθεση του. Πριν από αυτό θα παρουσιαστούν αναλυτικά στους εκπροσώπους των φαρμακευτικών εταιρειών.

Στα ύψη το νοσοκομειακό clawback του 2021

Ο γρίφος της ουσιαστικής μείωσης του clawback πάντως συνεχίζει να φαίνεται πως είναι για δυνατούς λύτες. Όλες οι πλευρές συμφωνούν πως το clawback θα πρέπει να μειωθεί. Στη μείωση της υπέρβασης της φαρμακευτικής δαπάνης, του clawback δηλαδή, θα συμβάλλει η αξιοποίηση διαρθρωτικών εργαλείων όπως τα πρωτόκολλα, τα μητρώα ασθενών κλπ, αλλά και των διαπραγματεύσεων.

Ωστόσο, για τις φαρμακευτικές εταιρείες χρειάζονται ουσιαστικές αλλαγές στο ίδιο το μέτρο του clawback, όπως με τη θέσπιση ανώτατου ορίου για παράδειγμα, αλλά κυρίως εκτιμούν ότι μια ενίσχυση του δημόσιου προϋπολογισμού για το φάρμακο, που παραμένει καθηλωμένος τα τελευταία χρόνια στα περίπου 2,6 δισ. ευρώ,  είναι αναπόφευκτη.

Εκτιμούν, εν ολίγοις, ότι δεν επαρκεί για να καλύψει τις πραγματικές ανάγκες του πληθυσμού της χώρας. Αλλά και τα στοιχεία δείχνουν μια υποχρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης

Με βάση στοιχεία του 2019, που παραμένουν σταθερά, η εξωνοσοκομειακή κατά κεφαλή δαπάνη για φάρμακα είναι μόλις 237 ευρώ, όταν το αντίστοιχο ποσό είναι 323 ευρώ για τις χώρες της Ν. Ευρώπης και 444 ευρώ για τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης.  

Αξίζει να αναφέρουμε πως το μέτρο του clawback υπάρχει και σε άλλες χώρες, αλλά με περιορισμούς. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, προβλέπεται πως δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 10% του τζίρου της εταιρείας.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΣΦΕΕ, τα τελευταία 7 χρόνια η εξωνοσοκομειακή δαπάνη βρίσκεται αμετάβλητη στα 2 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα τα ποσά για την κάλυψη των αναγκών των πολιτών σε φάρμακα να αντλούνται από τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις μέσω clawback και rebate. Αντίστοιχα και στα νοσοκομεία οι φαρμακευτικές εταιρείες καλύπτουν φάρμακα αξίας που ξεπερνά τα 600 εκατ. ευρώ. 

Ειδικότερα, οι συνολικές επιβαρύνσεις των φαρμακευτικών εταιριών για νοσοκομειακά  φάρμακα, δηλαδή clawback και rebate, για το 2021 υπολογίζονται στα 656 εκατ. ευρώ, καλύπτοντας το 51,6% του συνολικού κόστους. Σύμφωνα με πληροφορίες οι ανάγκες για νοσοκομειακά φάρμακα τα οποία αφορούσαν τις ανάγκες για τα νοσοκομεία του ΕΣΥ, τα σκευάσματα 1Α για τις ιδιωτικές κλινικές αλλά και το νοσοκομείο Παπαγεωργίου στην Θεσσαλονίκη έφτασαν τα 1. 271 εκατ. ευρώ, με την πολιτεία να καλύπτει μόνο τα 615 εκατ. ευρώ. 

Στη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη αυτή, δεν περιλαμβάνεται το κόστος των φαρμάκων για τον κορονοϊό, καθώς αφενός η ρεμδεσιβίρη καλύφθηκε από άλλα κονδύλιά, ενώ περίπου 47 εκατ. ευρώ αντλήθηκαν από κονδύλι του προϋπολογισμού για τον κορονοϊό.