Με αφορμή την αύξηση των κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας και των περιστατικών βίας (Η ΜΚΟ Διοτίμα αναφέρει ότι καταγράφεται αύξηση των περιστατικών βίας κατά 16,4% τον Μάρτιο), η Ευαγγελία Μανδουράρη, κλινική ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια και επιστημονική υπεύθυνος του Διεπιστημονικού Κέντρου Ψυχολογικής και Θεραπευτικής Υποστήριξης «Προνόηση», είχε μιλήσει για αυτό τον κύκλο βίας και τις δραματικές επιπτώσεις του στην ψυχική υγεία και όχι μόνο στο News4health.gr.
Πιστεύετε ότι οι γυναίκες που είναι θύματα ενδοοικογενειακής βίας είναι πιο εύκολο να πέσουν αργότερα θύματα έμφυλης βίας;
Ναι. Είναι γυναίκες οι οποίες έχουν συνηθίσει να μπαίνουν σε κύκλους θυματοποίησης. Έχουν δηλαδή συνηθίσει να θεωρούν την κακοποιητική συμπεριφορά σαν κάτι φυσιολογικό και έτσι είναι πιο εύκολο να την αναπαράγουν σε διάφορους τομείς της ζωής τους με διάφορους τρόπους.
Ποιος σας καλεί πιο συχνά ζητώντας βοήθεια, τα ίδια τα θύματα βίας ή κάποιο φιλικό ή συγγενικό πρόσωπο των ατόμων αυτών;
Έχουμε και από τις δύο περιπτώσεις. Συνήθως γυναίκες οι οποίες βρίσκονται σε χρόνια κατάσταση κακοποίησης δεν ζητούν εύκολα βοήθεια γιατί το θεωρούν μια φυσιολογική συνιστώσα της ζωής τους. Όπότε στην περίπτωση αυτή ζητά βοήθεια κάποιο φιλικό ή συγγενικό πρόσωπο, ή το μαθαίνουμε από κάποια παράπλευρη κατάσταση, όπως η συμπεριφορά του παιδιού, ή μια παραπομπή που έχουμε από το σχολείο του παιδιού. Γυναίκες όμως οι οποίες δεν βρίσκονται σε χρόνια κατάσταση κακοποίησης είναι πιο εύκολο να ζητήσουν βοήθεια από μόνες τους από τη στιγμή που καταλαβαίνουν ότι αυτό που τους συμβαίνει γίνεται πιο οδυνηρό και πιο έντονο.
Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζετε συνήθως κατά την διάρκεια της θεραπευτικής προσέγγιση με κακοποιημένες γυναίκες;
Υπάρχει πρόβλημα στην αποδοχή του συμβάντος και της κατάστασης κατά την οποία προσπαθούμε να διαχειριστούμε το κομμάτι του κύκλου της βίας. Το θύμα συνήθως, μπαίνει σε κατάσταση άμυνας και δεν αποδέχεται αυτό που συμβαίνει.
Τι θα συμβουλεύατε ένα θύμα να κάνει αρχικά, ώστε να κερδίσει τον αυτοσεβασμό του. Ποια είναι η πρώτη σκέψη με την οποία πρέπει να ξεκινήσει, ώστε να μπει το μυαλό του σε μια σειρά;
Αρχικά, να αρχίσει να αντιλαμβάνεται ποια είναι η νόρμα που επικρατεί γύρω του στον πολύ κόσμο. Να αρχίσει να αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι σωστό να μπαίνει σε μια κατάσταση βίας, Δεν είναι σωστό να τιμωρείται ούτε να δέχεται κακοποιητικές συμπεριφορές. Αυτό για αρχή, νομίζω. Αν καταλάβει ότι δεν είναι η επικρατούσα συμπεριφορά το να δεχόμαστε βία, σαν συνέπεια μιας πράξης μας, νομίζω ότι αυτό είναι ένα καλό πρώτο βήμα.
Τελικά, ποιος έχει περισσότερο πρόβλημα ο θύτης ή το θύμα; Παρατηρείται σε αναρτήσεις στο διαδίκτυο πολλές φορές ότι ο θύτης για να μειώσει περισσότερο το θύμα του, το εξευτελίζει λέγοντάς του ότι έχει κάποιο πρόβλημα με την ψυχολογία του...
Νομίζω ότι είναι μια κατάσταση που ενώνει δύο πόλους. Ο θύτης και το θύμα συναντιούνται. Έχουν πολλά κοινά στοιχεία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο θύτης έχει υπάρξει ο ίδιος θύμα και ανακυκλώνει τη μορφή βίας που έχει βιώσει. Θα λέγαμε ότι σε μια χρόνια κατάσταση θυματοποίησης, το πρόβλημα είναι κοινό, στην ίδια ένταση και στις ίδιες διαστάσεις, αν μιλάμε για χρόνια κατάσταση κακοποίησης. Αν μιλάμε για ένα θύτη, ο οποίος κακοποιεί μεμονωμένα και ένα θύμα το οποίο αναζητά αμέσως βοήθεια, τότε προφανώς μιλάμε για μια κατάσταση όπου ο θύτης έχει το μεγαλύτερο πρόβλημα.
