Μία από τις πιο ενοχλητικές επιπτώσεις που υπάρχει πιθανότητα να αφήσει η ακμή είναι ουλές στο πρόσωπο ή και σε άλλα σημεία του σώματος, τις οποίες πολλοί άνθρωποι θέλουν να αφαιρέσουν. Για την καλύτερη αντιμετώπισή τους προσφέρονται αρκετές επιλογές, φαρμακευτικές και επεμβατικές.

«Οι ουλές αναπτύσσονται μερικές φορές ως επιπλοκές της ακμής», λέει ο Δρ. Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος (Αισθητική Δερματολογία-Δερματοχειρουργική). «Ωστόσο υπάρχουν διάφοροι τύποι ακμής και ορισμένοι μόνο από αυτούς μπορούν να προκαλέσουν ουλές. Για παράδειγμα, οζίδια και κύστεις που παρουσιάζονται σε σοβαρές μορφές ακμής μπορεί να προκαλέσουν ρήξη του παρακείμενου ιστού, με συνέπεια την πρόκληση ουλών. Ουλές ακμής μπορούν επίσης να αναπτυχθούν όταν ο πάσχων "πειράζει" και "σπάει" τα σπυράκια του. Γι' αυτό δεν πρέπει να προσπαθεί κανείς να αντιμετωπίσει τις ουλές της ακμής χωρίς να συμβουλευτεί πρώτα έναν δερματολόγο».

Ο δερματολόγος ιατρός μπορεί να καθορίσει τον τύπο (ή μερικές φορές τους τύπους) των ουλών που έχει ένας ασθενής, τι πιθανότητες υπάρχουν να «σβήσουν» με το πέρασμα του χρόνου, πότε πρέπει να γίνει θεραπεία για να επιτευχθεί το καλύτερο αποτέλεσμα και τι είδους θεραπεία πρέπει να γίνει.

Μία άλλη παράμετρος που λαμβάνεται υπόψη είναι αν και πόσο επηρεάζουν οι ουλές τον ασθενή. «Πέραν του αισθητικού θέματος, πολλές φορές κάνουμε θεραπεία επειδή ο ασθενής αισθάνεται άσχημα και έχει ψυχολογικές επιπτώσεις ή επειδή οι ουλές του προκαλούν πόνο ή περιορίζουν τις κινήσεις του», λέει ο ειδικός. «Σε κάθε περίπτωση αυτό που πρέπει να έχουν κατά νου οι ασθενείς είναι πως πρώτον οι ουλές της ακμής μπορεί να αποδειχθούν επίμονες και δεύτερον δεν υπάρχει μία θεραπεία κατάλληλη για όλους. Επιπλέον, για την καταπολέμησή τους μπορεί να απαιτηθούν περισσότερες της μιας θεραπείες».

Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι ουλών.  Οι ατροφικές, οι υπερτροφικές και τα χηλοειδή. Οι ατροφικές ουλές μοιάζουν με μικροσκοπικές εσοχές στο δέρμα. Δημιουργούνται όταν το δέρμα δεν παράγει αρκετούς ινοβλάστες κατά τη διαδικασία της επούλωσης. Οι ινοβλάστες είναι κύτταρα που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην επούλωση των πληγών και την σύνθεση του κολλαγόνου. Οι υπερτροφικές ουλές εκδηλώνονται όταν το δέρμα υπερπαράγει ινοβλάστες κατά την διαδικασία επούλωσης των πληγών της ακμής. Αυτό έχει ως συνέπεια να δημιουργούνται υπερυψωμένες ουλές. Τέλος, τα χηλοειδή μοιάζουν με τις υπερτροφικές ουλές, αλλά τυπικά είναι πιο παχιά απ' ό,τι το αρχικό σπυράκι στη θέση του οποίου αναπτύχθηκαν. Συνήθως είναι πιο σκουρόχρωμα από το περιβάλλον δέρμα, ενώ μπορεί να είναι κόκκινα ή καφέ. Τα χηλοειδή μπορεί ακόμα να προκαλέσουν συμπτώματα, όπως κνησμό ή πόνο.

Αναλόγως με τον τύπο των ουλών που έχει ο ασθενής, ο δερματολόγος ιατρός μπορεί να προτείνει διάφορες θεραπείες, που εφαρμόζονται τοπικά στο δέρμα. Στις φαρμακευτικές συμπεριλαμβάνονται:

• Το σαλικυλικό οξύ. Μειώνει το πρήξιμο και τη φλεγμονή στην περιοχή με τα σπυράκια, ελαττώνοντας την εμφάνιση των ουλών.
• Τα ρετινοειδή. Συνδυασμένη ανάλυση (μετανάλυση) που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Dermatology and Therapy κατέληξε στο συμπέρασμα ότι καταπραΰνουν την φλεγμονή, μειώνουν τις βλάβες της ακμής και επιταχύνουν την αναγέννηση των κυττάρων. Μπορεί επίσης να μετριάσουν την υπέρχρωση των ουλών, ακόμα και στα άτομα με σκουρόχρωμο δέρμα.
• Τα άλφα-υδροξυοξέα. Απομακρύνουν τα νεκρά δερματικά κύτταρα και αποτρέπουν την απόφραξη των πόρων του δέρματος. Μπορεί να χορηγηθούν για θεραπεία της ακμής και μείωση της εμφάνισης ουλών. Μπορεί επίσης να εξομαλύνουν τον αποχρωματισμό που προκαλούν οι ουλές.
• Γαλακτικό οξύ. Δρα ως απαλό πίλινγκ, απομακρύνοντας τα νεκρά δερματικά κύτταρα. Μπορεί να ελαττώσει την εμφάνιση των ουλών και να κάνει πιο ομαλή την υφή του δέρματος. Μπορεί επίσης να κάνει πιο ανοικτόχρωμες τις σκούρες ουλές.

Εκτός από τις τοπικές φαρμακευτικές θεραπείες, υπάρχουν και τοπικές επεμβατικές θεραπείες για μείωση των ουλών της ακμής. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται:

• Η μεσοθεραπεία με μικροβελόνες (microneedling). Είναι μία μέθοδος κατά την οποία εισάγονται μικροσκοπικές βελόνες στο δέρμα γύρω από μία ουλή, για να διεγείρουν την παραγωγή κολλαγόνου. Το κολλαγόνο ελαττώνει τις ουλές, λειαίνοντας το δέρμα. Συνδυασμένη ανάλυση που δημοσιεύθηκε το 2017 στο επιστημονικό περιοδικό Scars, Burns & Healing, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το microneedling βελτιώνει έως 60% την εμφάνιση των ουλών της ακμής.
• Χημικά πίλινγκ. Υπάρχουν διάφορα χημικά πίλινγκς που γίνονται στο ιατρείο για να μειώσουν τις ουλές της ακμής. Το ποιο θα χρησιμοποιηθεί σε κάθε ασθενή καθορίζεται κατά περίπτωση, με βάση τον τύπο του δέρματός του και τη σοβαρότητα της ακμής και των ουλών. Η αποτελεσματικότητα των χημικών πίλινγκ εξαρτάται από το είδος που θα χρησιμοποιηθεί, σύμφωνα με την ίδια ανάλυση στο Scars, Burns & Healing.
• Εγχύσεις κορτικοστεροειδών. Μπορεί να μειώσουν κατά 50% ή περισσότερο το μέγεθος των υπερτροφικών ουλών και των χηλοειδών και να καταπραΰνουν τα συμπτώματα του κνησμού και του πόνου. Συνήθως γίνονται περισσότερες από μία ενέσεις στο ιατρείο του δερματολόγου.
• Ενέσιμη θεραπεία με filler. Χρησιμοποιούνται διάφορα είδη filler, αναλόγως τις βλάβες του ασθενούς. Τα filler είναι πιο αποτελεσματικά για τις ατροφικές ουλές, αλλά πολλά έχουν προσωρινή δράση (έως και μερικά χρόνια). Η θεραπεία τυπικά διαρκεί από 6 έως 18 μήνες.
• Θεραπεία με λέιζερ. Εφαρμόζεται για την αντιμετώπιση των ήπιων έως μέτριων ουλών της ακμής. Το λέιζερ μπορεί να κάνει απόξεση γύρω από την ουλή (αφαιρετικό λέιζερ) ή να διεγείρει την παραγωγή κολλαγόνου (μη αφαιρετικό λέιζερ). Η θεραπεία συνήθως συνίσταται σε αρκετές συνεδρίες, ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιούνται μη αφαιρετικά λέιζερ, τα οποία κάνουν ηπιότερη θεραπεία.
• Κρυοθεραπεία. Κατ' αυτήν χρησιμοποιούνται ειδικά διαλύματα για να καταψυχθεί η ουλή. Αυτό προκαλεί σταδιακή καταστροφή του ουλώδους ιστού. Η κρυοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μειωθεί το μέγεθος μιας υπερτροφικής ουλής ή ενός χηλοειδούς, και για να ελαττωθεί ο πόνος, ο κνησμός και ο αποχρωματισμός.
• Δερμοαπόξεση. Είναι μία μέθοδος κατά την οποία γίνεται ελεγχόμενη απόξεση (αφαίρεση) της επιφανειακής στοιβάδας του δέρματος είτε με λέιζερ, είτε με μικροκρυστάλλους ή ειδική ιατρική βούρτσα. Με αυτό τον τρόπο λειαίνουν οι ουλές της ακμής.

«Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρειασθούν ειδικές χειρουργικές επεμβάσεις, που φτάνουν έως την μεταμόσχευση δέρματος, για να αντιμετωπιστούν οι ουλές της ακμής», λέει ο κ. Μιχελάκης. «Ακόμα όμως κι αν εφαρμοστεί μια τόσο επεμβατική θεραπεία, πάλι μπορεί να χρειασθούν και πρόσθετες παρεμβάσεις για να αποκατασταθεί πλήρως το δέρμα».