Το πρόσφατο περιστατικό με το δάγκωμα από οχιά της 39χρονης εθελόντριας στην Θεσσαλονίκη όταν προσπάθησε να απομακρύνει το φίδι από σχολικό κτίριο της πόλης, είναι ένα από τα πολλά περιστατικά που σημειώνονται κάθε χρόνο στην χώρα, με σχεδόν όλα από αυτά ευτυχώς να μην έχουν θανατηφόρο έκβαση.

Η γυναίκα μετά το δάγκωμα υπέστη αναφυλακτικό σοκ και νοσηλεύεται σε κρίσιμη αλλά ελεγχόμενη κατάσταση, διασωληνωμένη υπό μηχανική υποστήριξη, στο Νοσοκομείο "Παπανικολάου".

Στην Ελλάδα, λένε οι ειδικοί, έχουμε 7 είδη φιδιών που φέρουν δηλητήριο, με 5 από αυτά -όλα της οικογένειας των Εχιδνιδών, δηλαδή της οχιάς- να είναι εν δυνάμει επικίνδυνα για τον άνθρωπο.

Μύθοι και αλήθειες για την οχιά

Παρά τις ευρέως διαδεδομένες ιστορίες, η επιστημονική αλήθεια είναι ότι η οχιά δεν είναι επιθετικό προς τον άνθρωπο ζώο.

Πρόκειται για έναν μικροθηρευτή της φύσης, που θα επιτεθεί σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, μόνο αν αισθανθεί ότι απειλείται άμεσα.

Έχει μήκος μέχρι περίπου 90 εκατοστά, φέρει γραμμή “ζιγκ ζαγκ” στο σώμα της και το δάγκωμα της αφήνει 2 χαρακτηριστικά σημάδια στο σημείο του δήγματος.

Τα χαρακτηριστικά του κάθε φιδιού είναι σημαντικά σε περίπτωση δαγκώματος καθώς επιτρέπουν στους ειδικούς υγείας να αναγνωρίσουν το είδος και να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες.

Ποια είναι τα συμπτώματα μετά το δάγκωμα

Η βαρύτητα της δηλητηρίασης από δάγκωμα φιδιού εξαρτάται σύμφωνα με τους γιατρούς από την ηλικία και την γενική κατάσταση του θύματος, την θέση και το βάθος του δήγματος, το μέγεθος του φιδιού αλλά και από το αν μετακινήθηκε ή όχι το θύμα.

Τα τοπικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Πόνο

• Πρήξιμο

• Εκχύμωση

• Φυσαλίδες που επεκτείνονται καθώς η ώρα περνά

Σε περίπτωση που το δηλητήριο απορροφηθεί από τον οργανισμό, η βαρύτητα των συμπτωμάτων γίνεται μεγαλύτερη περιλαμβάνοντας:

• Εμετό

• Ζάλη

• Αδυναμία

• Εμπύρετο ρίγος

• Εφίδρωση

• Αιμορραγία

• Ταχυκαρδία

• Υπόταση

• Κατάσταση σοκ

Το δηλητήριο των ειδών οχιάς που συναντάμε στην Ελλάδα, είναι κυρίως κυτταρολυτικό και λιγότερο νευροτοξικό, υπογραμμίζουν οι ειδικοί, παράγοντας ιδιαίτερα σημαντικός καθώς δίνει χρόνο έγκαιρης μετάβασης στο νοσοκομείο.

Τι κάνουμε μέχρι να πάμε νοσοκομείο

Παρά τα όσα κατά καιρούς έχουμε δει σε φιλμ, σε περίπτωση δαγκώματος από οχιά, οι ειδικοί δεν συνιστούν να ρουφήξουμε το δηλητήριο, ούτε να κόψουμε το σημείο του δήγματος αφού υπάρχει περίπτωση να επιμολύνουμε έτσι περαιτέρω το τραύμα.

Το θύμα πρέπει να μην περπατήσει, μένοντας όσο το δυνατόν πιο ήρεμο γιατί η ταχυκαρδία από το άγχος επιτρέπει την γρηγορότερη κυκλοφορία του δηλητηρίου. Μετά την ακινητοποίηση, το σημείο του τσιμπήματος πρέπει να βρίσκεται ιδανικά ψηλότερα από το ύψος της καρδιάς, με σκοπό την μείωση της ταχύτητας κυκλοφορίας του αίματος.

Η πληγή μπορεί να καθαριστεί με νερό και σαπούνι, αλλά δεν τοποθετούμε πάγο στο τσίμπημα και δεν δένουμε την πληγή.

Η διακομιδή σε νοσοκομείο είναι απαραίτητη. Εκεί θα χορηγηθεί αντιτετανικός ορός και οι γιατροί θα εκτιμήσουν αν πρέπει να προχωρήσουν και στην χορήγηση αντιοφικού ορού. Είναι ένα σκεύασμα που μπορεί να χορηγηθεί μόνο από επιστημονικό προσωπικό καθώς μπορεί να προκαλέσει σοβαρή αλλεργική αντίδραση σε κάποιους ανθρώπους.

Στο εμπόριο κυκλοφορούν ειδικά “κιτ” για αντιμετώπιση δαγκώματος φιδιού, που μεταξύ άλλων περιέχουν και μικρές συσκευές άντλησης του δηλητηρίου από το σημείο του τσιμπήματος. Μελέτες ωστόσο δείχνουν ότι η ποσότητα του δηλητηρίου που απομακρύνεται δεν ξεπερνά το 2% και η προσπάθεια άντλησης μπορεί να τραυματίσει τον ιστό δημιουργώντας συνθήκες μόλυνσης.

Πώς μπορούμε να προστατευτούμε;

Οι οχιές είναι ληθαργικά φίδια, για αυτό και η πρώτη τους αντίδραση αν αντιληφθούν ανθρώπινη παρουσία είναι να παραμείνουν σε ακινησία. Αν νιώσουν ότι έγιναν αντιληπτές, θα προσπαθήσουν να απομακρυνθούν. Σε περίπτωση που έχουν εγκλωβιστεί, παράγουν έναν χαρακτηριστικό συριγμό με στόχο να φοβίσουν τον εισβολέα.

Το δάγκωμα είναι η τελευταία γραμμή άμυνας τους, θα το κάνουν μόνο όταν η απειλή έχει φτάσει τόσο κοντά τους ώστε να αισθανθούν ότι κινδυνεύει η ζωή τους.
Ακόμα και τότε όμως, μόνο ένα στα 3 τσιμπήματα τους θα εγχύσει δηλητήριο αφού η τοξίνη τούς χρησιμεύει για να ακινητοποιούν την τροφή τους και την “ξοδεύουν” με φειδώ.

Συνήθως βρίσκονται σε υγρά, υπαίθρια μέρη. Όμως συχνά, εντοπίζονται σε αστικά κέντρα μεταφερόμενες με κάποιο όχημα στο οποίο έχουν αναζητήσει καταφύγιο, συνήθως κοντά στον κινητήρα.

Οι ειδικοί συμβουλεύουν την χρήση ορειβατικών παπουτσιών σε κάθε εξόρμηση στη φύση ιδίως την περίοδο του καλοκαιριού. Επίσης αποτρέπουν από την εξερεύνηση κοιλοτήτων και πυκνών θάμνων, αφού αποτελούν καταφύγιο όχι μόνο για φίδια αλλά και για σκορπιούς ή σαρανταποδαρούσες που επίσης φέρουν δηλητήριο και μπορεί να τσιμπήσουν.

Σχετικοί σύνδεσμοι: https://www.ekab.gr/files/entypa/EKAB-protes-voithies.pdf