Για παράδειγμα σε μια κατάσταση, όπου κάποιος είναι βιαστής όπου το θύμα είναι τυχαίο, μεμονωμένο, σε αυτή την περίπτωση, το μεγαλύτερο πρόβλημα - σαφώς και έχει πρόβλημα το θύμα που δεχεται αυτή την συμπεριφορά - αλλά το χρόνιο πρόβλημα υπάρχει στο θύτη που φέρεται έτσι σε ένα όποιο τυχαίο θύμα.
Από τι υποφέρουν τα περισσότερα θύματα; Ποιες είναι οι μακροχρόνιες επιπτώσεις που μπορεί να έχει μια τέτοια κακοποιητική σχέση στην ψυχολογία μιας γυναίκας;
Διαταραχές μετατραυματικού στρες, νευρώσεις, διαταραχές άγχους, κατάθλιψη. Σε πιο ακραίες περιπτώσεις όπου μιλάμε για κακοποιητικές συμπεριφορές χρόνιες που έχουν τη βάση τους από την παιδική ηλικία, μπορεί να υπάρχουν και ψυχωσικά επεισόδια. Δηλαδή, μιλάμε για πλήρη απορρύθμιση του ψυχικού οργάνου.
Τι σημαίνει απορρύθμιση του ψυχικού οργάνου;
Ένα παιδί που κακοποιείται, που βιώνει μια κακοποιητική συμπεριφορά χρόνια και κατ’ εξακολούθηση, μπορεί είτε να μετατραπεί το ίδιο σε ένα θύτη, είτε να αποδομηθεί τελείως το ψυχικό όργανο. Σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να αναπτύξει μορφές ψυχώσεων. Έτσι, το παιδί μπαίνει σε μια άλλη, δική του πραγματικότητα. Δηλαδή, δεν δέχεται πλέον την πραγματικότητα που βιώνει γιατί είναι πολύ τραυματική.
Δηλαδή αρνείται την πραγματικότητα που βιώνει για να αμυνθεί;
Ναι, αρνείται την πραγματικότητα που βιώνει για να αμυνθεί, η οποία όμως το οδηγεί σε πλήρη αποδόμηση. Εκεί πια, σε πιο σοβαρές μορφές, μιλάμε για περιπτώσεις ψυχώσεων.
Πρόσφατα δολοφονήθηκε μια γυναίκα και μια φίλη της έξω από σούπερ μάρκετ στην Κηφισιά από τον πρώην άντρα της. Η είδηση έκανε το γύρο του διαδικτύου. Ο άνδρας προέβη σε αυτή την πράξη, γιατί δεν έβλεπε τα παιδιά του, σύμφωνα με όσα είπε στην αστυνομία. Πλήθος σχολίων στα social media τόσο γυναίκες όσο και άνδρες τα έβαζαν με το νεκρό θύμα αναθεματίζοντάς το, επειδή είχε την επιμέλεια των παιδιών. Ένα χαρακτηριστικό σχόλιο χρήστη αναφέρει: Φανταστείτε τι θα του είχε κάνει για να φτάσει εκεί… Ένα σχόλιο για αυτή την ψυχολογία…
Καταρχήν, θέλω να πιστεύω ότι όποιος έκανε ανάρτηση τέτοιων σχολίων, το έκανε με πολύ ελαφρά τη καρδία. Διαφορετικά αυτό, υποθάλπει σοβαρές παθολογίες και σε αυτούς που ανάρτησαν τέτοια σχόλια. Δεν είναι λογικό να θεωρούν φυσιολογικό το να χάνει τη ζωή της μια γυναίκα, το να κακοποιείται σοβαρά μια γυναίκα, επειδή δεν ακολουθεί τη λογική του θύτη. Σε αυτές τις περιπτώσεις μιλάμε για μια γενικευμένη κατάσταση παθολογίας. Δεν θέλω να το πιστεύω αυτό. Θέλω να πιστεύω περισσότερο ότι μιλάμε για μια κατάσταση άγνοιας, και μια κατάσταση υπό την οποία λόγω του είμαι άγνωστος θεωρώ ότι μπορώ να γράψω, ό,τι θέλω χωρίς να έχει συνέπειες, δηλαδή μια κατάσταση αγνωσίας συμβάντος.
Περισσότερα για την ψυχολόγο Ευαγγελία Μανδουράρη και την “Προνόηση” ΕΔΩ.
Φωτογραφίες Pixabay
